Rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się często z kosztami wynajęcia lokalu, który jest wykorzystywany np. do produkcji lub jako siedziba firmy. Wydatek ten wyeliminują osoby zawierające umowę użyczenia lokalu będącego własnością członka rodziny, np. rodzica. Nie będą one też z tego tytułu obciążone PIT.
– Oddanie lokalu do używania na podstawie takiej umowy na gruncie przepisów podatkowych jest świadczeniem nieodpłatnym – tłumaczy Małgorzata Dzedzej, konsultant podatkowy w Instytucie Studiów Podatkowych.
Wartość świadczenia ustala się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lokalu. Trzeba pamiętać, że do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Nieodpłatne świadczenie otrzymane od osób z bliskiej rodziny jest jednak zwolnione z PIT. Wynika to z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy

– Zwolnienie przysługuje, jeżeli umowa użyczenia została zawarta z osobą zaliczaną do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, czyli z członkiem rodziny – przypomina Małgorzata Dzedzej.
Zgodnie z ustawą z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768) do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. W II grupie znaleźli się: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
W opisanej sytuacji nie wystąpią także skutki na gruncie VAT. Małgorzata Dzedzej podkreśla, że opodatkowaniu tym podatkiem zasadniczo podlegają usługi odpłatne, gdy są wykonywane przez podatnika VAT działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
– W przypadku oddania lokalu do używania na podstawie umowy użyczenia ta przesłanka nie jest spełniona – mówi Małgorzata Dzedzej.
Jeżeli zatem osoba, która użycza lokal, nie prowadzi działalności gospodarczej, to należy uznać, że nieodpłatne świadczenie, jakim jest użyczenie lokalu, nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.