Zbycie udziałów w spółce kapitałowej może być objęte podatkiem od towarów i usług, gdy sprzedawca jest podatnikiem VAT.
Spółka, która prowadzi działalność w zakresie pośrednictwa finansowego, dokonała zbycia udziałów w innej spółce kapitałowej.
– Czy taka transakcja podlega VAT – pyta pan Konrad z Katowic.
Sprzedaż udziałów będzie opodatkowana VAT jedynie, gdy jest dokonywana przez podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy VAT (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.), który działa w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Prowadzenie przez podatnika działalności w zakresie pośrednictwa finansowego jest przesłanką determinującą objęcie VAT sprzedaży, posiadanych przez niego, udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych.

Rozliczenie podatnika VAT

Zgodnie z utrwaloną praktyką określona czynność podlega VAT, gdy w odniesieniu do tej konkretnej czynności dany podmiot będzie występował w charakterze podatnika.
– Działania polegające na zwykłej sprzedaży udziałów nie podlegają podatkowi od towarów i usług, gdyż ich sprzedawca nie występuje, w odniesieniu do tej transakcji, jako podatnik VAT – wyjaśnia Grzegorz Grzela, ekspert podatkowy w KPMG.
Jednocześnie czynność sprzedaży udziałów korzystać będzie ze zwolnienia zawartego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu zwalnia się z VAT usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 211, poz. 1384).

Orzecznictwo unijne

Marcin Zawadzki, doradca podatkowy w MDDP, zwraca jednak uwagę na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, zgodnie z którym sprzedaż papierów wartościowych przez inne podmioty nie musi być każdorazowo traktowana jako pozostająca poza zakresem opodatkowania VAT (np. wyrok w sprawie C-29/08). Jeśli podatnik posiadał udziały w spółce kapitałowej, co umożliwiało mu świadczenie usług doradczych na rzecz tej spółki, to zbycie udziałów może być traktowane jako zbycie aktywów służących do prowadzenia działalności gospodarczej. W efekcie takie zbycie powinno zostać rozliczone dla celów VAT.
– Podatnicy niezajmujący się profesjonalnie pośrednictwem finansowym, a planujący zbycie papierów wartościowych, powinni zweryfikować, czy aby na pewno takie zbycie będzie neutralne z perspektywy VAT – radzi Marcin Zawadzki.
Coraz częściej pojawiają się interpretacje podatkowe oraz wyroki sądów administracyjnych, które przełamują dotychczasowe stanowisko, że obowiązek w VAT wystąpi, jeśli sprzedawca trudnił się pośrednictwem finansowym (np. wyrok WSA w Opolu z 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10).
Wyłączenie ze zwolnienia
Zwolnienie z VAT instrumentów finansowych nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
● tytuł prawny do towarów
● tytuł własności nieruchomości
● prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości
● udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części
● prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.