Helsińska Fundacja Praw Człowieka toczy spór z ministrem finansów o interpretację tajemnicy skarbowej. Sprawa finał znajdzie na wokandzie.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję ministra finansów z 24 maja 2013 r. (nr KS8/016/203/OPI/13/RD-37727). Utrzymał on w mocy wcześniejszą decyzję generalnego inspektora kontroli skarbowej z 22 marca 2013 r. (nr KS8/016/141/GLQ/13/RD-23658), odmawiającą fundacji udostępnienia dokumentu „Zadania urzędów kontroli skarbowej na 2013 r.”, o które wystąpiła po publikacji DGP na ten temat w lutym 2013 r.

Spór o definicję tajemnicy

W ocenie ministerstwa objęty wnioskiem dokument chroniony jest tajemnicą skarbową, w związku z czym nie podlega on udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ponieważ zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 41, poz. 214 z późn. zm.), tajemnicę stanowią wszystkie informacje gromadzone i przetwarzane w ramach kontroli skarbowej, niezależnie od tego, przez kogo i w jakich okolicznościach zostały wytworzone.
Z taką argumentacją nie zgadza się Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Twierdzi, że ministerstwo błędnie interpretuje tajemnicę skarbową. – Naszym zdaniem taka definicja byłaby zdecydowanie zbyt szeroka i godziłaby w gwarantowane konstytucyjnie prawo dostępu do informacji publicznej. Należy zatem uznać, że interpretując pojęcie tajemnicy skarbowej, organ powinien był zastosować przepisy Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późń. zm.), z których wynika, że tajemnicą objęte są tylko informacje mogące ujawnić indywidualne dane podatników, pozwalające osobom nieuprawnionym na ich identyfikację – uważa Marcin Szwed, prawnik HFPC i koordynator realizowanego przez nią programu „Klinika Prawa Człowieka a Podatki”.
Wniosek zaś, jak podkreśla w swojej skardze Helsińska Fundacja Praw Człowieka, nie dotyczył konkretnych, indywidualnych przypadków stosowania kontroli skarbowej, lecz jedynie informacji o programie zadań, sposobie i skutkach ich realizacji, czyli dokumentu o charakterze ogólnym, generalnym.
Powołując się na konstytucję, prawnicy fundacji twierdzą, że obywatele mają prawo uzyskiwać informacje o działalności organów władzy publicznej i osób pełniących funkcje publiczne. Co więcej, ich zdaniem, wbrew stanowisku MF, ustawa o kontroli skarbowej nie definiuje pojęcia tajemnicy skarbowej, lecz robi to Ordynacja podatkowa.
Według HFPC, ministerstwo odmawiając udostępnienia dokumentu jest niekonsekwentne w swojej argumentacji. Z jednej bowiem strony twierdzi, że tajemnicą chronione są wszystkie informacje będące w dyspozycji organów kontroli skarbowej, a jednocześnie ujawnia wyciąg z tych zadań. Taki właśnie dokument co roku (na dany rok) publikowany jest na stronie internetowej ministerstwa począwszy od 2009 r.

Zadania to ogólna informacja

– Skarga Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zasługuje na poparcie nie tylko ze względów merytorycznych, ale i społecznych. To art. 293 Ordynacji podatkowej określa, co jest objęte tajemnicą skarbową. Na płaszczyźnie prawa podatkowego, a w szczególności procedur podatkowych, odzwierciedla on ochronę konstytucyjnego prawa do prywatności, którego rozwinięciem jest ochrona danych osobowych (art. 47 i 51 konstytucji). Objęte są nią więc informacje dotyczące konkretnego podatnika, a nie wszystkie informacje, którymi dysponują urzędy kontroli skarbowej. Z przyczyn oczywistych trudno sobie wyobrazić sytuację, gdy taki dokument jak „Zadania urzędów kontroli skarbowej na rok 2013” miałby zawierać jakiekolwiek informacje o konkretnych podatnikach. Ponadto gdyby przyjąć punkt widzenia MF na tajemnicę skarbową, to wówczas żadna informacja znajdująca się w posiadaniu departamentu kontroli skarbowej resortu nie podlegałaby upublicznieniu – mówi Sławomir Sadocha, doradca podatkowy specjalizujący się w postępowaniach podatkowych. – To prowadziłoby do całkowitego braku transparentności służby, która dysponuje groźnymi dla swobód obywatelskich uprawnieniami – dodaje.

