Zeznanie roczne na formularzu PIT-37 składają między innymi podatnicy, którzy uzyskują dochody z pracy, a którzy nie upoważnili pracodawcy do rocznego rozliczenia podatku w ich imieniu. Nawet jednak, gdy pracodawca dokonał rozliczenia rocznego za pracownika na druku PIT-40, nie pozbawia go prawa do samodzielnego rozliczenia i złożenia PIT-37.

Obowiązek rozliczenia dochodów uzyskiwanych przez polskiego podatnika wynika z zasady nieograniczonego obowiązku podatkowego. Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych zwolnionych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów. Dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
A Kto składa zeznanie PIT-37
Jednym ze źródeł przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Przychody z innych źródeł
Do niewymienionych ściśle w ustawie o PIT przychodów (dochodów), które podlegają opodatkowaniu, zalicza się też przychody z innych źródeł. Wśród nich ustawa o PIT wymienia przykładowo: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje), dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów z działalności gospodarczej. Źródło przychodów stanowi też działalność wykonywana osobiście w ramach umowy zlecenia i o dzieło. Podatnik może również uzyskiwać przychody z praw autorskich. Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
Rodzaje przychodów
Wszystkie te przychody z innych źródeł, praw autorskich, z umowy o pracę, z działalności wykonywanej osobiście uzyskiwane w Polsce, które są otrzymywane przez podatnika za pośrednictwem płatnika i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, są rozliczane na formularzu PIT-37.
PRZYKŁAD
Przychody wykazywane w PIT-37
W zeznaniu PIT-37 wykazuje się w szczególności przychody z tytułu:
  •  wynagrodzeń i innych przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy (w tym spółdzielczego stosunku pracy) oraz pracy nakładczej,
  •  emerytur lub rent krajowych (w tym rent strukturalnych, rent socjalnych),
  •  świadczeń przedemerytalnych, zasiłków przedemerytalnych,
  •  należności z tytułu członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych lub innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną,
  •  zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego,
  •  stypendiów,
  •  przychodów z działalności wykonywanej osobiście (m.in. z umów zlecenia, kontraktów menedżerskich, zasiadania w radach nadzorczych, pełnienia obowiązków społecznych, działalności sportowej),
  •  przychodów z praw autorskich i innych praw majątkowych,
  •  świadczeń wypłaconych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
  •  należności za pracę przysługujących tymczasowo aresztowanym oraz skazanym,
  •  należności z umowy aktywizacyjnej
Na druku tym nie rozliczają się natomiast podatnicy, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą oraz działy specjalne produkcji rolnej opodatkowaną na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej lub opodatkowaną podatkiem liniowym. Dla takich podatników właściwy jest formularz PIT-36 lub PIT-36L. Z rozliczenia na PIT-37 nie skorzystają też rodzice, którzy są zobowiązani doliczać do uzyskanych dochodów dochody małoletnich dzieci oraz podatnicy obniżający dochody o straty z lat ubiegłych.
Rozliczenie przez płatnika
Przepisy ustawy o PIT przyznają pracownikom prawo do złożenia pracodawcy oświadczenia, które jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na roczne rozliczenie podatku. Jeżeli podatnik, od którego zaliczki miesięczne pobierają płatnicy (np. zakłady pracy, rolnicze spółdzielnie produkcyjne), złoży płatnikowi przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym oświadczenie PIT-12, które traktuje się na równi z zeznaniem, że:
  •  poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskał innych dochodów, z wyjątkiem dochodów opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatkiem liniowym oraz opodatkowanych dochodów ze zbycia nieruchomości,
  •  nie korzysta z odliczeń,
  •  nie korzysta z możliwości opodatkowania dochodów wspólnie z małżonkiem lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci,
  •  nie ma obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych
- płatnik jest obowiązany sporządzić roczne obliczenie podatku PIT-40 od dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym.
