Jednostka samorządu terytorialnego ma osobowość prawną i w niektórych sytuacjach może się ubiegać o zwrot VAT.
Działania jednostek samorządowych można zakwalifikować do dwóch kategorii – jako organu władzy publicznej oraz jako przedsiębiorcy, co ma wpływ na konsekwencje podatkowe. Jeśli gmina pobiera opłatę za wydanie tablic rejestracyjnych, koncesji czy zajęcia pasa drogowego, to działa jako władza publiczna i nie nalicza VAT.
– Taka sytuacja może również wystąpić przy ponoszeniu nakładów na finansowanie działalności oświatowej lub pomocy społecznej – mówi Marcin Zawadzki, starszy konsultant podatkowy w Ernst & Young.

Gminy mogą być podatnikiem VAT w zakresie zawartych umów cywilnoprawnych

W tym przypadku nie można się ubiegać o zwrot VAT. Natomiast, jeśli VAT naliczony jest w jakikolwiek sposób związany z działalnością opodatkowaną VAT, czyli działalnością gminy jako przedsiębiorcy, to może ona ten podatek odliczyć.
– Przykładowo, przy realizacji inwestycji w sieć wodociągów i kanalizacji, która jest następnie dzierżawiona przez spółkę wodociągową, nie ma przeszkód, aby VAT od poniesionych nakładów został odliczony – twierdzi ekspert.

Nie uznaje się za podatnika VAT organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy przy realizowaniu zadań nałożonych przepisami

Warto jednak zwrócić uwagę, że nie wszystkie formy działalności gminy jako przedsiębiorstwa mogą liczyć na zwrot lub odliczenie VAT.