Dziś NSA wyda rozstrzygnięcie w sprawie opodatkowania abonamentów medycznych dla pracowników. Przedsiębiorcy oczekują zwolnienia z PIT.
Wartość abonamentu medycznego otrzymanego od pracodawcy jest przychodem pracownika – uznał Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z ubiegłego roku. Tym rozstrzygnięciem sąd pogłębił trwający od kilku lat spór podatników z fiskusem o to, czy od wartości pakietu medycznego dla pracownika pracodawca powinien naliczać PIT. Dlatego NSA sprawą zajmie się dziś ponownie. Tym razem podejmie uchwałę w pełnym składzie Izby Finansowej.
Rozliczenie pakietów medycznych / DGP
Eksperci mają nadzieję, że rozstrzygnięcie okaże się korzystne dla przedsiębiorców. Oni czekają na decyzję, która pozwoli nie naliczać podatku od pakietów medycznych. Resort finansów czeka na inną uchwałę. Według MF organy podatkowe od kilku lat nakazują opodatkowywać tego typu świadczenia i rzekomy spór, a raczej upór podatników jest w tej sytuacji niezrozumiały.

Ciągła niepewność

NSA już kilkukrotnie zajmował się tematem abonamentów medycznych.
– Stanowisko NSA z ubiegłego roku wywołało spore poruszenie przede wszystkim wśród pracodawców, którzy nie pobierali podatku od abonamentów – przypomina Marek Gadacz, doradca podatkowy w PwC.
Ekspert dodaje, że oprócz zmiany podejścia na przyszłość przedsiębiorcy stanęli przed dylematem, co zrobić z okresem przeszłym, a w szczególności jak obliczyć przychód pracownika w sytuacji, kiedy płatność za opiekę medyczną była dokonywana w sposób zryczałtowany za grupę – zwykle niestałą – pracowników. Uchwała NSA nie precyzowała tej kwestii.
– Konsekwencją tych wątpliwości było wrześniowe orzeczenie NSA, w którym sąd stwierdził, że jeżeli opłaty za opiekę medyczną wnoszone są w sposób zryczałtowany, gdzie nie można ustalić wartości świadczenia dla konkretnego pracownika, to nie określa się przychodu – cytuje Marek Gadacz.
Tym samym sąd uzależnił opodatkowanie świadczenia od sposobu jego opłacania przez pracodawcę.
Michał Grzybowski, doradca podatkowy, partner w Ernst & Young, zauważa też, że na uchwałę NSA czeka wielu pracodawców, którzy obecnie zapewniają pracownikom możliwość skorzystania z prywatnej opieki medycznej.
Część z nich, pod wpływem uprzednich orzeczeń NSA w tej sprawie, pomimo dalszych niejednoznaczności, zdecydowała się na ich opodatkowanie. Inni zaś, np. związani umowami z firmami oferującymi tego typu usługi, które ryczałtowo określają wynagrodzenie za świadczenia opieki medycyny pracy i pozostałe, nie mają możliwości określenia przychodu dla pracowników. W związku z tym nie rozpoznają takiego świadczenia jako przychód.
– Dla tych ostatnich poniedziałkowa uchwala NSA może oznaczać zasadnicze zmiany na przyszłość, ale również konieczność korekty dotychczasowych rozliczeń – ostrzega Michał Grzybowski.
Efektem tych orzeczeń – jak wskazuje Marek Gadacz – jest nadal panująca wśród pracodawców niepewność, jak zachować się w konkretnych sytuacjach, gdzie z jednej strony muszą oni właściwie wypełnić obowiązki płatnika, a z drugiej nie chcą obciążać pracowników niepotrzebnym kosztem podatku.
– Mam nadzieję, że poniedziałkowe rozstrzygnięcie ostatecznie zamknie tę wieloletnią już dyskusję na ten temat i wskaże pracodawcom wykupującym takie abonamenty pewne i jednoznaczne podejście do opodatkowania świadczenia – proponuje nasza rozmówca z PwC.

