Podatnik, który nie ma pieniędzy na zapłatę podatku, może skorzystać z tzw. ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Ma prawo wystąpić o odroczenie terminu płatności, rozłożenie należności na raty czy umorzenie należności lub jej części. O przyznaniu takiej ulgi decyduje jednak urząd.

Czy urząd może odmówić umorzenia odsetek
W rozliczeniu rocznym PIT za 2006 rok wyszła mi dopłata podatku do zapłaty. Niestety nie mogłem wpłacić należności do 30 kwietnia 2007 r., bo nie miałem pieniędzy. Powstała u mnie zaległość podatkowa, od której dodatkowo muszę zapłacić odsetki. Chcę wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o umorzenie odsetek. Czy fiskus ma prawo odmówić umorzenia?
Tak
Organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może odraczać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Zasada ta dotyczy także terminów dotyczących płatników lub inkasentów.
Trzeba jednak pamiętać, że decyzja uznająca za zasadne umorzenie odsetek od zaległości podatkowych należy do organu podatkowego. Może on zatem odmówić ich umorzenia. Odmowa rozłożenia zaległości na raty oraz odmowa umorzenia odsetek nie narusza prawa zarówno wtedy, gdy wystąpiły przesłanki pozytywne, jak i wtedy, gdy nie miały one miejsca. Rozłożenie zapłaty zaległości podatkowych na raty oraz umorzenie odsetek za zwłokę oparte być przy tym muszą na okolicznościach dotyczących podmiotu, który wystąpił z wnioskiem o zastosowanie tego rodzaju ulg. Innymi słowy, przesłanki, jakie uzasadniają przyznanie takich ulg, związane być muszą z osobą podatnika.
Podstawa prawna
■ Art. 48 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy sąd może rozłożyć zaległość na raty
Nie miałem pieniędzy na zapłatę podatku. Powstała u mnie zaległość podatkowa. Wystąpiłem więc do urzędu skarbowego z wnioskiem o rozłożenie tej zaległości na raty. Wniosek uzasadniłem przejściowymi kłopotami finansowymi. Urząd skarbowy odmówił rozłożenia tej należności na raty. Czy sąd administracyjny mógłby zmienić decyzję urzędu?
Nie
Decyzja o rozłożeniu na raty zaległości podatkowej jest decyzją uznaniową. Sąd nie ma uprawnień do merytorycznej kontroli takich decyzji. Kontrola sądu obejmuje zatem badanie prawidłowości postępowania przeprowadzonego przez organy podatkowe oraz badanie formalnej prawidłowości decyzji.
Podstawa prawna
■ Art. 48 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy ustalając podatek, urząd uwzględni sytuację podatnika
Jestem rolnikiem. Płacę podatek rolny. Jednak obecnie ze względu na utratę pracy nie mam środków na zapłatę podatku rolnego. Czy urząd skarbowy określając wysokość podatku rolnego mógłby uwzględniać moją sytuację życiową?
Nie
Okoliczność, że podatnik pozostaje bez pracy i nie ma środków płatniczych, by zapłacić podatek rolny, od gruntów, z których nie może czerpać pożytków, może być podnoszona w postępowaniu prowadzonym o umorzenie podatku, rozłożenie podatku na raty. Organ podatkowy, określając wysokość podatku rolnego, nie uwzględnia tych okoliczności, ponieważ postępowanie to ma na celu określenie zobowiązania podatkowego w podatku rolnym w prawidłowej wysokości, po wcześniejszym ustaleniu stanu faktycznego i prawnego sprawy. Zatem jedynym wyjściem z tej sytuacji jest wystąpienie do urzędu skarbowego o rozłożenie należnego podatku na raty. We wniosku trzeba odpowiednio uzasadnić swoją prośbę, np. trudną sytuacją życiową.
Podstawa prawna
■ Art. 48, 67 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy urząd może rozłożyć podatek na większą liczbę rat
Nie mam środków na zapłatę 8 tys. zł podatku. Wynika to z faktu, że przez ostatnie trzy miesiące zmagałem się z ciężką chorobą i wszystkie oszczędności pochłonęło leczenie. Wystąpiłem do urzędu skarbowego z wnioskiem o rozłożenie podatku na dwie raty. Jednak teraz wolałbym, aby były to co najmniej cztery raty. Czy urząd skarbowy może sam przyznać mi większą liczbę rat niż wnioskowałem?