Nie pierwszy taki spór

Sprawa ta będzie kolejną dotyczącą resortu finansów i kwestii udostępniania informacji publicznej, a dokładnie jej odmowy. Fundacja przypomina dwa niekorzystne dla ministerstwa wyroki. Jeden, NSA, z 11 września 2012 r. (sygn. akt I OSK 1015/12), gdy – jak twierdzi HFPC – sąd udaremnił próbę uchylenia się MF od udostępnienia protokołów i nagrań dźwiękowych z narad kierownictwa MF w 2011 r. Drugi, WSA w Warszawie, z 5 września 2012 r. (sygn. akt II SA/Wa 625/12) dotyczący udostępnienia wytycznych dla urzędów skarbowych i UKS dotyczących postępowania w sprawie przychodów z nieujawnionych źródeł. W tym przypadku organ podatkowy też zasłaniał się tajemnicą skarbową, ale sąd podzielił opinię skarżącego, że nie chodziło o ujawnienie faktów, lecz normy postępowania w tym konkretnym obszarze kontroli.

Jak będzie w tym przypadku, zdecyduje WSA w Warszawie. Jak dowiedzieliśmy się w MF, właśnie wczoraj ministerstwo wysłało pocztą skargę HFPC razem z odpowiedzią na nią do sądu.Co było w wyciągu z zadań na 2013 r.

Do priorytetowych zadań dyrektorów urzędów kontroli skarbowej w roku 2013 należą:

● intensyfikacja współpracy i wymiany informacji pomiędzy służbami powołanymi do zwalczania przestępczości gospodarczej oraz zacieśnienie współpracy z odpowiednimi służbami zagranicznymi, pozwalające na kompleksowe zwalczanie przestępczości podatkowej,

● efektywne i terminowe prowadzanie postępowań kontrolnych i przygotowawczych,

● zwiększenie innowacyjności w działaniach kontroli skarbowej oraz w pracach analitycznych,

● racjonalizacja zadań kontrolnych i prowadzenie czynności kontrolnych w pierwszej kolejności w podmiotach, w których analiza ryzyka wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo świadomego udziału w oszustwach podatkowych,

● konsekwentne wykorzystywanie posiadanych uprawnień do zapewnienia skutecznego egzekwowania ustaleń i wniosków z kontroli, w szczególności przy ustalaniu majątku nadającego się do egzekucji lub dokonania zabezpieczeń,

● podejmowanie akcji prewencyjnych, zapobiegających działaniom niezgodnym z obowiązującym prawem podatkowym, wspomagających zasady uczciwej konkurencji, a także promujących rzetelność rozliczeń podatkowych z budżetem państwa,

● doskonalenie systemu analizy obszarów wysokiego ryzyka wystąpienia nieprawidłowości pozostających w kręgu najwyższego zainteresowania kontroli skarbowej.
Tak jak i w latach poprzednich, tak i w tym roku UKS mają być nastawione na ściganie przestępczości paliwowej, oszustw w VAT (przestępstwa karuzelowe i inne), szarej strefy, wyłudzeń VAT poprzez wystawianie fikcyjnych faktur, nadużyć w podatku dochodowym poprzez przerzucanie dochodów do podmiotów powiązanych i nadużyć w gospodarowaniu mieniem Skarbu Państwa oraz środkami publicznymi.

Jakie są efekty pracy urzędów kontroli skarbowej / Dziennik Gazeta Prawna