Przy dokonywaniu rocznego obliczenia podatku płatnik:
  •  uwzględnia koszty wynikające z imiennych biletów okresowych (np. miesięcznych) przy dojazdach pracownika do miejsca pracy,
  •  odlicza od dochodu potrącone w ciągu roku składki na ubezpieczenia społeczne,
  •  na wniosek podatnika odlicza od dochodu zwrócone płatnikowi świadczenia (dokonane w roku podatkowym zwroty nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika),
  •  odlicza od podatku kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w roku podatkowym (do wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru) oraz na wniosek podatnika kwotę ulgi rodzinnej (na dzieci), jeżeli podatnik przed 10 stycznia złoży oświadczenie, w którym: stwierdzi, że spełnia warunki do ulgi, wskaże liczbę dzieci, na które przysługuje odliczenie, wskaże kwotę odliczenia,
  •  dolicza do podatku otrzymany za jego pośrednictwem zwrot uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Roczne obliczenie podatku płatnicy sporządzają w terminie do końca lutego po upływie roku podatkowego i w tym samym terminie przekazują podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. Dla podatników, którzy nie złożą oświadczenia PIT-12, płatnik wystawia informację PIT-11, która jest podstawą obowiązkowego rozliczenia na druku PIT-37.
PRZYKŁAD
Ulga na dzieci
Podatnik zatrudniony w urzędzie złożył 9 stycznia 2008 r. oświadczenie dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego przez pracodawcę PIT-12. Nie złożył jednak przed 10 stycznia oświadczenia, dla celów uwzględnienia przez pracodawcę w rocznym rozliczeniu ulgi na dzieci. Takie oświadczenie (odrębne od PIT-12) powinien złożyć pracodawcy. W oświadczeniu powinien stwierdzić, że spełnia warunki do ulgi na dzieci, wskazać liczbę dzieci, na które przysługuje ulga, oraz podać kwotę odliczenia.
Z końcem lutego otrzymał od pracodawcy roczne rozliczenie PIT-40. Jednak w marcu podatnik zorientował się, że może skorzystać z ulgi na dwoje małoletnich synów. W takim przypadku podatnik powinien złożyć zeznanie roczne na PIT-37, w którym wykaże dane z rocznego rozliczenia dokonanego przez płatnika PIT-40. W celu skorzystania z ulgi na dzieci powinien też wypełnić załącznik PIT/O, gdzie wykaże kwotę odliczenia 2290,16 zł (2 x 1145,08 zł) oraz poda liczbę dzieci. Następnie kwotę tę przenosi się do zeznania PIT-37 i dokonuje pomniejszenia podatku należnego za 2007 rok.
Rozliczenie roczne na formularzu PIT-40 nie oznacza jednak automatycznie, że podatnik nie będzie mógł sam rozliczyć się na druku PIT-37 do końca kwietnia. W przypadku bowiem, gdy pomimo wcześniejszego zadeklarowania w PIT-12, że nie będzie korzystał z odliczeń, postanowi odliczyć np. ulgę internetową, może to zrobić składając zeznanie samodzielnie. Podstawą wypełnienia zeznania PIT-37 będzie wtedy nie informacja PIT-11, ale otrzymane rozliczenie podatku przez płatnika PIT-40.
Dokumenty rozliczeniowe
Niezbędnymi dokumentami, które płatnik przesyła w celu rozliczenia się podatnika z uzyskanych dochodów, są informacje: PIT-8S (o wysokości wypłaconego stypendium), PIT-11 (o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy), PIT-11A (o dochodach uzyskanych od organu rentowego), PIT-R (o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich).
W tym miejscu należy przypomnieć, że te same informacje mogą być podstawą rozliczenia na formularzu PIT-36, a więc właściwym dla działalności gospodarczej. Jednak będzie to miało zastosowanie, gdy podatnik oprócz wskazanych dochodów za pośrednictwem płatnika uzyskuje między innymi dochody z prowadzonej działalności gospodarczej lub z innych źródeł, ale bez pośrednictwa płatnika. W tym ostatnim przypadku podatnik otrzyma od osoby wypłacającej przychody należące do innych źródeł (np. wypłata członkowi zarządu wspólnoty mieszkaniowej kwoty wynagrodzenia za zajmowanie się sprawami wspólnoty) informację PIT-8C. Otrzymanie takiej informacji, na której wykazano przychody, podlegające opodatkowaniu, powoduje obowiązek rozliczenia wszystkich dochodów (np. z tytułu umowy o pracę) na druku PIT-36.
