Przedsiębiorcy oczekują wprowadzenia przepisów, które pozwolą na zaliczenie do kosztów podatkowych zobowiązań nabywanych razem z firmą. Resort finansów nie widzi potrzeby takich zmian.

Podatnicy nie wiedzą, czy nabywca przedsiębiorstwa (lub jego zorganizowanej części) może powiększyć wartość firmy o przejęte długi. To jedna z barier utrudniających prowadzenie biznesu według Lewiatana.

Aktywa bez długów

Zdaniem Ministerstwa Finansów, w obowiązującym stanie prawnym przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy mogą pomniejszać o aktywa, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie nabycia przedsiębiorstwa. W wielu przypadkach przejęte długi są uwzględnione w cenie nabycia (przez jej podwyższenie o wartość tych długów). Tym samym nie ma uzasadnienia dla dokonywania pomniejszenia wartości aktywów o przejęte długi.

– Gdyby tak się stało, podatnik miałby podwójną korzyść przez dwukrotny wpływ na koszty podatkowe (odpisy amortyzacyjne od wartości firmy) – tłumaczy Wiesława Dróżdż z Ministerstwa Finansów.

Dotyczyłoby to takiego przypadku, w którym kwota należna zbywcy podwyższona zostanie o wartość przejętych do spłaty długów zbywcy, jako element ceny nabycia. W tej sytuacji przejęte długi nie powinny ponownie pomniejszać wartości składników majątkowych przy ustalaniu wartości firmy. Gdyby przyjąć zasadę odwrotną, to oznaczałoby to de facto jej podwyższenie o przejęte długi, które już raz wpływały na skutki podatkowe przez zwiększenie ceny nabycia.

Nie zgadzają się z tym eksperci Lewiatana. Tłumaczą oni, że w obrocie gospodarczym strony umowy zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części mogą ustalić cenę w dwojaki sposób: zmniejszyć cenę zbycia o wartość zobowiązań, które przejmie nabywca (wariant ceny netto), bądź uwzględnić w cenie wartość zobowiązań (wariant ceny brutto).

– Wariant ceny netto jest równie często spotykany, jak wariant ceny brutto – tłumaczy Rafał Ciołek, członek Rady Podatkowej PKPP Lewiatan.

Ekspert dodaje, że o ile w sensie ekonomicznym sytuacja nabywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części jest w obu przypadkach taka sama, o tyle na gruncie podatkowym skutki mogą być różne.

Korzystne wyroki

Renata Kupczyńska, ekspert w KPMG Tax M. Michna, wskazuje na orzecznictwo, które w przypadku wariantu netto jest korzystne dla podatników i pozwala zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów przejęte zobowiązania (np. wyrok WSA w Warszawie, sygn. akt III SA/Wa 2457/10). Jednak częściej organy podatkowe i sądy zajmują stanowisko, zgodnie z którym wartość przejmowanych zobowiązań powiększających cenę nabycia nie stanowi kosztu (np. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji o nr IPPB5/423 – 579/10 – 2/DG, NSA w wyroku o sygn. akt II FSK 1234/09).

Według ekspertów z Lewiatana uwzględnienie wartości przejmowanych zobowiązań jako kosztu nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części obok samej ceny nabycia jest konieczne dla zrównania ekonomicznego efektu omawianej transakcji z jej skutkami podatkowymi.

Konieczne jest zatem wprowadzenie takiego uregulowania, które będzie umożliwiało równe traktowanie podatników nabywających przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część za cenę brutto (powiększoną o wartość zobowiązań), jak i za cenę netto. W szczególności jest to uzasadnione w odniesieniu do nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze aportu. Regułą jest bowiem, że w razie zbycia składników majątku wchodzących w skład uprzednio nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części organy podatkowe odmawiają podatnikom prawa uznania przejętych zobowiązań za koszty uzyskania przychodów.