Uchwała NSA stanowi ważny argument w sporach z fiskusem



Sugestie dla sądu

Naczelny Sąd Administracyjny powinien przede wszystkim rozstrzygnąć kwestię ewentualnego istnienia przychodu pracownika z tytułu opłacania przez pracodawcę abonamentu medycznego w sposób niepozostawiający wątpliwości podatnikom oraz organom podatkowym. Jednocześnie – zdaniem Tomasza Rysiaka, radcy prawnego w Kancelarii Prawniczej Magnusson – najprawdopodobniej NSA przychyli się do stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe.
– Nie jest bowiem pozbawiona racji argumentacja wskazująca, że sama możliwość korzystania z usług medycznych jest dodatkowym świadczeniem otrzymanym przez pracownika od pracodawcy – stwierdza Tomasz Rysiak.
Wyjaśnia też, że osoby fizyczne mogą samodzielnie wykupić podobny produkt od firm świadczących usługi prywatnej opieki medycznej, opłacając abonament. Tym samym ponoszenie przez pracodawcę takiego kosztu można uznać za uzyskanie przychodu przez pracownika. Również nie jest pozbawiona racji argumentacja organów podatkowych wskazująca, że przychód danego pracownika z tytułu opłacania przez pracodawcę abonamentu można wyliczyć przez podzielenie kosztów ponoszonych przez pracodawcę przez liczbę pracowników objętych abonamentem.
– Jednak istotne w uchwale NSA powinno być precyzyjne rozgraniczenie świadczeń finansowanych przez pracodawcę na świadczenia, które mogą być traktowane jako przychód pracownika i na świadczenia, które tak traktowane być nie powinny – postuluje Tomasz Rysiak.
Dominika Dragan-Berestecka, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy, uważa, że NSA powinien wziąć przede wszystkim pod uwagę art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, który jest przepisem generalnym, zawierającym ogólną regułę dotycząca przychodu podlegającego opodatkowaniu. Zgodnie z nim przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Aby zatem mówić o przychodzie ze świadczeń, konieczne jest jego otrzymanie.
– Możliwość skorzystania z danego świadczenia, tak jak w przypadku wykupienia abonamentu, nie może być tożsama z otrzymaniem danego świadczenia – tłumaczy Dominika Dragan-Berestecka.
Zdaniem naszej rozmówczyni jest natomiast bliskoznaczna „pozostawieniu do dyspozycji”. Ustawodawca wyraźnie jednak wskazuje, że aby mówić o przychodzie przy świadczeniu, świadczenie to musi być otrzymane.
– Z tego względu należy uznać, że ustawa o PIT nie przewiduje przepisów, na podstawie których sama możliwość skorzystania ze świadczenia podlega opodatkowaniu – podkreśla Dominika Dragan-Berestecka.
Nie bez znaczenia dla całej sprawy pozostaje fakt, że uznanie wykupionych przez pracodawcę abonamentów za przychód dla pracownika prowadzi do obowiązku określenia wysokości takiego przychodu. W praktyce okazuje się to szczególnie trudne, umowy ryczałtowe bowiem nie zawierają, co do zasady, postanowień dotyczących wartości indywidualnego pakietu. W efekcie brak możliwości ustalenia przychodu przypadającego na indywidualnych pracowników uniemożliwia nałożenie na niego obowiązku podatkowego.
– Wprawdzie kwestia ustalenia wartości świadczenia nie stanowi przedmiotu zapytania skierowanego do pełnego składu Izby Finansowej NSA, trzeba jednak pamiętać, że jest ona kluczowa dla całego zagadnienia. Sąd, podejmując uchwałę w sprawie opodatkowania abonamentów, powinien ją mieć na względzie – stwierdza Dominika Dragan-Berestecka.

Szerokie znaczenie

Uchwała NSA może ostatecznie rozstrzygnąć nie tylko kwestie opodatkowania abonamentów medycznych zapewnianych pracownikom przez pracodawcę. Tak uważa Michał Grzybowski. Należy się spodziewać, że sąd odniesie się też do interpretacji pojęcia „otrzymane”, kluczowego dla powstania obowiązku podatkowego w PIT w przypadku świadczeń rzeczowych.
– Oznacza to, że rozstrzygnięcie NSA w tej sprawie może być istotną wskazówką w kwestii opodatkowania innych świadczeń pracowniczych, jak: zorganizowane dojazdy do pracy, ubezpieczenia czy imprezy integracyjne – stwierdza Michał Grzybowski.

Uchwała bez mocy

Warto dodać, że uchwały NSA nie mają mocy powszechnie obowiązującej. W kwestii abonamentów medycznych uznanie, że uchwała NSA jest przesądzająca i nakazanie podatnikom i pracodawcom automatycznego korygowania rozliczeń za okresy przeszłe nie wydaje się uzasadnione praktycznie, szczególnie w świetle wydawanych przez organy podatkowe sprzecznych interpretacji.
Uchwała NSA stanowi ważny argument w sporach dotyczących kwalifikacji podatkowej abonamentów medycznych, ale nie przesądza jeszcze o ich opodatkowaniu.
Jeśli dzisiejsza uchwała NSA nadal nie rozwiąże problemów podatników, pozostanie im poczekać do 1 stycznia 2012 r. Od tego bowiem dnia każdy podatnik będzie mógł wystąpić do ministra finansów o wydanie interpretacji ogólnej w konkretnej sprawie. Wystarczy, że odpowiednio uargumentuje wniosek. W przypadku licznych rozbieżności przy rozliczeniu abonamentów medycznych to nie będzie trudne. Jeśli minister wyda interpretację ogólną, będzie ona wiążąca dla wszystkich organów podatkowych.
Innym wyjściem z tej patowej sytuacji byłaby nowelizacja przepisów ustawy o PIT. Jednak do podjęcia inicjatywy ustawodawczej potrzeba większego wysiłku.