Jeśli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego podatnikowi udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości.
Takie stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 9106/12), poruszającej problem opodatkowania zbycia nieruchomości w formie działu spadku z jednoczesną spłatą na rzecz pozostałych spadkobierców.

Dział jak sprzedaż

Zdaniem MF okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość (mieszkanie), następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny z konsekwencjami wynikającymi z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.). Zgodne z tym przepisem źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części (oraz udziału w nieruchomości), spółdzielczych praw do lokalu oraz prawa użytkowania wieczystego, jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
Resort podkreśla, że konieczność brania pod uwagę tego przepisu nie jest jednak równoznaczna z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia nieruchomości. Jeżeli bowiem suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. W ocenie MF w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna w stosunku do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. Oznacza to, że w takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Rozbieżne stanowiska

Przypomnijmy, że określenie skutków podatkowych w PIT działu spadku ze spłatami budzi rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Część sądów uznaje, że dział spadku, w wyniku którego podatnik otrzymał spłatę, należy traktować jak odpłatne zbycie prawa do lokalu podlegające opodatkowaniu PIT (por. m.in. wyrok WSA w Olsztynie, sygn. akt I SA/Ol 334/12). Inne stanowisko zajął w podobnej sprawie WSA w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 1173/11). Różne interpretacje wydają także organy podatkowe (por. interpretację dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPB2/415-348/12-4/AK i interpretację dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, nr ITPB2/415-82/10/IB).