Wpłaty na poczet mieszkania w towarzystwie budownictwa społecznego (TBS) nie są celem mieszkaniowym dającym ulgę w PIT. Jest nim dopiero jego nabycie. Takie stanowisko zajął dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 18 lipca 2013 r. (sygn. IPTPB2/415-296/13-4/AKr). Pogląd fiskusa krytykują eksperci, wskazując na sprzeczność w przepisach.
Podatniczka sprzedała odziedziczoną nieruchomość po kilku miesiącach od nabycia. Chciała uniknąć zapłaty podatku dochodowego. Ustawa o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) daje taką możliwość, o ile przychód ze sprzedaży podatnik przeznaczy na własny cel mieszkaniowy w ciągu dwóch lat od końca roku, w którym zbył nieruchomość (art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT). Podatniczka zainwestowała pieniądze w mieszkanie w TBS. Zgodnie z umową partycypuje w kosztach budowy lokalu i otrzymuje jego przydział na warunkach najmu. TBS zobowiązuje się przenieść na nią własność mieszkania nie wcześniej niż z upływem 5 lat od dnia uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynku. Organ podatkowy uznał jednak, że wpłacane kwoty mogą być uznane za wydatek na cel mieszkaniowy tylko wtedy, gdy kupi mieszkanie od TBS w ustawowym dwuletnim okresie.
Anna Główka, konsultant podatkowy w Rödl & Partner, zauważa, że jeżeli zakup nastąpi po dwóch latach od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, zwolnienie nie znajdzie zastosowania, pomimo ponoszonych w tym okresie kosztów partycypacji w budowie mieszkania.
– Warunek nabycia mieszkania od TBS przed upływem dwóch lat od końca roku, w którym podatnik zbył nieruchomość, w praktyce jest nie do spełnienia – podkreśla Grzegorz Maślanko, radca prawny, partner w Grant Thornton.
Z ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 255) i umowy zawartej z TBS wynika bowiem, że przeniesienie na własność mieszkania nie może nastąpić wcześniej niż po 5 latach od dnia uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynku. Zdaniem Grzegorza Maślanki organ podatkowy błędnie przyjął, że wpłacane kwoty tytułem partycypacji w kosztach budowy nie stanowią jeszcze wydatków na nabycie lokalu mieszkalnego.
– Należy przecież zauważyć, że te kwoty będą zaliczone na poczet części ceny za lokal, który w przyszłości ma uzyskać podatnik – komentuje ekspert.
W ocenie Grzegorza Maślanki spełnione więc będą wymogi zwolnienia podatkowego, tj. ponoszenie w ustawowym okresie wydatków z przeznaczeniem na nabycie lokalu mieszkalnego. To, że wpłacone środki będą też przejściowo służyły pozyskaniu lokalu na warunkach najmu, nie zmienia docelowego przeznaczenia tych kwot.
Anna Główka wyjaśnia, że ustawa o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego przewiduje, że przeniesienie własności lokalu mieszkalnego przez TBS może nastąpić wyłącznie na rzecz osoby fizycznej, będącej jednocześnie najemcą lokalu mieszkalnego i stroną umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy tego lokalu (art. 33e ust. 2 ustawy).
– Partycypowanie w kosztach budowy jest zatem niezbędnym elementem warunkującym możliwość nabycia własności – dodaje Anna Główka.
Ponadto odpowiednio zwaloryzowaną kwotę wpłat zalicza się na poczet ceny sprzedaży lokalu (art. 33f ust. 5 ustawy). Ekspert Rödl & Partner uważa, że jeżeli podatnik zawarł umowę z TBS i bierze udział w kosztach budowy mieszkania, którego docelowo ma stać się właścicielem, jego wpłaty stanowią de facto wydatki na nabycie.
– W konsekwencji kwoty wpłacane w okresie dwóch lat od końca roku, w którym nastąpiło zbycie nieruchomości, powinny być objęte zwolnieniem, nawet jeżeli umowa sprzedaży z TBS zostanie zawarta już po jego upływie – stwierdza Anna Główka.
Grzegorz Maślanko dodaje, że jedynie w przypadku, gdyby nie doszło w przyszłości do zawarcia przyrzeczonej umowy zbycia przez TBS lokalu na rzecz podatnika, odpadłaby podstawa do zwolnienia.

60 765 tylu podatników wykazało w PIT-39 za 2011 r. dochód ze sprzedaży nieruchomości