Jeśli podatnik nie ma pieniędzy na zapłatę podatku, może wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o udzielenie ulgi w spłacie należnych zobowiązań. Fiskus może odroczyć termin płatności, rozłożyć spłatę na raty lub umorzyć zaległość podatkową.

Czy podatnik może wybrać ulgę
Muszę zapłacić 5 tys. zł podatku. Nie mam jednak na to środków, bo utrzymuję chorą mamę. Chciałbym, aby urząd skarbowy umorzył zaległość. Czy wybór ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych wybiera sam zainteresowany?
Tak
Organ podatkowy, na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty; odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę albo umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Warto podkreślić, że umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
Skoro udzielenie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych zależy od złożenia przez podatnika wniosku do organu podatkowego, to podatnik musi w swoim podaniu określić, z jakiej ulgi chciałby skorzystać. Wybór którejkolwiek z form należy uzasadnić ważnym interesem samego podatnika lub ważnym interesem publicznym. Ważne, aby wyjaśnić, o jaki powód (interes) chodzi.
Podstawa prawna
■ Art. 67a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy przedsiębiorca skorzysta z ulgi
Prowadzę niewielką firmę. Ostatnio chorowałem i firma nie przynosiła oczekiwanych zysków. Mimo to muszę płacić należne podatki, a nie mam na to pieniędzy. Czy mogę wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o rozłożenie płatności na raty?
Tak
Przedsiębiorca może jednak starać się o uzyskanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych tylko w określonych przez ustawodawcę warunkach. Organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, które nie stanowią pomocy publicznej oraz takich, które stanowią pomoc de minimis - w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. Organ podatkowy może również udzielić ulg, które stanowią pomoc publiczną udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia albo udzielaną w celu zapobieżenia lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce o charakterze ponadsektorowym. Podobnie jest w przypadku pomocy udzielanej w celu wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie europejskim; pomocy udzielanej w celu promowania i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki i oświaty, a także będącej rekompensatą za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym powierzonych na podstawie odrębnych przepisów. Organy podatkowe mogą również udzielać ulg na szkolenia, na zatrudnienie, na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, na restrukturyzację, na ochronę środowiska, na prace badawczo-rozwojowe, a także na inne przeznaczenia określone przez Radę Ministrów.
Podstawa prawna
■ Art. 67b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy tylko podatnik może starać się o ulgę
Od roku jestem w ciężkiej sytuacji życiowej. Nie mam pracy. W grudniu 2007 r. muszę zapłacić 1,5 tys. zł podatku z 2005 roku, którego termin płatności odroczył urząd skarbowy. Czy ulga w spłacie zobowiązań podatkowych może być przyznana tylko na podstawie wniosku podatnika?
Nie
Organ podatkowy może z urzędu udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Stanie się tak, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne; kwota zaległości podatkowej nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym albo kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym. Możliwość taka istnieje również wtedy, gdy podatnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza 5 tys. zł, i jednocześnie brak jest spadkobierców innych niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego nie ma możliwości orzeczenia odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej.
Podstawa prawna
■ Art. 67d ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy fiskus rozpatrzy wniosek po zapłacie
W rozliczeniu za 2006 rok powstała dopłata podatku - 11 tys. zł. Nie miałem pieniędzy, więc we wrześniu wystąpiłem o umorzenie zaległości. W międzyczasie otrzymałem pieniądze i zapłaciłem podatek. Czy mimo to urząd zajmie się moim wnioskiem?
Tak
Fakt uiszczenia przez podatnika należności podatkowej - po złożeniu przez niego wniosku o umorzenie zaległości podatkowej nie czyni postępowania z tego wniosku bezprzedmiotowym i nie uprawnia do umorzenia postępowania w sprawie. Przesłanka do umorzenia postępowania zachodziłaby, gdyby dłużnik podatkowy dobrowolnie zapłacił zaległy podatek przed złożeniem wniosku o jego umorzenie.
Urząd będzie musiał rozpoznać wniosek o udzielenie ulgi w postaci umorzenia zaległości podatkowej, jeśli w chwili składania wniosku obowiązuje przepis, pozwalający na podjęcie w tym zakresie stosownej decyzji administracyjnej oraz podatnik, w dniu złożenia wniosku do organu podatkowego, ma zaległości podatkowe.
Warto podkreślić, że organ podatkowy może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi publicznemu.
Podstawa prawna
■ Art. 67a, art. 208 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy urząd sprawdza sytuację podatnika
Muszę zapłacić należny VAT. Jednak firma nie przynosi dużych zysków. Chcę wystąpić z wnioskiem o rozłożenie płatności podatku na raty. Czy urząd skarbowy powinien zanalizować sytuację finansową wnioskującego?
Tak
Rozstrzygnięcie wniosku o rozłożenie zapłaty podatku od towarów i usług organ powinien poprzedzić dokładną analizą sytuacji finansowej wnioskodawcy, by móc w pełni rozważyć wystąpienie indywidualnego interesu skarżącego.
Aby urząd skarbowy mógł udzielić ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, musi zaistnieć ważny interes podatnika lub ważny interes publiczny. O istnieniu ważnego interesu podatnika decydują zobiektywizowane kryteria, na podstawie których organ podatkowy rozstrzyga o umorzeniu bądź nie zaległości podatkowej. Ważnego interesu podatnika nie można utożsamiać z jego subiektywnym przekonaniem o potrzebie umorzenia zaległości podatkowej.
Podstawa prawna
■ Art. 67a, ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Czy ulga to przychód podlegający PIT
Urząd gminy umorzył mi zaległość w podatku od nieruchomości. Czy wartość umorzonej zaległości jest przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Nie
Organ podatkowy, na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionym ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Kwota umorzonych zaległości w podatku od nieruchomości przez urząd gminy będący organem podatkowym nie stanowi dla osoby, której udzielono ulgi, przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy też podkreślić, że do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.
Podstawa prawna
■ Art. 67a, art. 67b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
■ Art. 10, art. 14 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy fiskus może odmówić ulgi
Wystąpiłem do naczelnika urzędu skarbowego o rozłożenie podatku na raty, uzasadniając wniosek trudną sytuacją osobistą, w tym finansową. Urząd nie wyraził zgodny na rozłożenie zobowiązania na raty. Czy tym samym naruszył prawo?
Nie
Odmowa rozłożenia zaległości na raty oraz odmowa umorzenia odsetek nie narusza prawa zarówno wtedy, gdy wystąpiły przesłanki pozytywne, jak i wtedy, gdy nie miały one miejsca. Rozłożenie zapłaty zaległości podatkowych na raty oraz umorzenie odsetek za zwłokę oparte być muszą na okolicznościach dotyczących podmiotu, który wystąpił z wnioskiem o zastosowanie tego rodzaju ulg. Innymi słowy, przesłanki, jakie uzasadniają przyznanie takich ulg, muszą być związane z osobą podatnika.
Podstawa prawna
■ Art. 48 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
EWA MATYSZEWSKA