PRZYKŁAD
Rozliczenie na właściwym druku
Z końcem lutego podatnik zatrudniony na umowę o pracę otrzymał z zakładu pracy informację PIT-11. Jednocześnie w lutym otrzymał też od wspólnoty mieszkaniowej, w której jest członkiem zarządu, informację PIT-8C, z wykazaną kwotą przychodu otrzymaną w ciągu roku z tytułu pełnienia tej funkcji. Od przychodu tego nie zostały pobrane zaliczki na podatek, gdyż wspólnota mieszkaniowa nie była płatnikiem w stosunku do wypłacanych kwot pieniężnych. Nie oznacza to jednak, że z tego przychodu nie należy się rozliczyć. Kwoty te stanowią przychód z innych źródeł, który jest opodatkowany według skali. Należy go połączyć z innymi przychodami (w tym przypadku z przychodami z pracy z informacji PIT-11) i obliczyć podatek. Właściwym formularzem rozliczenia nie będzie jednak PIT-37, ale PIT-36.
B Wspólne rozliczenie
Podatnik, który składa zeznanie na druku PIT-37, może wybrać sposób opodatkowania w zależności od posiadanego statusu cywilnego. Formularz PIT-37 przeznaczony jest zarówno dla podatników opodatkowujących swoje dochody indywidualnie, jak i łącznie z dochodami małżonka lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Zeznanie małżonków
Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Małżonkowie podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim odliczeniu ulg, odrębnie przez każdego z małżonków.
W tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany.
Wspólne opodatkowanie ma zastosowanie również, jeżeli jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany na zasadach ogólnych według skali, lub osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku.
Wniosek o wspólne rozliczenie może być także złożony przez podatnika, który:
  •  zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego,
  •  pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego.
PRZYKŁAD
Wniosek o wspólne rozliczenie
Państwo Kowalscy byli małżeństwem od 20 lat. Od kilku lat rozliczali się wspólnie korzystając z odliczeń w zeznaniu rocznym PIT-37. W 2007 roku mąż Jan uzyskiwał przychody z umów zlecenie, natomiast żona Maria z emerytury. W styczniu 2008 roku żona zmarła. Mimo to drugi z małżonków może, jak w latach poprzednich, rozliczać się wspólnie ze zmarłym. Wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego. W tym przypadku zeznanie podpisuje tylko żyjący małżonek, który składa zeznanie roczne PIT-37.
Samotny rodzic
Według podobnej zasady opodatkowaniu na druku PIT-37 podlegają dochody osób samotnie wychowujących dzieci. Podatek może być określony na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w ustawie o PIT. Preferencyjne opodatkowanie dotyczy osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:
  •  dzieci małoletnie,
  •  dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny,
  •  dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku (w 2007 roku - 3015 zł).
PRZYKŁAD
Rozliczenie samotnego rodzica
Podatniczka jest panną, wychowuje dwoje małoletnich dzieci, które uczą się w szkole podstawowej i gimnazjum. W 2007 roku podatniczka zatrudniona była na umowę o pracę, a jej dzieci nie uzyskały żadnych dochodów. W takim przypadku może w zeznaniu PIT-37 zaznaczyć kwadrat nr 4 w poz. 6, który będzie stanowił wniosek o rozliczenie dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Sposób opodatkowania będzie podobny jak przy wspólnym rozliczeniu z małżonkiem. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że niezależnie od liczby dzieci rozliczenie wygląda tak samo. Podatek może być określony, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. W przypadku takiego rozliczenia podatniczka nie wypełnia części B.2 zeznania PIT-37, która służy do wykazania danych małżonka.
Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Zakaz wspólnego rozliczenia
Trzeba też pamiętać, że sposób preferencyjny w rozliczeniu PIT-37 nie przysługuje:
  •  gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy o podatku liniowym, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy o podatku tonażowym,
  •  do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, złożą po terminie, czyli po 30 kwietnia 2008 r.
