Przychody uzyskiwane przez osoby na kontraktach menedżerskich, bez względu na prawną podstawę ich uzyskania, uważane są za uzyskane z działalności wykonywanej osobiście.

Najwięcej problemów stwarza ustalenie, czy specjaliści pracujący na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze mają prawo rozliczać się jak przedsiębiorcy, czy też jak osoby wykonujące pracę osobiście.
Ustawowe regulacje
Należy przypomnieć uregulowania zawarte w art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm., nazywana dalej ustawą o PIT). Zgodnie z tymi przepisami za działalność gospodarczą albo pozarolniczą działalność gospodarczą uznaje się działalność zarobkową:
  • wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
  • polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
  • polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Przy czym chodzi o działalność prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ustawy o PIT.
Działalność osobista
Tymczasem według art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT źródłami przychodów jest m.in. działalność wykonywana osobiście.
Przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa we wspomnianym art. 10 ust. 1 pkt 2, zostały wymienione w art. 13 ustawy o PIT.
Jak wynika z unormowań w art. 13 pkt 9, przychodami z działalności wykonywanej osobiście są przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.
Przy okazji warto podkreślić, że we wspomnianym art. 13 pkt 7 mowa jest o tym, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.
PRZYKŁAD:
BEZ STOSOWANIA 19-PROC. STAWKI
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą. Na 2007 rok wybrał opodatkowanie podatkiem dochodowym według jednolitej 19-proc. stawki. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnik podpisał kontrakt menedżerski. Przychody tej osoby fizycznej osiągane przez nią na podstawie kontraktu menedżerskiego, w tym przychody z tego rodzaju umowy zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nie stanowią jednak przychodów z działalności gospodarczej. Przychody te zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Osiągając przychody z kontraktu menedżerskiego, podatnik nie może wybrać dla ich opodatkowania według jednolitej 19-proc. stawki.
Osoba prawna, która wypłaca osobie fizycznej należności z tytułu usług świadczonych na podstawie kontraktu menedżerskiego, zobowiązana jest jako płatnik pobierać przy tej wypłacie zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Prawo cywilne i podatkowe
Kontrakty menedżerskie w prawie cywilnym zaliczane są do tzw. umów nienazwanych, nieuregulowanych w kodeksie cywilnym. Jest to umowa wynikająca ze stosunku cywilnoprawnego, określonego w art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z tą regulacją, do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
Organy podatkowe zwracają uwagę, że kontrakt menedżerski to umowa, w której jedna strona określona mianem menedżera zobowiązuje się do prowadzenia przedsiębiorstwa drugiej strony na jej rachunek i ryzyko we własnym bądź cudzym imieniu za wynagrodzeniem.
Przychody uzyskiwane przez osoby na kontraktach menedżerskich bez względu na prawną podstawę ich uzyskania (działalność gospodarcza, umowa zlecenia czy o dzieło) uważane są za uzyskane z działalności wykonywanej osobiście. Dla potrzeb podatku dochodowego od osób fizycznych nie ma bowiem znaczenia, czy menedżer jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie zarządzania czy też nie. Uzyskane z tego tytułu przychody jest zobowiązany rozliczyć jak uzyskane z działalności wykonywanej osobiście (patrz wyjaśnienia Urzędu Skarbowego Warszawa-Bielany, nr 1432/IPSG2/415/428 /148/06/20/07 z 14 lutego 2007 r.).
Zaliczenie przychodów menedżera do przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 9 ustawy o PIT, pociąga za sobą określone konsekwencje podatkowe.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa m.in. w art. 13 pkt 2 i 4-9 osobom określonym w art. 3 ust. 1, są zobowiązane jako płatnicy pobierać (z określonym zastrzeżeniem) zaliczki na podatek, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Ta najniższa stawka wynosi obecnie 19 proc.
PRZYKŁAD:
NIE MOŻNA SKORZYSTAĆ Z RYCZAŁTU
Podatnik w ramach prowadzonej działalności opodatkowanej w formie ryczałtu ewidencjonowanego wykonuje usługi na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w której jest członkiem zarządu. W odniesieniu do kontraktów menedżerskich należy przyjąć, że są to umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, wykonywanie czynności zarządzania firmą lub jej częścią. Decydującym kryterium kontraktu menedżerskiego jest więc przedmiot umowy, czyli zarządzanie. W kwestii przychodów uzyskiwanych w ramach zawieranych kontraktów menedżerskich należy stwierdzić, że stanowią one, niezależnie od tego, czy są zawierane w ramach prowadzonej działalności, czy też nie, zawsze przychód z działalności wykonywanej osobiście. Oznacza to zatem, że płatnik dokonujący wypłaty wynagrodzeń obowiązany jest do poboru zaliczek na podatek dochodowy.
