Podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają pożyczki, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest opodatkowana VAT lub jest z tego podatku zwolniona.
W trudnej sytuacji gospodarczej wiele osób decyduje się na zaciągnięcie pożyczek. Decyzje takie podejmują zarówno osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcy. Jednak pożyczka to nie tylko zastrzyk gotówki, ale także obowiązki podatkowe.
Umowa pożyczki, której przedmiotem są środki finansowe znajdujące się w Polsce, podlega 2-proc. podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC).
– Opodatkowaniu PCC może również podlegać umowa pożyczki, której przedmiotem są środki finansowe znajdujące się poza granicami Polski, jeżeli pożyczkobiorcą jest podmiot polski i umowa pożyczki została zawarta w Polsce – wyjaśnia Tomasz Wickel, doradca podatkowy w SSW Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy.

Lista wyjątków

Od wskazanej zasady istnieje wiele wyjątków. Tomasz Wickel podkreśla, że na ich podstawie część pożyczek jest zwolniona z PCC, część natomiast jest wyłączona z zakresu przedmiotowego tego podatku.
– Zwolnieniu z PCC podlegają np. umowy pożyczki pomiędzy osobami najbliższymi, przy spełnieniu pewnych dodatkowych warunków lub pożyczka udzielona przez wspólnika spółce kapitałowej – wymienia Tomasz Wickel.
Wyłączeniu z zakresu przedmiotowego PCC podlegają natomiast pożyczki, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu tej umowy jest opodatkowana VAT lub zwolniona z tego podatku (wyjątkiem będzie jednak pożyczka udzielona przez wspólnika na rzecz spółki osobowej, która zawsze będzie opodatkowana stawką 0,5-proc. jako zmiana umowy spółki osobowej).
Trzeba pamiętać, że podatek od czynności cywilnoprawnych obciąża obrót nieprofesjonalny. W związku z tym podatkowi temu będą podlegać przede wszystkim umowy pożyczki zawierane między osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej.
– Gdy udzielającym pożyczki jest podmiot gospodarczy, należy zawsze przeanalizować, czy podmiot ten w ramach umowy pożyczki występuje jako podatnik VAT – radzi nasz rozmówca.

Obowiązki firm

Podatnikiem VAT może być podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza zaś w rozumieniu ustawy o VAT obejmuje m.in. wszelką działalność usługodawców również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.
– Z samej już definicji działalności gospodarczej wynika zatem, że nawet jednorazowe udzielenie pożyczki może zostać uznane za działalność gospodarczą, gdy z okoliczności w jakich ta czynność została wykonana wynika zamiar dokonywania takich czynności w sposób częstotliwy – ostrzega Tomasz Wickel.
Dlatego też – jak wskazuje ekspert – decydujące znaczenie dla uznania udzielenia pożyczki za działalność gospodarczą, a w konsekwencji za czynność podlegającą VAT, będzie miał zamiar, jaki przyświecał pożyczkodawcy w chwili udzielenia pożyczki. Dla celów podatku od towarów i usług, umowa pożyczki traktowana jest jako usługa finansowa zwolniona na podstawie ustawy o VAT.
Jeżeli pożyczka udzielana jest przez podmiot, który z tytułu zawarcia tej umowy występuje jako podatnik VAT, umowa pożyczki powinna być zaklasyfikowana jako usługa finansowa zwolniona z VAT, a w konsekwencji niepodlegająca też podatkowi od czynności cywilnoprawnych. W pozostałych przypadkach, umowa pożyczki będzie zasadniczo podlegać PCC.
Ważne
Zobowiązanym do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki jest pożyczkobiorca