Wspólne rozliczenie (małżonków, samotnego rodzica) przysługuje jednak, gdy osoby uzyskują przychody z najmu, dzierżawy opodatkowane na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym poza działalnością gospodarczą (wynajmują prywatne składniki majątku, np. mieszkanie), które nie korzystają jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach podatku liniowego albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie o podatku tonażowym.
C Ile wynosi podatek
Podatek w zeznaniu PIT-37 oblicza się według progresywnej skali podatkowej ze stawkami 19, 30 i 40 procent w zależności od kwoty dochodu uzyskanej po pomniejszeniu przychodu o koszty uzyskania przychodu, odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne, oraz odliczeniu innych ulg. Składki zdrowotne odlicza się w zeznaniu PIT-37 od podatku. W przypadku przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej obowiązują ryczałtowe koszty uzyskania przychodów. Uzależnione są one od miejsca pracy pracownika (dla dojeżdżających są wyższe) i liczby zawartych umów o pracę (dla pracujących na podstawie więcej niż jednego stosunku pracy są wyższe).
Koszty uzyskania przychodów
Koszty uzyskania przychodów za 2007 rok z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej:
  •  wynoszą 108,50 zł miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1302 zł, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej,
  •  nie mogą przekroczyć łącznie 1953,23 zł za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej,
  •  wynoszą 135,63 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1627,56 zł, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę,
  •  nie mogą przekroczyć łącznie 2441,54 zł za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.
PRZYKŁAD
Zwiększone koszty uzyskania
Podatnik w 2007 roku pracował w zakładzie pracy, który znajdował się w miejscowości położonej 60 km od jego miejsca zamieszkania. W styczniu otrzymał z zakładu pracy informację PIT-11 o dochodach i pobranych zaliczkach. W ciągu roku pracodawca potrącał mu zwiększone koszty uzyskania przychodów z tytułu dojazdu do pracy. Zwiększone koszty wynoszą 135,63 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1627,56 zł, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. Jednocześnie z tytułu dojazdu do pracy autobusem w ciągu roku podatnik poniósł łączny wydatek 1700 zł. Na poświadczenie wydatków posiada bilety jednorazowe, które chce uwzględnić w składanym zeznaniu PIT-37.
Jeżeli roczne koszty uzyskania przychodów są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi. Oznacza to, że bilety jednorazowe nie uprawniają do wykazania większych kosztów w rocznym rozliczeniu PIT-37.
Jeżeli roczne koszty uzyskania przychodów są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte przez pracownika lub przez płatnika pracownika w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi.
Podwyższonych kosztów uzyskania przychodów nie stosuje się w przypadku, gdy pracownik otrzymuje zwrot kosztów dojazdu do zakładu pracy, z wyjątkiem gdy zwrócone koszty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu.
W zeznaniu rocznym PIT-37 w stosunku do działalności wykonywanej osobiście w ramach umowy o dzieło lub zlecenia przyjmuje się natomiast koszty procentowe, które wynoszą 20 proc. uzyskanego przychodu. W innych przypadkach z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów z praw pokrewnych, z tytułu opłaty licencyjnej (otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji) lub zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego - w wysokości 50 proc. uzyskanego przychodu.
Jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych.
W niektórych przypadkach stosuje się do działalności wykonywanej osobiście koszty ryczałtowe (np. przy umowie o zarządzania, kontraktach menedżerskich).
D Jakie dołączyć druki załączników
Zeznanie PIT-37 w przypadku skorzystania z odliczeń i ulg podatkowych powinno posiadać jeszcze załączniki, w których wykazuje się kwoty podlegające odliczeniu oraz określenie z jakiego tytułu nastąpiło odliczenie. Następnie kwoty z tych załączników przenosi się do zeznania i wykazuje jak odliczane od dochodu lub od podatku. Podatnicy, którzy korzystają z odliczeń mieszkaniowych, mogą składać załącznik PIT/D oraz PIT-2K. Co prawda nie istnieją już żadne ulgi mieszkaniowe, ale na zasadzie praw nabytych podatnicy mogą korzystać z tego rodzaju ulg, do których nabyli prawo w latach wcześniejszych.
