Już od przyszłego miesiąca zwiększy się liczba przedsiębiorców zobowiązanych do rozliczania VAT w krajowym obrocie towarów metodą tzw. odwrotnego obciążenia (samonaliczanie podatku przez nabywcę). Ten sposób rozliczeń będą stosować nie tylko nabywcy złomu metalowego, ale również innych odpadów przetwarzalnych. Zmiany wprowadza rządowa nowela ustawy o VAT, którą uchwalił Sejm (przekazana do Senatu)
Już od przyszłego miesiąca zwiększy się liczba przedsiębiorców zobowiązanych do rozliczania VAT w krajowym obrocie towarów metodą tzw. odwrotnego obciążenia (samonaliczanie podatku przez nabywcę). Ten sposób rozliczeń będą stosować nie tylko nabywcy złomu metalowego, ale również innych odpadów przetwarzalnych. Zmiany wprowadza rządowa nowela ustawy o VAT, którą uchwalił Sejm (przekazana do Senatu). Naprawia ona niedopatrzenia powstałe przy okazji poprzedniej nowelizacji, która objęła nabywców złomu obowiązkiem samonaliczania VAT, nie wskazując przy tym, o jaki złom chodzi. Informowaliśmy o tym jako pierwsi w wydaniu nr 65 z 4 kwietnia 2011 r. Ministerstwo Finansów próbowało rozwikłać problem, wydając w maju interpretację ogólną (nr PT/033/2/188/LWA/11/ 569). Ostatecznie katalog towarów, które będą objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia znajdzie się w ustawie o VAT.

Nie tylko złom metali

Jak wyjaśnia Anna Łukaszewicz-Obierska, radca prawny, partner, WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr, nowelizacja wprowadza do ustawy o VAT nowy załącznik nr 11 zawierający katalog towarów uznanych za złom. Istotne jest, że obejmie on nie tylko metale.
– Rozszerzono stosowanie nowego mechanizmu rozliczania VAT przez nabywcę na takie towary, jak odpady szklane, gumowe czy z tworzyw sztucznych – wylicza Anna Łukaszewicz-Obierska.
W ocenie Kazimierza Poznańskiego, prezesa Izby Gospodarczej Metali Nieżelaznych i Recyklingu, doprecyzowanie w ustawie katalogu odpadów przetwarzalnych, które są objęte mechanizmem odwróconego obciążenia, przyczyni się do lepszej realizacji celu, dla którego ten mechanizm wprowadzono.
– Chodzi tu wyeliminowanie patologii w obrocie surowcami wtórnymi, skutkujących mniejszymi dochodami budżetowi oraz zakłócających konkurencję – komentuje Kazimierz Poznański.

Odwołania do PKWiU

Katalog odpadów przetwarzalnych objęty samonaliczaniem VAT skonstruowany został na zasadzie odwołań do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy i partner w MDDP, zwraca uwagę, że o ile w majowej interpretacji ogólnej minister finansów próbując nakreślić definicję złomu, odniósł się do pojęć funkcjonujących już wcześniej w ustawie o VAT bez ich dodatkowego wyjaśniania czy doprecyzowania (takich jak złom stalowy, wsadowy i niewsadowy, złom żeliwny, złom metali nieżelaznych czy metali szlachetnych), o tyle w nowym załączniku nr 11 klasyfikację danego towaru jako złom uzależniono wprost od symbolu PKWiU.
Podobnie rzecz wygląda ze złomem akumulatorowym. W wydanej interpretacji minister finansów stwierdził, że szczególne procedury rozliczenia VAT dotyczą obrotu zużytymi akumulatorami ołowiowymi lub ich częściami zaliczanymi do złomu zgodnie z normą europejską nr PN-EN 14057:2003. W nowym załączniku znajdzie się odwołanie do PKWiU.

Faktura bez VAT

Po zmianie przepisów w każdym przypadku dostarczenia towaru objętego nowym załącznikiem zobowiązanym do rozliczenia VAT z tego tytułu będzie nabywca. Jak wyjaśnia Agnieszka Smolińska-Wiśnioch, doradca podatkowy, starszy menedżer w KPMG, rozliczenia VAT dokonuje się przez tzw. odwrotne obciążenie, czyli zadeklarowanie przez nabywcę podatku należnego i naliczonego (zgodnie z przysługującym prawem do odliczenia VAT) w tym samym okresie rozliczeniowym.
– Transakcja ta jest więc neutralna podatkowo dla nabywcy – uspokaja nasza rozmówczyni.
W takim przypadku dostawca wystawia fakturę bez VAT. Zamiast danych dotyczących stawki i kwoty podatku na fakturze powinny znaleźć się adnotacja, że podatek rozlicza nabywca, lub wskazanie właściwego przepisu ustawy lub dyrektywy wskazującego, że podatek rozlicza nabywca, lub oznaczenie „odwrotne obciążenie”.

Naruszenie przepisów

Właściwe rozliczenie VAT z tytułu sprzedaży odpadów wymienionych w nowym załączniku ma ogromne praktyczne znaczenie dla przedsiębiorców.
– Konsekwencje podatkowe poniesie zarówno sprzedawca, który w przypadku gdy wystawi fakturę z VAT zobowiązany będzie ten podatek zadeklarować i zapłacić, jak i nabywca, który podatku takiego nie będzie mógł odliczyć – mówi Agnieszka Bieńkowska.
Ważne jest zatem, aby strony właściwie zaklasyfikowały sprzedawany towar jako złom lub jako towar opodatkowany na zasadach ogólnych.
– Jeśli zdarzy się, że VAT przy sprzedaży złomu zostanie jednak rozliczony na starych zasadach, sprzedawca powinien wystawić fakturę korygującą i po uzyskaniu potwierdzenia odbioru przez nabywcę ująć w bieżącej deklaracji – tłumaczy nasza rozmówczyni.
W nieco gorszej sytuacji będzie niestety nabywca, który zobowiązany będzie do korekty deklaracji, w której dokonał odliczenia i ewentualnej dopłaty podatku z odsetkami.