Podatnik może dołączyć do akt urzędowych zaświadczenia, deklaracje oraz faktury. Ma także prawo wnioskować o przesłuchanie świadków. Jednak urząd zdecyduje, czy weźmie to pod uwagę.

Czy podatnik musi dokumentować znane fakty

Właściciel domu otrzymał z urzędu dzielnicy zawiadomienie o wszczęciu postępowania podatkowego w sprawie ustalenia wysokości podatku od nieruchomości. Czy ma obowiązek dostarczyć do urzędu takie dowody, jak np. akt notarialny, w którym jest opisana powierzchnia nieruchomości?
Obowiązek zebrania pełnego materiału dowodowego w danej sprawie spoczywa na organie podatkowym. W przypadku ustalenia wysokości daniny od nieruchomości samorządowy organ podatkowy (gmina lub miasto) posługuje się zazwyczaj dowodami, którymi sam dysponuje, np. aktem notarialnym przesłanym przez notariusza oraz informacją IN o posiadanych przez podatnika nieruchomościach. Podatnik nie ma obowiązku dostarczać do urzędu kolejnych kopii tych dokumentów. Dopiero jeśli np. stan jego nieruchomości zmienił się w wyniku przebudowy czy rozbudowy, co skutkuje zmianą powierzchni użytkowej budynku, albo gdy zaczął prowadzić w niej działalność gospodarczą (wtedy przy wymiarze podatku stosuje się inne stawki), podatnik powinien dostarczyć do urzędu dokumenty potwierdzające zmianę, np. pozwolenie na budowę czy wpis do ewidencji działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 187 par. 3 ordynacji podatkowej fakty powszechnie znane oraz znane organowi podatkowemu z urzędu nie wymagają dowodu (tak jest np. w przypadku uchwały rady gminy w sprawie ustalenia na dany rok wysokości stawek podatkowych).
Podatnik powinien podjąć jednak inicjatywę w składaniu wniosków, jeśli powołuje się na określone uprawnienie, np. na prawo do odliczenia VAT z faktury czy skorzystania z ulgi podatkowej. Wtedy musi przedstawić konkretne dokumenty: rachunki, faktury, zaświadczenia, że to uprawnienie faktycznie mu przysługuje.
Podstawa prawna
Art. 187 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).

Czy można zaproponować własne dowody

Przedsiębiorca chciałby złożyć wniosek o przeprowadzenie w postępowaniu podatkowym dowodu z zeznań świadka, który potwierdziłby wykonanie przez niego usługi budowlanej. Uważa, że jego wyjaśnienia będą istotne dla oceny sprawy. Czy może to zrobić?
Zgodnie z art. 122 ordynacji podatkowej w toku postępowania organy podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Co do zasady mają obowiązek zebrać i rozpatrzyć cały materiał, a w szczególności przeprowadzić dowody z dokumentów, przesłuchania świadków czy samego podatnika. Powinny też zapewnić mu czynny udział na każdym etapie postępowania, co przekłada się na to, aby miał on możliwość przed wydaniem decyzji wypowiedzieć się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
W przepisach ordynacji określone zostały jeszcze przepisy szczególne. Zgodnie z nimi żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu organ uwzględnia tylko wtedy, jeżeli dowód ten ma istotne znaczenie. Jeśli fakty, które ma potwierdzić, organ zna z innych dowodów lub materiałów zgromadzonych w sprawie, to ma prawo nie uwzględnić takiego wniosku dowodowego.
To do organu należy rozstrzygnięcie, czy i jakie dowody należy przeprowadzić w danym postępowaniu. Nieuwzględnienie dowodu możliwe jest na przykład w sytuacji, gdy dana okoliczność została już potwierdzona w inny sposób i jest zgodna ze stanowiskiem podatnika. W przypadku gdy przesłuchanie jakiejś osoby mogłoby mieć potencjalne znaczenie dla sprawy, to organ powinien przeprowadzić taki dowód. We wniosku o zeznania świadka trzeba precyzyjnie podać jego imię, nazwisko oraz adres, tak aby możliwe było jego wezwanie, wskazać tezę dowodową (okoliczności faktu, który ma zostać potwierdzony) i wspierającą ją argumentację.
W razie gdy urząd odmówi przeprowadzenia dowodu istotnego dla podatnika i zmieniającego w jego przekonaniu jego sytuację w sprawie, podatnik może zakwestionować to w odwołaniu od wydanej decyzji podatkowej.
Podstawa prawna
Art. 122, art. 123, art. 188 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).

Czy można przedstawić opinię biegłego

Czytelnik otrzymał z urzędu skarbowego decyzję w sprawie ustalenia podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zakupem maszyny przemysłowej. Urząd uznał, że jej wartość ustalona w umowie sprzedaży była zbyt niska. Czy podatnik może przedstawić opinię biegłego rzeczoznawcy, która potwierdzi, że wartość maszyny została określona na podstawie aktualnych warunków rynkowych?
Ordynacja podatkowa określa przykładowy katalog dowodów, które mogą być dołączone do akt postępowania. Są to w szczególności: księgi podatkowe, deklaracje podatkowe, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin (np. nieruchomości czy maszyn), informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej. Dowodami mogą być też materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. ustawa zastrzega, że dowodem nie mogą być np. dokumenty z czynności kontrolnych, które zostały przeprowadzone przez pracownika nieposiadającego odpowiedniego upoważnienia. Organ nie ma jednak obowiązku uwzględnić opinii biegłego dostarczonej przez podatnika. Ponadto może powołać własnego rzeczoznawcę. Co więcej, bez względu na autorytet biegłych urząd może samodzielnie ocenić ich dowody i określić wartość rynkową rzeczy.
Podstawa prawna
Art. 181, art. 197 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).

