Osiem, a nie dwadzieścia trzy procent wynosi stawka VAT za przyłącza wodno-kanalizacyjne. Niektórym samorządom musi o tym przypominać Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zakład Gospodarki Komunalnej (ZGK) w Wieliczce (woj. małopolskie) na żądanie krakowskiej delegatury UOKiK zmienił taryfę opłat za wykonywanie przyłączy wodno-kanalizacyjnych, która uwzględniała błędną stawkę podatku od towarów i usług. Dodatkowo do końca czerwca spółka musi wymienić ponad 10 tys. umów z klientami, zawierających inne niedopuszczalne zapisy – np. utrudniające ich rozwiązywanie.
Po decyzji urzędu (nr RKR--56/2012), ZGK w Wieliczce uniknął kary finansowej, ale musiał obniżyć opłaty za przyłącza, uwzględniając preferencyjną (8-proc.) stawkę VAT.
– To pierwszy jak dotąd w kraju przypadek stwierdzenia przez nas podobnej praktyki – informuje Maciej Chmielowski z UOKiK.
Jak zastrzega Małgorzata Cieloch, rzecznik prasowy tej instytucji, nie ma ona uprawnień urzędu skarbowego i spraw podatkowych nie prowadzi. Także w tej decyzji praktyka podatkowa nie była jej istotą (kluczowa sprawa to konstrukcja umów). Urząd wziął jednak na celownik m.in. stawkę podatku, bo stosowanie jej w błędnej wysokości było działaniem wbrew art. 24 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2007 r. nr 50, poz. 331 z późn. zm.), czyli naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów przez bezprawne działanie przedsiębiorcy.

O 15 punktów procentowych za dużo

UOKiK ustalił, że ZGK na terenie gminy jest jedynym wykonawcą, któremu można zlecić wykonanie przyłącza (podobna sytuacja jest w wielu samorządach). Konsumenci nie mają więc możliwości wyboru innego, jak również porównania stawek podatku VAT stosowanych za taką usługę. Są zdani na rzetelność sprzedawcy, a ten obciążył ich ceną zawierającą niezgodną z prawem stawkę podatku, „wyższą od określonej w przepisach o 15 pkt proc. – stwierdził w decyzji UOKiK – i powodującą, że automatycznie cena brutto płacona przez konsumenta jest wyższa”.
– Opłata za przyłączenie do urządzeń kanalizacyjnych została określona na 268,07 zł netto, czyli (błędnie) 329,73 zł brutto, bo jak wynika z przeliczenia tej kwoty, zastosowana stawka VAT wynosiła nie 8 proc., ale 23 proc. – dodają przedstawiciele urzędu.

Co z tymi, którzy przepłacili?

Podstawą prawną żądania zmiany był art. 41 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177 poz. 1054 z późn. zm.) i załącznik nr 3 do tej ustawy, z którego wynika preferencyjna stawka VAT dla wykonania przyłączy. Posiłkowo odwołano się do interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 czerwca 2011 r. (IBPP2/443-416/11/WN), wskazującej na 8-proc. stawkę dla tego rodzaju usługi.
Ceny usług wykonywanych już obecnie przez ZGK w Wieliczce objęte są właściwą, 8-proc. stawką VAT. Ale co z tymi, którzy przed interwencją UOKiK zdążyli przepłacić? Jak przyznała nam Jolanta Marcinek, główna księgowa spółki, dotyczy to kilkuset osób, ale ZGK jest w złej sytuacji finansowej i nie bierze pod uwagę zwrotu pieniędzy.
Krakowska delegatura UOKiK radzi klientom przesyłanie do ZGK w Wieliczce pisemnych wezwań do wyrównania strat, a w razie braku reakcji – powództwo cywilne. Maciej Chmielowski uściśla: – Konsument, który poniósł szkodę w związku ze stosowaniem praktyk zakwestionowanych prawomocną decyzją prezesa UOKiK, powinien w pierwszej kolejności zwrócić się do przedsiębiorcy o naprawienie szkody (np. zwrot nienależnie pobranej kwoty).
Jeżeli przedsiębiorca nie chce uznać roszczeń, konsument może się domagać naprawienia szkody na drodze sądowej, na podstawie przepisów ogólnych kodeksu cywilnego. Na każdym etapie sporu z przedsiębiorcą (również przed sądem) konsument może liczyć na bezpłatną pomoc miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów.
Preferencyjną stawkę podatku dotyczącą przyłączy wyznacza art. 41 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz jej załącznik nr 3.