Rozstrzygnięcia polskich sądów i treść dyrektyw unijnych wskazują, że umowy spółek komandytowych, komandytowo-akcyjnych i partnerskich nie są obciążone podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC).
Przedsiębiorcy zwrócili uwagę na wyrok WSA we Wrocławiu z 23 września 2011 r. (I SA/Wr 1213/11), który wskazywał, że z tytułu podwyższenia kapitału w spółce akcyjnej nie należy płacić podatku od czynności cywilnoprawnych. Mniejszym echem rozniosła się treść orzeczenia NSA z 10 maja 2012 r. (II FSK 99/12). Sąd Najwyższy nie podzielił poglądów WSA, a jego wyrok uchylił.
Uzasadnienie orzeczenia NSA nasuwa jednak myśl, że nie powinny być opodatkowane wkłady do spółek: komandytowej, partnerskiej i komandytowo-akcyjnej. Jakkolwiek takich spółek wyrok ten nie dotyczy, to jednak analizując obowiązek wnoszenia opłaty skarbowej od dokumentu ustanawiającego spółkę lub zmieniającego umowę spółki, NSA odnotowuje, że w analizowanym czasie według obowiązującego porządku prawnego możliwe było wyłącznie utworzenie spółki cywilnej, jawnej oraz z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej.
Podatek od czynności cywilnoprawnych należny jest z tytułu wniesienia wkładów do spółki (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k w zw. z pkt 2 i ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych; t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649). Pomijając wyjątki, przepisy ustawy obejmują wkłady do wszystkich znanych typów spółek. Od 1 maja 2004 r. obowiązują nas jednak uregulowania wspólnotowe – Dyrektywa Rady 2008/7/WE z 12 lutego 2008 r. dotycząca podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (dalej jako dyrektywa rady), która zastąpiła Dyrektywę Rady 69/335/EWG z 17 lipca 1969 r. (dalej jako dyrektywa EWG) – wprowadzające ograniczenia i obowiązki odnoszące się do stosowania podatków kapitałowych w krajach członkowskich. Dotyczą wszystkich typów spółek, przedsiębiorstw i osób prawnych prowadzących działalność skierowaną na zysk (art. 2 dyrektywy rady, art. 3 dyrektywy EWG). Ponieważ w świetle obowiązujących uregulowań tylko spółka cywilna (art. 860 kodeksu cywilnego ) i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 151 § 1 kodeksu spółek handlowych) mogą być tworzone w celu innym niż prowadzenie działalności gospodarczej nastawionej na zysk (co zdarza się rzadko), można przyjąć, że wszystkie typy spółek wymienione w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych są spółkami kapitałowymi w myśl dyrektywy rady.
Przepisy unijne wprowadziły generalnie jako zasadę zwolnienie z opodatkowania tych operacji, które 1 lipca 1984 r. były z podatku zwolnione lub opodatkowane stawką nie wyższą niż 0,5 proc. Zwolnienia przewidziane przez dyrektywę EWG zostały zachowane przez dyrektywę rady (art. 16).
Polska w traktacie akcesyjnym nie zastrzegła wyjątków, jeśli chodzi o stosowanie przez nią zasad opodatkowania podatkiem kapitałowym, obowiązujących w Unii w dniu jej przystąpienia. Obowiązują one wprost do wszystkich stanów faktycznych powstałych od dnia akcesji z obowiązkiem należytej implementacji. 1 lipca 1984 r. możliwe było utworzenie tylko niektórych z obecnie znanych typów spółek. Spółki komandytowe, komandytowo-akcyjne i partnerskie nie były wtedy znane. Wkłady do nich nie były opodatkowane podatkiem kapitałowym i nie powinny być opodatkowane po akcesji.
Polska w traktacie akcesyjnym nie zastrzegła wyjątków, jeśli chodzi o stosowanie zasad opodatkowania podatkiem kapitałowym, obowiązujących w Unii w dniu jej przystąpienia
Paweł Zielonka, doradca podatkowy