Jest problem z prawidłowym opodatkowaniem VAT usług budowlanych. A to dlatego, że izby skarbowe wydają rozbieżne interpretacje w tym zakresie. Na przykład według dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu takie usługi w 2011 roku powinny być objęte 23-proc. stawką (interpretacje nr: ILPP2/443-187/ 11-2/BA, ILPP2/443-419/11-4/AD). Innego zdania jest dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie. Według niego stosować trzeba 8-proc. podatek (interpretacje nr: IPPP3/443-295/11-2/KT, IPPP1-443-328/ 11-2/EK).



– Prowadzę firmę budowlaną od 15 lat. Takiego zamieszania z VAT nie było jeszcze nigdy – stwierdza w rozmowie z nami pan Janusz Mitręga z Zielonej Góry.

Kłopoty fiskusa z jednolitą interpretacją przepisów biorą się stąd, że urzędnicy różnie klasyfikują wykonywanie usług głównych i dodatkowych. Aby zilustrować problem wyjaśnijmy, że spór toczy się np. o to, czy gdy kupujemy panele z montażem, głównym przedmiotem transakcji jest zakup paneli czy ich ułożenie.

Problem rozwiązałyby definicje usługi głównej i pomocniczej. Niestety według Ministerstwa Finansów nie da się takich definicji wprowadzić do ustawy, tak aby podobne spory nie pojawiały się w przyszłości.

– Rzeczywistość gospodarcza jest tak bogata i różnorodna, że stworzenie ogólnej definicji usług ściśle powiązanych z usługą główną nie jest raczej możliwe – argumentował w rozmowie z „DGP” wiceminister finansów Maciej Grabowski.

Do tego dochodzą jeszcze kłopoty z zasadami ustalania przez izby skarbowe, czy wykonywane roboty są prowadzone w obiektach objętych społecznym programem mieszkaniowym. Prace w tych budynkach są bowiem opodatkowane stawką preferencyjną (8 proc. zamiast 23 proc.).

Skutki wielu zmian

Problemy z opodatkowaniem VAT usług budowlano-montażowych są wynikiem licznych zmian w VAT wprowadzonych od 1 stycznia 2011 r. Tomasz Pawłowski, konsultant w dziale podatkowym TPA Horwath, zwraca uwagę, że w rozporządzeniu ministra finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług obowiązującym do 31 grudnia 2010 r. bezpośrednio wskazano, że stawką obniżoną objęte są roboty budowlano–montażowe oraz remonty i roboty konserwacyjne dotyczące obiektów budownictwa mieszkaniowego. Ale rozporządzenie to już nie obowiązuje.

– Nowe rozporządzenie nie zawiera analogicznych przepisów. Wymienia jedynie roboty konserwacyjne – zauważa Tomasz Pawłowski.

Również Andrzej Paczuski, partner w Paczuski & Taudul, podkreśla, że do końca 2010 roku dominował pogląd, że kompleksowe usługi polegające na trwałej zabudowie wnętrz w obiektach budownictwa mieszkaniowego jako roboty budowlano-montażowe klasyfikowane według PKWiU z 1997 roku pod symbolem 45.42.13 „roboty związane z montażem elementów stolarki budowlanej” podlegają opodatkowaniu według obniżonej 7-proc stawki VAT (obecnie 8 proc.).

Na podstawie nowych regulacji niektóre organy podatkowe kwestionują możliwość zastosowania stawki obniżonej w odniesieniu do robót budowlano-montażowych.

– Przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał, że usługi montażu trwałej zabudowy meblowej oraz trwałej zabudowy nie stanowią prac konserwacyjnych ani remontu i z tego względu nie są objęte stawką obniżoną 8-proc. – tłumaczy Tomasz Pawłowski.

Ekspert dodaje, że w interpretacjach tych nie została jednak poruszona kwestia tego, czy omawiane prace nie powinny zostać uznane za modernizację – co uprawniałoby do zastosowania obniżonej stawki.

Modernizacja z niższym VAT

Stanowisko, zgodnie z którym w sytuacjach montażu (również trwałej zabudowy meblowej) możliwe jest zastosowanie stawki obniżonej, zajął z kolei dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie. Uznał, że prace polegające na ułożeniu podłóg, okładzin ściennych, instalowaniu białego montażu, drzwi wewnętrznych, które nie stanowią remontu ani konserwacji, można zakwalifikować jako modernizację. Wszystko dlatego, że wykonanie takich prac przyczynia się do trwałego ulepszenia czy też podniesienia wartości użytkowej lokali/budynków mieszkalnych. Podobne rozstrzygnięcie – jak dodaje Tomasz Pawłowski – wydał ten sam organ podatkowy w stosunku do montażu stolarki budowlanej, polegającego na „wyposażaniu obiektów budownictwa mieszkaniowego w meble kuchenne oraz zabudowy wnęk”.

Ważna klasyfikacja

Kluczowe znaczenie ma rozumienie pojęć: budowa, przebudowa, remont, modernizacja, termomodernizacja, roboty konserwacyjne, którymi posługują się obecne przepisy dla określenia usług, które – jeżeli dotyczą obiektów objętych społecznym programem mieszkaniowym – korzystają z preferencyjnego opodatkowania VAT.

– Dla ustalenia znaczenia tych pojęć organy podatkowe z reguły odwołują się do prawa budowlanego, wspartego rozumieniem słownikowym – dodaje Andrzej Paczuski.

Według naszych rozmówców roboty budowlano-montażowe powinny być objęte 8-proc. VAT. Tomasz Pawłowski uważa, że omawiane prace (w tym również montaż trwałej zabudowy meblowej) należy uznać za modernizację, bowiem zwiększają one w sposób trwały wartość użytkową budynku.

Norbert Wasilewski, menedżer w zespole podatków pośrednich Deloitte, uważa, że można argumentować, że zabudowa wnętrz jest usługą modernizacji, jeśli wykonywana jest w obiektach budowlanych objętych społecznym programem mieszkaniowym. Ekspert przekonuje też, że zgodnie z koncepcją świadczeń złożonych można dowodzić, iż dochodzi do wykonania kompleksowej usługi (na usługowy charakter wskazuje m.in. indywidualne dostosowanie zabudów i to, że wykonawca podejmuje się całościowej realizacji prac).

Lepiej zapytać ministra

Konkretne przypadki dotyczące prowadzonych prac budowlano-montażowych mogą się różnić, stąd odmienne konkluzje organów podatkowych. Dlatego – jak sugeruje Norbert Wasilewski – podatnicy realizujący takie projekty mogą rozważyć wystąpienie o interpretacje dotyczącą ich sytuacji. Pomocne może być wcześniejsze uzyskanie interpretacji statystycznej potwierdzającej usługową naturę kompleksowego świadczenia.

Podobnie uważa Andrzej Paczuski, który podkreśla, że interpretacja indywidualna chroni tylko podatnika, który o nią wystąpił.