Tak
Możliwe jest rozłożenie zaległości podatkowej na większą liczbę rat niż wskazane we wniosku przez podatnika, oczywiście przy uwzględnieniu sytuacji majątkowej podatnika na dzień wydawania decyzji. Organ podatkowy zobligowany jest uwzględniać sytuację na dzień wydawania decyzji, a nie sytuację przyszłą bądź minioną. W sprawach stosowania ulg podatkowych przedmiotem oceny organów podatkowych musi być stan faktyczny, w tym głównie sytuacja finansowa, rodzinna i życiowa podatnika istniejąca w dacie rozstrzygania sprawy.
Podstawa prawna
■ Art. 48 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy trzeba dotrzymać odroczonego terminu
Urząd skarbowy odroczył płatność mojego podatku do 1 września 2007 r. Nie wiem, czy do tego dnia uda mi się uzbierać całą sumę, jaką muszę zapłacić. Czy muszę dotrzymać terminu odroczonego, jaki wyznaczył urząd?
Tak
Jeśli urząd odroczył termin płatności podatku, nowym terminem płatności jest dzień, w którym, zgodnie z decyzją, powinna nastąpić zapłata odroczonego podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę albo poszczególnych rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa wraz z odsetkami za zwłokę.
Jeżeli w terminie określonym w decyzji podatnik nie dokonał zapłaty odroczonego podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub nie zapłacił którejkolwiek z rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa wraz z odsetkami za zwłokę, terminem płatności podatku lub zaległości podatkowej objętej odroczeniem lub ratą staje się odpowiednio termin pierwotny, czyli ten, w którym miała nastąpić zapłata podatku przed odroczeniem terminu.
Podstawa prawna
■ Art. 49 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy podatnik samodzielnie wybiera rodzaj ulgi
Muszę zapłacić podatek. W tej chwili nie mam na to środków. Wiem, że mogę wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o udzielenie swoistej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. Czy sam decyduje, jaki rodzaj ulgi to ma być?
Tak
Organ podatkowy, na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
  • odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
  • odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę;
  • umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
Skoro udzielenie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych następuje na wniosek podatnika, to on musi wybrać jej rodzaj, określając go w podaniu składanym w urzędzie.
Podstawa prawna
■ Art. 67a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy przy ulgach w spłacie wystąpi opłata prolongacyjna
Urząd skarbowy rozłożył mi 10 tys. zł podatku na pięć rat. Jednak z tytułu przyznania tej ulgi naliczył opłatę prolongacyjną. Czy przy ulgach w spłacie zobowiązań występuje opłata prolongacyjna?
Tak
W decyzji określającej m.in. rozłożenie podatku na raty, dotyczącej podatków stanowiących dochód budżetu państwa, organ podatkowy ustala opłatę prolongacyjną od kwoty podatku lub zaległości podatkowej. Stawka opłaty prolongacyjnej wynosi 50 proc. ogłaszanej stawki odsetek za zwłokę. Skoro obecnie odsetki od zaległości podatkowych wynoszą 12 proc. w skali roku, to opłata prolongacyjna wynosi 6 proc.
Wysokość opłaty prolongacyjnej oblicza się przy zastosowaniu stawki opłaty prolongacyjnej obowiązującej w dniu wydania decyzji, np. o rozłożeniu podatku na raty.
Opłata prolongacyjna wpłacana jest w terminach płatności poszczególnych rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa.
Nie ustala się opłaty prolongacyjnej, gdy przyczyną wydania decyzji, np. o rozłożeniu podatku na raty, były klęska żywiołowa lub wypadek losowy.
Ponadto organ podatkowy może odstąpić od ustalenia opłaty prolongacyjnej, jeżeli wydanie decyzji o rozłożeniu podatku na raty następuje w związku z postępowaniem układowym lub na podstawie odrębnych ustaw.
Warto na koniec dodać, że rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa może wprowadzić opłatę prolongacyjną - w wysokości nie większej niż 50 proc. ogłaszanej stawki odsetek za zwłokę - z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności podatków oraz zaległości podatkowych stanowiących dochód odpowiednio - gminy, powiatu lub województwa.
Podstawa prawna
■ Art. 57 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Przygotowała EWA MATYSZEWSKA