Odliczenie wydatków mieszkaniowych
W PIT/D wykazuje się odliczenia od dochodu wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu mieszkaniowego, czyli prawo do tzw. ulgi odsetkowej. Jest to ulga związana z dokonywaniem odliczeń z tytułu spłaty odsetek od uzyskanego do końca 2006 roku kredytu (pożyczki), udzielonego na sfinansowanie jednej ze ściśle określonych inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.
PRZYKŁAD
Odliczenie ulgi odsetkowej
Podatnik zaciągnął kredyt w 2006 roku na zakup nowo wybudowanego lokalu mieszkalnego, którego budowa zakończyła się w 2007 roku. W taki przypadku podatnik nabył prawo do ulgi odsetkowej, gdyż został mu udzielony kredyt jeszcze w 2006 roku, czyli w ostatnim roku, kiedy ulga obowiązywała. Na zasadzie praw nabytych przysługuje mu ona do końca 2027 roku.
Od podstawy obliczenia podatku odlicza się faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Odliczenia dokonuje się najwcześniej za rok podatkowy, w którym została zakończona dana inwestycja. Rozliczając ulgę odsetkową po raz pierwszy, należy złożyć oświadczenie o wysokości wydatków związanych z inwestycją służącą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych PIT-2K. Do zeznania załącza się również PIT/D, który stanowi informację o odliczeniu wydatków mieszkaniowych w roku podatkowym.
W tym przypadku razem z PIT/D składa się oświadczenie PIT-2K. Składa się je wraz zeznaniem podatkowym składanym za rok, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza od podstawy obliczenia podatku faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki). Załącznik PIT/D zawiera też informację o odliczeniu od podatku kwoty przysługującej z tytułu systematycznego gromadzenia w roku podatkowym oszczędności na jednym rachunku oszczędnościowo-kredytowym w jednym banku prowadzącym kasę mieszkaniową. Odliczeniu podlega 30 proc. wydatków poniesionych w roku podatkowym, nie więcej niż 11 340 zł w ramach przysługującego limitu odliczeń na dany rok. W PIT/D wykazuje się też odliczenia, które nie znalazły pokrycia w podatku za lata ubiegłe.
Pozostałe ulgi
Pozostałe ulgi, z których korzysta podatnik wypełniający PIT-37, wykazuje się w załączniku PIT/O. Wyszczególnia się tutaj zarówno ulgi odliczane od dochodu, jak i od podatku. W pierwszej kolejności wykazuje się odliczenia od dochodu. Należą do nich darowizny w wysokości nie większej niż 6 proc. dochodu. W ramach tych darowizn znajdują się te przekazane na cele:
  •  pożytku publicznego realizowane przez organizacje polskie oraz inne organizacje państw unijnych i z Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
  •  kultu religijnego,
  •  krwiodawstwa realizowane przez honorowych dawców krwi, w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew.
Inną podstawą odliczenia darowizn stanowią tzw. ustawy kościelne, czyli regulujące stosunek państwa do poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych. Darowizny te, wynikające z odrębnych ustaw, są nielimitowane, gdy są przeznaczone na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła. W tym przypadku nie istnieje ograniczenie odliczenia do 6 proc. dochodu.
W załączniku PIT/O znajdują się ponadto rubryki na wpisanie wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem czynności życiowych. Inne ulgi, z których może skorzystać podatnik, to odliczenie wydatków z tytułu używania sieci internet w lokalu lub budynku będącym miejscem zamieszkania. W tym przypadku limit odliczenia wynosi 760 zł.
PRZYKŁAD
Odliczenie internetu
Podatnik otrzymał od pracodawcy roczne rozliczenie podatku PIT-40. Jednak w trakcie 2007 roku ponosił wydatki związane z użytkowaniem internetu na łączną kwotę 840 zł. Aby odliczyć te wydatki, powinien złożyć do końca kwietnia 2008 r. zeznanie roczne na druku PIT-37 oraz wypełnić załącznik PIT/O. Odliczeniu od dochodu podlegają wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika. Przy czym odliczenie jest limitowane do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł. Maksymalnie taka kwota może zostać odliczona. Ponadto wysokość wydatków na internet powinna być udokumentowana fakturą w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.
