W postępowaniu dotyczącym przychodów z nieujawnionych źródeł lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach ciężar dowodu spoczywa na podatniku.
Przypomniało o tym Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 9826/12). To podatnik ma obowiązek wykazać, że wydatki lub zgromadzone mienie mają pokrycie w przychodach opodatkowanych lub wolnych od podatku. MF podkreśla, że takie stanowisko znajduje potwierdzenie w jednolitej linii orzeczniczej sądów administracyjnych (m.in. wyroki NSA o sygn. II FSK 1857/10, II FSK 1693/10, II FSK 1499/10). To w interesie podatnika jest przedstawienie organowi podatkowemu odpowiedniego materiału dowodowego.
Z kolei organ podatkowy ma obowiązek podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Nie oznacza to jednak, że strona jest zwolniona od współdziałania w realizacji tego obowiązku, w szczególności gdy przepis prawa materialnego nakłada na nią ciężar dowodu. A tak jest w przypadku postępowania w sprawie nieujawnionych źródeł przychodów, gdzie organ podatkowy nie ma możliwości ustalenia środków dowodowych w inny sposób jak od podatnika.
MF podkreśla również, że ciężar dowodu należy odróżnić od obowiązku dowodzenia, który spoczywa na organie podatkowym. Obejmuje on czynności poszukiwania, przeprowadzania i oceniania dowodów. Ustalenie przez fiskusa, że zgromadzone przez podatnika mienie przekracza znacznie zadeklarowany dochód, powoduje, że to na podatniku ciąży wykazanie, w czym to mienie znajduje pokrycie.
To, czy konieczne jest udowodnienie, czy wystarczy uprawdopodobnienie, że wydatki i mienie znajdują pokrycie w przychodach opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania, może zależeć od okoliczności konkretnej sprawy. W szczególności od rodzaju przychodów, które podatnik osiągnął, i od tego, czy istnieje prawny obowiązek dokumentowania tych przychodów. W sytuacji gdy podatnik nie ma obowiązku przechowywania dokumentów źródłowych, wystarczające jest uprawdopodobnienie (wyrok NSA z 14 września 2010 r., sygn. akt II FSK 742/09).