Firma działa w Polsce w formie spółki z o.o. Od kwietnia 2007 r. wykonuje dla rumuńskiej spółki akcyjnej, której jest akcjonariuszem większościowym, prace budowlane i montażowe. Rumuński urząd skarbowy domaga się zapłaty 16-proc. podatku dochodowego od osób prawnych. Czy płacąc podatek w Rumunii, ta osoba będzie mogła skorzystać z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i czy Polska zwolni taki dochód od opodatkowania w kraju? - pytał nas pracownik polskiej firmy. O wyjaśnienie poprosiliśmy Izbę Skarbową we Wrocławiu i dr. Janusza Fiszera z Kancelarii Prawnej White & Case.

IZBA SKARBOWA WE WROCŁAWIU WYJAŚNIŁA GP
Zwolnienie, o którym mowa w art. 25 ust. 1 lit. a) umowy dotyczy również zysków wygenerowanych przez polskie przedsiębiorstwo przez położony w Rumunii zakład. Zgodnie z art. 7 ust. 1 umowy zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim umawiającym się państwie przez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność w ten sposób, zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.
Natomiast w myśl art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT wolne od podatku są dochody osiągane poza terytorium RP przez podatników o nieograniczonym obowiązku podatkowym, jeżeli umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, tak stanowi.
Zatem opodatkowanie dochodów uzyskanych przez polskiego podatnika (osobę prawną) z działalności zakładu położonego w Rumunii podlega opodatkowaniu w Rumunii. W Polsce natomiast podwójnego opodatkowania dochodu uzyskanego ze źródła przychodów położonego za granicą unika się poprzez zastosowanie metody wyłączenia przychodów osiągniętych za granicą, z uwzględnieniem normy wynikającej z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT stanowiącej, że dochód opodatkowany w obcym państwie - w Rumunii - jest w Polsce wolny od podatku.
W celu uniknięcia podwójnego opodatkowania dochodu wykazanego i opodatkowanego w Rumunii należy na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych ustalić faktyczny dochód zakładu, z uwzględnieniem wydatków ponoszonych w Polsce na jego rzecz oraz przypadającą na ten zakład część ogólnych kosztów zarządzania i kosztów administracyjnych.
EKSPERT WYJAŚNIA
dr JANUSZ FISZER
partner w Kancelarii Prawnej White & Case i docent UW
Dla pełnej oceny sytuacji polskiego podatnika należy doprecyzować stan faktyczny, w szczególności ustalić okres trwania prac w Rumunii. W celu uproszczenia zakładamy, że faktyczne prace budowlane w Rumunii prowadzone są od 1 kwietnia 2007 r. i nadal trwają.
Na początek trzeba ustalić, czy spółka polska posiada w Rumunii tzw. zakład, w rozumieniu art. 5 umowy polsko-rumuńskiej (dalej: umowa). W opisanym stanie przesłankami istnienia w Rumunii zakładu polskiej spółki może być fakt, że polska spółka - przez swą spółkę rumuńską - całkowicie lub częściowo prowadzi działalność w Rumunii, względnie - że okres trwania prac budowlanych lub montażowych w Rumunii, prowadzonych przez polską spółkę, trwa dłużej niż dziewięć miesięcy. Zakładamy jednak, że spółka rumuńska - pomimo istotnych powiązań kapitałowych ze spółką polską - nie stanowi dla niej tzw. zakładu, jedynie na podstawie istnienia tego rodzaju powiązań. Taka interpretacja zgodna jest z art. 5 ust. 7 umowy, który stanowi, że fakt pozostawania obu spółek kapitałowych w stosunku dominacji i zależności sam w sobie nie oznacza, że spółka rumuńska jest uznawana za zakład spółki polskiej, a więc nie oznacza, że spółka polska niejako automatycznie posiada zakład w Rumunii.
Tym samym więc należy teraz określić, czy okres trwania prac budowlanych lub montażowych w Rumunii, prowadzonych przez polską spółkę, trwa dłużej niż dziewięć miesięcy. Zgodnie z art. 5 ust. 3 umowy, w przypadku prac budowlanych lub montażowych trwających dłużej niż dziewięć miesięcy, przyjmuje się istnienie zakładu przedsiębiorstwa z jednego państwa na terytorium drugiego państwa, w tym przypadku - Rumunii.
Zakładając, że ocenie podlega stan faktyczny na dzień np. 17 grudnia 2007 r., należy uznać, że wobec faktycznego rozpoczęcia prac budowlano-montażowych w Rumunii 1 kwietnia 2007 r., istotny dla oceny stanu prawnego okres dziewięciu miesięcy upłynie dopiero 1 stycznia 2008 r. W konsekwencji żądanie zapłaty podatku dochodowego przez rumuńskie organy skarbowe przed tą datą jest niezasadne. Żądanie takie mogłoby zostać podniesione dopiero w przypadku, gdyby 1 stycznia 2008 r. lub po tej dacie polska spółka nadal prowadziła prace budowlano-montażowe w Rumunii. Należy podkreślić, że w takiej sytuacji rumuński podatek dochodowy byłby należny za cały dziewięciomiesięczny okres prowadzonej działalności, czyli już od 1 kwietnia 2007 r., wraz w ewentualnymi odsetkami za zwłokę. Wynika to z faktu, że wtedy cała działalność budowlano-montażowa polskiej spółki w Rumunii stanowiłaby - niejako retroaktywnie - zakład w rozumieniu umowy.
Niektóre administracje skarbowe uznają prace budowlano-montażowe lub inną bezpośrednią działalność gospodarczą podmiotów zagranicznych na swoim terytorium za zakład - o ile dany podmiot nie złoży formalnego oświadczenia a contrario, tj. że prowadzi działalność niestanowiącą zakładu, przykładowo: działalność o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym, względnie że prowadzić będzie prace budowlano-montażowe przez okres krótszy niż ten, po przekroczeniu którego powstaje zakład w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Brak takiego oświadczenia przyjmowany jest jako przesłanka dla domniemania istnienia zakładu w tym państwie. W przypadku opisanego stanu faktycznego mogła wystąpić taka sytuacja.
Zakładając, że prace budowlano-montażowe będą kontynuowane w Rumunii 1 stycznia 2008 r. lub po tej dacie - rumuńskie organy skarbowe będą miały prawo do nałożenia podatku na polską spółkę w odniesieniu do dochodu uzyskanego z tytułu tej działalności w 2007 roku.
W konsekwencji dla polskiej spółki powstanie wtedy sytuacja podwójnego opodatkowania dochodu za 2007 rok - w Polsce, gdyż polska spółka podlega tutaj nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu - i w Rumunii, z tytułu ograniczonego obowiązku podatkowego, wynikającego z faktu posiadania tam zakładu. W tym przypadku zgodnie z art. 25 ust. 1 lit. a) umowy Polska powinna zwolnić dochód uzyskany w Rumunii i podlegający tam opodatkowaniu - od opodatkowania w Polsce.
Opracowała EWA MATYSZEWSKA
PODSTAWA PRAWNA
Umowa z 23 czerwca 1994 r. zawarta między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Rumunii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz.U. z 1995 r. nr 109, poz. 530).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).