Budżet zadaniowy może zrozumieć każdy podatnik. Dowie się z niego, na co państwo wydaje pieniądze i jakie konkretne cele chce zrealizować.

– Budżet zadaniowy uzupełnia informacje zawarte w budżecie tradycyjnym o tzw. część sprawnościową. Pokazuje, w jakiej wysokości są finansowane poszczególne zadania państwa, jakie są cele tych zadań i jak jest mierzony stopień ich osiągania – mówi dr Marta Postuła, dyrektor departamentu reformy finansów publicznych w Ministerstwie Finansów. Szczególną wartością budżetu zadaniowego jest powiązanie celów budżetowych z celami zawartymi w dokumentach strategicznych i programowych rządu.

Dla podatników, poza opisem zadań, najbardziej interesujące będą mierniki. To one pokazują efekty, jakie mają przynieść zadania. Przykład? W przyszłym roku na odprawę paszportową na granicy mamy czekać 3 minuty dłużej niż obecnie. Średnio będzie to ok. pół godziny. Wskaźnik uwzględnia jednak również oczekiwanie na odprawę przez samochody ciężarowe. Autorzy dokumentu przyznają, że w 2015 r. minimalny czas odprawy będzie wynosił minutę.

W budżecie zadaniowym podatnicy znajdą wiele informacji statystycznych, na których są oparte mierniki. Przykładowo w 75 proc. przypadków straż pożarna dociera na miejsce (np. do pożaru) w czasie krótszym niż 15 minut. W kolejnych latach strażacy mają docierać na miejsce zdarzenia w jeszcze krótszym czasie.

Z kolei policjanci z prewencji, służby patrolowej oraz ruchu drogowego na pracę w terenie (patrolowanie dróg, ulic i miejscowości) przeznaczają prawie połowę czasu pracy (46,58 proc.). Wykrywają też prawie 70 proc. przestępstw.

Z budżetu zadaniowego wynika także, że będzie zwiększać się skuteczność działań administracji podatkowej i celnej. Zadaniem organów podatkowych i kontrolnych nie jest jednak zwiększanie liczby kontroli, ale likwidowanie nadużyć tam, gdzie one faktycznie występują. Jak wynika z projektu budżetu, kwota ustaleń w toku kontroli podatkowej wyniesie w 2012 r. 2,36 mld zł, a w 2013 r. 2,4 mld zł.

Rząd prognozuje też, że drastycznie spadnie liczba mieszkań budowanych z finansowym wsparciem rządu. W 2012 r. takich mieszkań ma być ponad 131 tys., a w przyszłym roku prawie 9 tys. To skutek zakończenia programu „Rodzina na swoim”.

Zgodnie z projektem w przyszłym roku ma też spaść liczba osób korzystających z różnych form pomocy społecznej w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców w województwie. Wpływy ze składek na ubezpieczenia społeczne pokryją mniej wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Emerytur Pomostowych niż w tym roku. Składki w 2012 r. wystarczą na prawie 70 proc. wydatków, a w 2013 r. – 69 proc. W kolejnych latach wskaźnik ten ma się jeszcze zmniejszyć.

Z budżetu zadaniowego można też dowiedzieć się, że liczba adwokatów i radców prawnych przypadająca na 100 tys. obywateli zwiększy się z 92 w tym roku do 110 w kolejnym. Mają powstać też 263 km dróg krajowych i autostrad (w tym roku powstanie w sumie 809 km takich dróg).

Marta Postuła zwraca uwagę, że budżet zadaniowy po raz pierwszy przedstawia wydatki w ujęciu skonsolidowanym na rok budżetowy i dwa kolejne lata. Oznacza to, że wydatki na zadania pochodzą nie tylko z budżetu państwa, ale również państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych osób prawnych. Przykładowe wydatki przedstawia ramka.

Skonsolidowane wydatki w 2013 roku na 22 funkcje państwa, w tym m.in.*:
● Zarządzanie państwem – 1,57 mld zł
● Bezpieczeństwo wewn. i porządek publiczny – 14,91 mld zł
● Edukacja, wychowanie i opieka – 55,11 mld zł
● Zarządzanie finansami państwa – 134,66 mld zł
● Bezpieczeństwo zewn. i ochrona granic – 25,24 mld zł
● Środowisko – 5,48 mld zł
● Zabezp. społeczne i wspieranie rodziny – 287,27 mld zł
● Rynek pracy – 15,11 mld zł
● Sprawiedliwość – 9,73 mld zł
● Infrastruktura transportowa – 14,51 mld zł
● Zdrowie – 12,42 mld zł
● Polityka rolna i rybacka – 20,48 mld zł
Łącznie na 22 funkcje Polska przeznaczy 648,5 mld zł
* skonsolidowane wydatki obejmują wydatki budżetu państwa, funduszy, agencji, instytucji gospodarki budżetowej i państwowych osób prawnych