W załączniku należy też wykazać zwrot nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększały dochód podlegający opodatkowaniu (w kwotach uwzględniających podatek), jeżeli nie zostały one potrącone przez płatnika. Odliczeniu od dochodu podlegają też wydatki na nabycie nowych technologii, przy czym z tej ulgi skorzystają przedsiębiorcy. Sumę odliczeń od dochodu wynikającą z załącznika PIT/O przenosi się do zeznania PIT-37.
Odliczenia od podatku
Podobnie sumę wydatków odliczanych od podatku z załącznika PIT/O przenosi się do zeznania PIT-37. W tym przypadku podatnik może skorzystać z ulgi na wychowanie dzieci. Jest to ulga, która jest odliczana po raz pierwszy w tym roku i polega na pomniejszeniu podatku przez osoby posiadające na wychowywaniu dzieci własne lub przysposobione. Odliczeniu podlega kwota stanowiąca iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali. Za 2007 rok jest to kwota 1145,08 zł przysługująca na jedno dziecko.
Odliczenie kwoty dotyczy łącznie obojga rodziców. Kwotę tę odlicza się od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga. W przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich, u którego dzieci faktycznie zamieszkują. Jeżeli przez część roku podatkowego dzieci faktycznie zamieszkują u każdego z rodziców, odliczenie przysługuje każdemu z nich. W tym przypadku kwota odliczenia stanowi iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 kwoty limitu. Ponadto w załączniku PIT/O na zasadzie praw nabytych odlicza się od podatku składki na ubezpieczenie społeczne opłacane przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe tytułu umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną. Odliczyć można też ulgę za wyszkolenie uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego przyznanej na podstawie decyzji naczelnika urzędu skarbowego. Ulga ta dotyczy jednak tylko przedsiębiorców, a ponadto odliczana jest na zasadzie praw nabytych.
Aktualizacja danych
Ostatnim z formularzy, jaki może być załączony do zeznania PIT-37, jest NIP-3, który stanowi zgłoszenie identyfikacyjne lub aktualizacyjne osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Trzeba pamiętać, że podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mają obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych.
Z kolei podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, którym płatnik na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych:
  •  pobiera zaliczki miesięczne, dokonując zmniejszenia kwot pobieranych zaliczek lub
  •  dokonuje rocznego rozliczenia podatku, a nie dokonywał zmniejszenia kwot zaliczek, lub
  •  pobiera zaliczkę wyłącznie od dochodu z tytułu umowy o dzieło lub umowy zlecenia
- dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego za pośrednictwem tego płatnika.
Przepisu tego nie stosuje się do podatników, którzy uprzednio dokonali zgłoszenia identyfikacyjnego. Należy dodać, że dane z załączników przeniesione do zeznania PIT-37 są podstawą wyliczenia podatku i kwot do zapłaty lub nadpłaty. Na koniec podatnik może zadeklarować w zeznaniu PIT-37, czy chce przekazać 1 proc. podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego. Dokonuje tego poprzez wskazanie odpowiedniej organizacji podając jej nazwę i numer KRS oraz kwotę. Przekazaniem podatku zajmie się już naczelnik urzędu skarbowego.
PRZYKŁAD
Przekazanie 1 proc. podatku
Składając zeznanie PIT-37 podatnik zadeklarował przekazanie 1 proc. podatku należnego na organizację pożytku publicznego. Nie musi on, tak jak było to w ubiegłym roku, samodzielnie wpłacać kwoty deklarowanej. Wystarczy, że w części I zeznania PIT-37 wpisze nazwę organizacji pożytku publicznego oraz numer Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), pod którym została ona zarejestrowana. Podatnik powinien też wpisać kwotę, którą chce przekazać po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. Przekazanie tej kwoty po pomniejszeniu o koszty przelewu bankowego nastąpi w terminie trzech miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego. Przekazaniem zajmie się naczelnik urzędu skarbowego.
BOGDAN ŚWIĄDER
Schemat rozliczenia PIT-37 / DGP