Ulga prorodzinna przepada, gdy dochód pełnoletniego dziecka przekroczy 3089 zł. Lepiej zawierać drobne zlecenia, które są opodatkowane zryczałtowanym PIT. Limitu zarobków nie stosuje się do dzieci małoletnich i niepełnosprawnych.
To, że dziecko podejmuje pracę podczas wakacji, chcąc zarobić na swoje wydatki, jest zwykle powodem do zadowolenia dla rodziców. Jednak może też być powodem zmartwienia przy rocznym rozliczeniu PIT, gdy okaże się, że niewielki dochód dziecka pozbawił rodzica prawa do wysokiej ulgi prorodzinnej (za cały rok jest to 1112,04 zł na każde dziecko). Trzeba pamiętać, że dziecko pełnoletnie do ukończenia 25 lat – o ile uczy się lub studiuje – objęte jest ulgą, jeżeli jego roczny dochód nie przekroczy kwoty 3089 zł. Przy wyższym dochodzie ulga, którą mogą odliczyć rodzice, przepada.

Dochód wliczany do limitu

Wskazany limit zarobków obejmuje dwa rodzaje dochodów: dochody kapitałowe opodatkowane na podstawie art. 30b ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.), np. dochód ze sprzedaży udziałów lub akcji, oraz dochody opodatkowane na zasadach określonych w art. 27 ustawy o PIT, tj. skalą podatkową.
– Jeśli więc dziecko pracuje w wakacje i osiąga zarobki z tytułu umowy o pracę lub zlecenia, uzyskując dochód przekraczający limit, pozbawi swego rodzica prawa do ulgi – zauważa Marcin Sikora, doradca podatkowy w kancelarii prawnopodatkowej Sikora i Wspólnicy
Ekspert tłumaczy, że dochód to przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania, i tak właśnie należy rozumieć pojęcie dochodu ustalanego na potrzeby ulgi prorodzinnej.
– Przy wyliczeniach tych nie uwzględnia się więc składek na ubezpieczenie społeczne, które podlegają odliczeniu od dochodu na późniejszym etapie obliczenia podatku, a nie są odliczane przy ustalaniu wysokości dochodu – mówi Marcin Sikora.
W związku z powyższym, aby rodzice zachowali prawo do ulgi, dziecko nie może uzyskać dochodu wyższego niż 3089 zł.
– W konsekwencji, jeśli rodzice chcą zachować ulgę, na umowie o pracę dziecka nie może znaleźć się kwota brutto wyższa niż 3200 zł, zakładając, że zakład pracy znajduje się w tej samej miejscowości co miejsce zamieszkania i potrącane są podstawowe koszty uzyskania przychodów – mówi Marcin Sikora.
Natomiast w przypadku umowy-zlecenia czy o dzieło limit kwoty brutto wyniesie 3861 zł (przy zwykłej umowie-zleceniu ze zryczałtowanymi kosztami w wysokości 20 proc.).

Umowy na ryczałcie

Jednak nie w każdym przypadku dochody z umowy-zlecenia lub umowy o dzieło opodatkowane będą według skali podatkowej. Anna Misiak, doradca podatkowy w MDDP podkreśla, że mogą one również podlegać podatkowi zryczałtowanemu i wówczas nie są wliczane do limitu zarobków dziecka.
Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT wynagrodzenie otrzymane na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło podlega 18-proc. zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu, jeśli kwota należności określona w umowie zawartej ze zleceniobiorcą nie przekracza 200 zł. Anna Misiak zwraca uwagę, że powyższy przepis ma zastosowanie do każdej umowy, której wynagrodzenie z góry określono na kwotę mniejszą lub równą kwocie 200 zł. Zatem dziecko podejmujące zatrudnienie może zawrzeć kilka takich umów w miesiącu.
– Przepisy nie wprowadzają ograniczeń co do ilości umów zawieranych w miesiącu czy w roku. Istotne jest, aby kwota wynagrodzenia za daną pracę została określona w umowie oraz nie była wyższa niż 200 zł – stwierdza nasza rozmówczyni z MDDP.
Podatek zryczałtowany pobierany jest przez płatnika i jest on ostateczny. Dochody z takich drobnych umów nie są doliczane do dochodów opodatkowanych według skali.
– Po zakończeniu roku dziecko nie otrzyma z tego tytułu PIT-11 i nie będzie musiało składać osobnego zeznania podatkowego w tym zakresie – podsumowuje Anna Misiak.



Zarobek zagraniczny

Rodzice dzieci pełnoletnich zarobkujących za granicą muszą natomiast wiedzieć, że taki zarobek zawsze będzie wliczany do limitu 3089 zł, bez względu na to, jaka metoda unikania podwójnego opodatkowania ma zastosowanie.
Takie jest stanowisko Ministerstwa Finansów i organów podatkowych (np. interpretacja nr DD3/033/184/IMD/ 10/PK-1323). Ministerstwo argumentuje, że zasady unikania podwójnego opodatkowania reguluje art. 27 ust. 8 i 9 ustawy o PIT, a zatem przepis dotyczący obliczenia podatku według skali podatkowej. W konsekwencji dochód z pracy dziecka za granicą ma wpływ na prawo do ulgi, nawet jeśli zgodnie z metodą wyłączenia z progresją jest zwolniony z opodatkowania w Polsce.
Zdaniem Piotra Lissa, doradcy podatkowego, partnera w KZWS – RSM International ograniczenie możliwości stosowania ulgi podatkowej jest uzasadnione w przypadku dochodów osiąganych w krajach, z którymi Polska nie ma podpisanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub w krajach, z którymi podpisana umowa przewiduje zasadę zaliczenia proporcjonalnego. Nie jest jednak słuszne, gdy dochody dziecka są w Polsce zwolnione z opodatkowania na skutek zastosowania metody wyłączenia z progresją.
– Powyższa interpretacja nie dość, że jest nieuczciwa, to jeszcze łamie przepisy i z tego powodu należy spodziewać się w niedługim czasie sądowego rozstrzygnięcia sprawy – mówi Piotr Liss.
Zdaniem eksperta, idąc tą drogą, można byłoby uznać, że otrzymanie przez dziecko jakiegokolwiek dochodu wymienionego w katalogu dochodów zwolnionych z PIT skutkowałoby utratą prawa do ulgi.

Dzieci niepełnoletnie

Limit dochodów nie ma natomiast zastosowania do dzieci małoletnich, czyli takich, które nie mają jeszcze ukończonych 18 lat, oraz dorosłych dzieci niepełnosprawnych, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną. Wówczas, jak wskazuje Grażyna Nelip, doradca podatkowy w Tax-Net, ulga prorodzinna przysługuje rodzicom bez względu na wysokość uzyskiwanych przez dzieci dochodów.
– Możliwe jest zatem odliczenie ulgi na 20-letniego syna, który otrzymywał w trakcie roku rentę socjalną, nawet jeżeli suma dochodów z renty socjalnej oraz innych dochodów przekroczyła kwotę 3089 zł – mówi Grażyna Nelip.
Istnieje jednak warunek, który wyłącza ulgę w przypadku wszystkich zarobkujących dzieci. Odliczenie nie może mieć zastosowania, jeśli do dziecka w roku podatkowym miały zastosowanie przepisy przewidujące szczególne zasady opodatkowania działalności gospodarczej podatkiem liniowym, kartą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym, co wynika z art. 27 ust. 7 ustawy o PIT.