Od nowego roku moment powstania obowiązku podatkowego w podatkach dochodowych będziemy ustalać tak, jak przy podatku od towarów i usług.

nowe prawo Od nowego roku znowelizowana ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm. – dalej ustawa o PIT) będzie zawierała nowe regulacje dotyczące momentu ustalania przychodów dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą. Jak wynika z nowelizacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U. nr 217, poz. 1588), od stycznia moment powstania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych zbliży się do uregulowań dotyczących daty powstania obowiązku podatkowego w VAT.

Będzie jak w VAT

Generalnie, za datę powstania przychodu uważany będzie dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż dzień: • wystawienia faktury albo • uregulowania należności. Przypomnijmy, że do tej pory przychód z działalności gospodarczej powstaje w dniu wystawienia faktury (rachunku), nie później niż ostatni dzień miesiąca, w którym np. wydano towar lub wykonano usługę. Nowo przyjęty sposób ustalania daty powstania przychodu z działalności gospodarczej będzie w istocie analogiczny do zasady, jaka obowiązuje w przypadku ustalania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. W VAT obowiązek podatkowy powstaje generalnie z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeżeli strony ustalą, iż usługa zostanie rozliczona w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu będzie uznawany ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Przepis ten znajdzie zastosowanie odpowiednio do dostawy energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu przewodowego. Natomiast w razie otrzymania przychodu, do którego nie będą stosowane wskazane zasady, datą powstania przychodu będzie dzień otrzymania zapłaty. Od nowego roku będą obowiązywały również doprecyzowane zasady przeliczania przychodów w walutach obcych na złote. Od 1 stycznia 2007 r. przychody w walucie obcej będą ustalane według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

CO STANOWI PRZYCHÓD Przychodem przedsiębiorcy jest kwota należna ze sprzedaży towarów, produktów i usług, i to niezależnie, czy kontrahent rzeczywiście nam zapłacił. Do przychodów zalicza się też inne świadczenia na rzecz firmy – w naturze, nieodpłatne, subwencje i dotacje, odsetki od środków na rachunkach bankowych związanych z działalnością, otrzymane kary umowne, przychody ze sprzedaży najmu lub dzierżawy składników majątku firmy, odszkodowania za straty powstałe w tym majątku. Od nowego roku zmieni się sposób ustalania momentu powstania przychodu.

Inne źródła

Zmianie ulegną również przepisy dotyczące przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. I tak za przychody z innych źródeł nie będą uważane w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Wysokość przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych będą ustalane na podstawie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym wydatków i wartości zgromadzonego w tym roku mienia, jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym przed poniesieniem tych wydatków lub zgromadzeniem mienia, pochodzącym z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania.

W CIT będzie podobnie

Podobne rozwiązania przewidują również uchwalone przepisy dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych. Tutaj również dostosowano datę powstania przychodu w podatku dochodowym do daty powstania obowiązku podatkowego w VAT. W zmienionej ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nadano nowe brzmienie art. 12 ust. 3a. Od 1 stycznia 2007 r. również w podatku dochodowym od osób prawnych zasadą ogólną będzie powstanie przychodu w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi (częściowego wykonania usługi), nie później jednak niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności. Nową treść ma również art. 12 ust. 3c ustawy o CIT. Jak wynika z tych przepisów, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, to za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Przepis ust. 3c będzie stosowany odpowiednio do dostawy energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu przewodowego.

Inaczej w kosztach

Mówiąc o momencie powstania przychodów, warto też wspomnieć kwestię rozszerzenia definicji kosztów uzyskania przychodów w stosunku do obecnie obowiązującej. Co prawda, zmiana ta ma w zasadzie jedynie charakter wyjaśniający, ponieważ już teraz stosowane są wprowadzane zasady. I tak, od nowego roku za koszt uzyskania przychodów będą uznawane także koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ponadto, jeżeli koszty zostaną poniesione w walutach obcych, to będą przeliczane na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu, a nie jak obecnie wg kursu z dnia poniesienia kosztu. Warto też mieć na względzie nowe zasady dotyczące potrącania kosztów uzyskania przychodów. Od 1 stycznia 2007 r. będzie też obowiązywał podział kosztów na bezpośrednie i pośrednie. Zasadą będzie rozliczenie kosztów bezpośrednich w roku, w którym zostaną osiągnięte związane z nimi przychody. Koszty pośrednie będą natomiast rozliczone w roku, w którym je poniesiono.

Różnice kursowe

Podatnicy będą mieć możliwość ustalania różnic kursowych zgodnie z przyjętymi przez nich rozwiązaniami, stosowanymi według przepisów prawa bilansowego. Podatnicy, których sprawozdania finansowe będą, w okresie stosowania metody ustalania różnic kursowych w oparciu o przepisy o rachunkowości, objęte badaniem przez biegłych rewidentów, zarówno obowiązkowym jak i nieobowiązkowym, będą mogli według swojego wyboru rozliczyć różnice kursowe na zasadach, jakie stosują zgodnie z przepisami o rachunkowości, bądź też na zasadach określonych w ustawie podatkowej. Warto też mieć na względzie, że jeśli chodzi o podatkowe różnice kursowe, to dodatnie różnice kursowe (ekonomicznie korzystne dla podatnika) będą wpływały na przychody, a ujemne (ekonomicznie niekorzystne dla podatnika) na koszty podatkowe. Przy różnicach kursowych koszt poniesiony związany będzie z powstaniem zobowiązania (w dacie otrzymania faktury), a zapłata w dacie uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie (w tym w wyniku potrącenia wierzytelności). Te rozwiązania dotyczące różnic kursowych będą pozwalały na pełne zastosowanie przepisów podatkowych. I tak, podatnicy (pod pewnymi warunkami) będą mogli zaliczać odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych. Wycena ta dla celów podatkowych powinna być dokonywana na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego lub na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego albo tylko na ostatni dzień roku podatkowego, z tym że wybrany termin wyceny będzie musiał być stosowany przez pełny rok podatkowy i nie będzie mógł być zmieniony.

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW Kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów. Są to np. koszty zakupu towarów, eksploatacji samochodów wykorzystywanych w tej działalności, czynsz za lokal, w którym wykonywana jest działalność, wynagrodzenia pracowników, niektóre podatki (np. od nieruchomości, od środków transportowych, akcyza), rachunki telefoniczne, rachunki za prąd, zakup wyposażenia, amortyzacja środków trwałych. Od nowego roku będzie obowiązywał podział na koszty bezpośrednie i pośrednie.

DOCHÓD DO OPODATKOWANIA Jeżeli przychody są większe niż koszty, powstaje dochód do opodatkowania. W odwrotnej sytuacji – gdy koszty przewyższają przychody – powstaje strata. Podatku się wówczas nie płaci, a stratę można odliczyć w ciągu następnych pięciu lat od uzyskanego w tych latach dochodu z działalności gospodarczej.