Konsekwencje podatkowe
Ważne regulacje zawarte są w art. 42 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT. Wynika z nich, że w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy są zobowiązani przesłać podatnikom oraz urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi według miejsca zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa we wspomnianym art. 41 ust. 1, sporządzone według ustalonego wzoru.
Rozliczenie według skali
Dochody uzyskane przez podatnika z tytułu kontraktu menedżerskiego podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej (patrz tabela).
Warto przy okazji przypomnieć, że obowiązująca w 2007 roku skala zawarta jest w art. 10 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 217, poz. 1588).
Bez uwzględniania prezentów
Zdarza się, że osoby prowadzące działalność gospodarczą podpisują kontrakt menedżerski, w ramach którego wykonują zadania polegające na motywowaniu, szkoleniu i koordynowaniu pracy grupy konsultantów sprzedaży. Na wysokość uzyskanych przez menedżerów przychodów ma wpływ wielkość sprzedaży towarów dokonywanej przez konsultantów.
Menedżerowie na podstawie kontraktów ponoszą odpowiedzialność za pracę i sprzedaż tych osób. Jednocześnie motywują najlepszych sprzedawców, m.in. kupując i przekazując im różne prezenty, np. kosmetyki czy artykuły gospodarstwa domowego.
Wątpliwości części menedżerów budzi możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej wydatków poniesionych na zakup takich prezentów. Kwestie te wyjaśniły organy podatkowe (patrzy pismo Izby Skarbowej w Gdańsku, nr BI/4117-0078/06 z 5 grudnia 2006 r.). W wyjaśnieniach podkreślono, że wspomniane osoby na podstawie kontraktu menedżerskiego uzyskują przychody ze źródła, o którym mowa w treści art. 13 pkt 9 ustawy o PIT, czyli z działalności wykonywanej osobiście.
W tej sytuacji brak jest podstaw do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z tytułu usług świadczonych w ramach kontraktu menedżerskiego wydatków poniesionych na zakup prezentów dla konsultantów sprzedaży, jak również innych wydatków poniesionych w związku ze świadczonymi w ramach tego kontraktu usługami.
Ważne!
Dochody uzyskane przez podatnika z tytułu kontraktu menedżerskiego podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej
WYDATKI NA ZARZĄD I PREZESA
Wydatki związane z funkcjonowaniem organów statutowych spółki, w tym zarządu i jego prezesa, z pewnością niezbędne są dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania podmiotu gospodarczego i co do zasady mogą stanowić koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, z uwzględnieniem wyjątków wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Wobec tego, że prawo podatkowe nie reguluje wprost zasad wynagradzania za pełnienie funkcji członka zarządu oraz kosztów zapewnienia mieszkania członkowi zarządu, ponoszonych na rzecz osoby niebędącej pracownikiem, kwestie ponoszenia takich wydatków przez spółkę muszą mieć podstawę w postanowieniach statutu, uchwał i regulaminów podatnika, określających prawa członków jego władz statutowych. Jeżeli postanowienia tych aktów przewidują ponoszenie przez spółkę kosztów wynagrodzenia i zamieszkania członka zarządu, w tym niebędącego jej pracownikiem w rozumieniu przepisów kodeksu pracy, koszty takie stanowią koszty uzyskania przychodów spółki w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jako związane z uzyskiwanym przez spółkę przychodem. Należy również pamiętać, że postanowienia statutu, uchwał i regulaminów muszą zostać podjęte w zgodzie z bezwzględnie obowiązującymi przepisami innych ustaw, m.in. ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), w tym art. 173 par. 1, zgodnie z którym, w przypadku gdy wszystkie udziały spółki przysługują jedynemu wspólnikowi, oświadczenie woli takiego wspólnika składane spółce wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Wyjaśnienia Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, nr 1472/ROP1/423-7/07/MK z 26 marca 2007 r.
KRZYSZTOF TOMASZEWSKI
Podstawa prawna
■ Art. 5a, 10, 13, 27, 41 i 42 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
■ Art. 10 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 217, poz. 1588).
■ Art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
■ Art. 173 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).
Skala podatkowa obowiązująca w 2007 roku / DGP