Czy w aktach może być dowód sprzeczny z prawem

Podatnik przegląda akta swojej sprawy prowadzonej przez izbę skarbową, do której złożył odwołanie. Zauważył, że jej dyrektor dołączył do akt dowody zgromadzone wcześniej przez naczelnika urzędu skarbowego, który jak się okazało, był organem niewłaściwym w sprawie podatnika. Czy taki dowód powinien zostać wyłączony z akt?
Generalną zasadą jest, że w postępowaniu podatkowym jako dowód należy dopuścić wszystko, co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Zgodnie z orzeczeniem NSA z 8 listopada 2011 r. (sygn. akt II FSK 1048/10) sprzeczność dowodu z prawem może mieć charakter materialny lub procesowy. Ta pierwsza ma miejsce wtedy, kiedy dokument narusza np. tajemnicę skarbową lub bankową. Ta druga zaś zachodzi, gdy przepisy wprost wykluczają przeprowadzenie określonych dowodów, np. przesłuchanie duchownego co do faktów, o których dowiedział się w trakcie spowiedzi, lub gdy ich przeprowadzenie nastąpiło niezgodnie z przepisami postępowania, np. gdy świadek nie został uprzedzony o odpowiedzialności za fałszywe zeznania. NSA wskazał, że nie jest sprzeczny z prawem dowód przeprowadzony przez organ niewłaściwy, który stał się później organem właściwym (tak było w rozpatrywanej sprawie). Podkreślił, że żaden przepis ordynacji podatkowej nie zakazuje wykorzystywania w postępowaniu podatkowym dowodów przeprowadzonych przez organ niewłaściwy.
Podstawa prawna
Art. 187 par. 1, art. 188, art. 191, art. 199a par. 3, art. 233 par. 2, art. 284a par. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).

Czy sąd na nowo ocenia okoliczności sprawy

Czytelnik jest zbulwersowany sposobem prowadzenia postępowania przez organy podatkowe. Uważa, że urzędnicy pominęli wszystkie przedstawione przez niego dowody. Czy może domagać się, aby sąd, do którego zamierza złożyć skargę, ustalił ponownie stan faktyczny?
Postępowanie przed sądem administracyjnym różni się od spraw rozstrzyganych przez sąd cywilny czy karny. Zgodnie z art. 133 par. 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ich rolą nie jest ustalanie stanu faktycznego. Opierają się na stanie faktycznym wynikającym z akt sprawy dostarczonych przez organ podatkowy. Oceniają jedynie to, czy organ prowadzący postępowanie dowodowe nie naruszył przepisów proceduralnych, badając dowody zgromadzone w sprawie. Wynika to z uchwały pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 października 2009 r. (sygn. akt I OPS 10/09).
Procedura przewiduje jednak możliwość uzupełnienia materiału dowodowego na etapie postępowania przed sądem administracyjnym. Dopuszczalne jest tylko przeprowadzenie dowodu uzupełniającego z dokumentu urzędowego (np. zaświadczenie wydane przez organ państwowy) lub z dokumentu prywatnego (np. oświadczenie podatnika). Nie jest jednak możliwe przeprowadzenia jakichkolwiek dowodów z oględzin, opinii biegłego czy zeznań świadków. Warunkiem dopuszczenia dowodów uzupełniających przez sąd jest to, aby były one niezbędne do wyjaśnienia wątpliwości w sprawie i nie spowodowały nadmiernego przedłużenia postępowania.
Podstawa prawna
Art. 106 par. 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270).

Czy przy interpretacji badany jest stan faktyczny

Przedsiębiorca zamierza wystąpić o interpretację podatkową w zakresie VAT. Chce zapytać o stawkę podatku na sprzedaż protez medycznych. Do wniosku zamierza dołączyć opinię biegłego potwierdzającą, że tego rodzaju produkt kwalifikuje się do wyrobów medycznych opodatkowanych niższą stawką VAT. Czy może dołączyć taką ekspertyzę do akt sprawy toczącego się postępowania interpretacyjnego?
Postępowanie w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego różni się od postępowania zmierzającego do określenia podatku. Przepisy ordynacji w sprawach dotyczących interpretacji indywidualnej nie odsyłają do przepisów regulujących postępowanie dowodowe, tj. do art. 180–200 ustawy.
Organ wydając interpretację, związany jest wyłącznie treścią wniosku, czyli pytaniem oraz zaprezentowanym przez podatnika własnym stanowiskiem. Organ nie będzie badał, czy protezy, którymi zamierza handlować przedsiębiorca, spełniają kryteria wyrobów medycznych. Nie będzie też oceniał treści opinii biegłego, którą podatnik opisałby we wniosku o interpretację. Jeśli organ uzna jego stanowisko za nieprawidłowe, przedsiębiorcy przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
Podstawa prawna
Art. 14h ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).