Wysoka, karna stawka podatku od darowizny może mieć zastosowanie do darowizn zwolnionych z podatku, które w terminie półrocznym nie zostały zgłoszone fiskusowi.

Od darowizny można zapłacić aż 20-proc. sankcyjny podatek. Tak wysoka stawka jest stosowana, jeśli podatnik powoła się na darowiznę w trakcie postępowania lub kontroli przed organami podatkowymi, a należny podatek od tej darowizny nie został zapłacony. Można mieć wątpliwości, czy sankcyjną stawkę stosuje się też do darowizn między najbliższą rodziną, które są zwolnione z opodatkowania. Warunkiem zwolnienia jest jednak ich zgłoszenie naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie półrocznym.

Andrzej Ossowski, adwokat z kancelarii A. Ossowski, tłumaczy, że jeżeli przed upływem sześciomiesięcznego terminu zostanie wszczęte postępowanie podatkowe, to podatnik cały czas dysponuje uprawnieniem do zwolnienia z podatku od darowizny.

– W tym okresie nie może być zastosowana sankcyjna 20-proc. stawka – podkreśla nasz rozmówca.

Jednak po upływie półrocznego terminu możliwość skorzystania z ulgi bezpowrotnie wygasa. Skutek jest taki, że niezgłoszona fiskusowi darowizna podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach przewidzianych dla I grupy podatkowej. Podatek płaci się zatem od nadwyżki darowizny ponad kwotę 9637 zł (kwota wolna od podatku), według progresywnej skali ze stawkami: 3 proc., 5 proc. lub 7 proc.

– Jeśli po pół roku podatnik samodzielnie zadeklaruje podatek do zapłaty od darowizny, której nie zgłosił do zwolnienia, będą miały zastosowanie powyższe stawki – mówi Andrzej Ossowski.

Inaczej się stanie, gdy już po upływie 6 miesięcy obowiązek zapłaty powstanie wskutek powołania się przez obdarowanego na darowiznę przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli.

– W takiej sytuacji organ podatkowy może nałożyć 20-proc. stawkę – ostrzega Andrzej Ossowski.

Także Krystian Pawłowicz, ekspert w KPMG, zwraca uwagę, że aby dana osoba mogła być obciążona wyjątkowo wysoką 20-proc. stawką podatku, oba ustawowe warunki muszą być spełnione. Obowiązek podatkowy musi powstać w toku czynności kontrolnych lub sprawdzających, a należny podatek od tej darowizny nie został zapłacony.

W takiej sytuacji obowiązkiem organu podatkowego będzie jednak uwzględnienie ewentualnych kwot niepodlegających opodatkowaniu lub szczególnych zwolnień z podatku np. przy nabyciu nieruchomości. Nie obejmuje to już jednak pełnego zwolnienia z podatku, które po upływie 6 miesięcy wygasło.

– Zasada, że podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną, ma zastosowanie również do 20-proc. stawki – potwierdza Krystian Pawłowicz.

Takiego zdania był m.in. WSA w Łodzi w wyroku z 22 lipca 2009 r. (sygn. akt I SA/Łd 199/09).

Zwolnionej z podatku darowizny nie trzeba zgłaszać, jeżeli umowa została zawarta w formie aktu notarialnego lub wartość darowizny nie przekracza 9637 zł (limit pięcioletni)