Zarówno podatnikom, jak i fiskusowi sprawia trudność prawidłowa kwalifikacja usług do celów zwolnienia z VAT. Wiele wątpliwości dotyczy świadczeń ochrony zdrowia. Z czego to wynika?
Zwolnienia dotyczące usług opieki medycznej, o których mowa w art. 43 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) mają charakter przedmiotowo-podmiotowy. Stosuje się je zatem pod warunkiem, że zostaną spełnione warunki dotyczące przedmiotu świadczenia oraz podmiotu, który je wykonuje. O ile element podmiotowy jest dość czytelny (przepisy wymieniają m.in. podmioty lecznicze, lekarza, dentystę, psychologa itd.), o tyle wątpliwości budzi sam przedmiot świadczenia.
Ustawa o VAT zwalnia z opodatkowania usługi opieki medycznej, jeżeli służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. W praktyce oznacza to, że każdorazowo należy badać, czy dane świadczenie jest usługą w zakresie opieki medycznej – a jeśli tak – to czy służy profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Usługa opieki medycznej, która jest wykonywana w innym niż wymienione celu, nie podlega zwolnieniu z VAT. W wyroku z 23 lipca 2013 r. (sygn. akt I FSK 1350/12) Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygał, czy zwolnieniu z VAT podlega profilaktyczne, psychologiczne badanie pracowników wykonywane w ramach medycyny pracy. Sąd nie zaakceptował stanowiska organów podatkowych, zgodnie z którym usługi takie nie powinny korzystać ze zwolnienia. NSA uznał, że jeżeli badanie psychologiczne jest wykonywane w ramach medycyny pracy i o konieczności jego przeprowadzenia zdecydował lekarz, to niewątpliwie ma ono znaczenie dla profilaktyki i ochrony zdrowia pracujących – nawet jeżeli nie jest to wyłączny cel takiego badania. Sąd zgodził się, że badania psychologiczne – obok wpływu na zatrudnienie danego pracownika – mają na celu kontrolowanie stanu jego zdrowia oraz zapobieganie niekorzystnemu wpływowi środowiska pracy na nie.
Wyrok ten należy uznać za właściwy przede wszystkim dlatego, że podkreśla znaczenie profilaktyki jako jednego z celów świadczeń medycznych.