Od 1 stycznia 2012 r. PIT od dochodu ustalonego na podstawie norm szacunkowych będą płacić tylko rolnicy, których przychody nie przekroczą 150 tys. euro. Eksperci pozytywnie oceniają propozycję przedstawioną przez Ministerstwo Finansów.
Ustalanie dochodu przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu powinno stanowić wyjątek od generalnej zasady ustalania dochodu na podstawie prowadzonych ksiąg. Tak opublikowane plany zmian w PIT argumentuje Ministerstwo Finansów.
– Wreszcie udało się przebić z taką propozycją – ocenia Jarosław Neneman, były wiceminister finansów, wykładowca na Uczelni Łazarskiego, Uniwersytecie Łódzkim i w Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych.

Opodatkowanie dochodu

Podstawową zasadą opodatkowania powinna być powszechność. Oznacza to, że dochód, niezależnie od tego, gdzie osiągnięty, powinien być opodatkowany na podobnych zasadach.
– Preferencyjne opodatkowanie działów specjalnych produkcji rolnej to relikt minionej epoki i nijak nie ma się to do faktycznej dochodowości produkcji rolnej – uważa Jarosław Neneman.
Według niego pora najwyższa potraktować działalność rolną jak każdą inną działalność produkcyjną.
– Próg jest ustawiony na takiej wysokości, że w istocie dotyczył on będzie przedsiębiorców, a nie drobnych producentów – uspokaja Jarosław Neneman.
Również Tomasz Napierała, doradca podatkowy, partner w ABC Tax uważa, że w podatku dochodowym podstawą opodatkowania powinien być dochód. I to dochód rzeczywiście osiągnięty, a nie ustalany na podstawie norm szacunkowych.
– To w starożytnym Egipcie ustalano szacunkowo podatek – na podstawie tego, jak rozległe i częste były wylewy Nilu. Obecnie zasadą powinna być raczej rzetelna ewidencja – stwierdza Tomasz Napierała.



Dochód do ustalenia

Proponowana przez MF zmiana będzie dotyczyła niewielkiej grupy. W 2008 roku aż 98 proc. podatników stosujących normy szacunkowe nie przekroczyło 50 tys. zł dochodu. Średni dochód wynosił tylko 6851 zł.
– Po wejściu w życie nowych przepisów może się okazać, że wiele dużych podmiotów osiąga przychody dziesięciokrotnie lub nawet kilkudziesięciokrotnie wyższe niż wynikające z norm szacunkowych dochodu – podkreśla Marek Kolibski, doradca podatkowy, partner w KNDP.
Ekspert dodaje, że celem tych zmian jest niewątpliwie zwiększenie opodatkowania tej niedużej grupy podatników, której faktyczne dochody są dużo większe niż dochody ustalane na podstawie norm szacunkowych.
– Ustawodawca wprowadzając generalną zasadę, w myśl której dochód z działów specjalnych produkcji rolnej ustalany będzie na podstawie rzeczywistych dochodów przy zastosowaniu ksiąg podatkowych, a zastosowanie norm szacunkowych będzie jedynie wyjątkiem od tej zasady, miał na celu zastosowanie analogicznych zasad jak przy prowadzeniu działalności gospodarczej – wyjaśnia Grzegorz Grochowina, ekspert w firmie doradczej KPMG.
Podatnicy prowadzący księgi będą uiszczać zaliczki na podatek dochodowy na takich samych zasadach jak osoby prowadzące działalność gospodarczą, w tym również będą mogli wpłacać zaliczki kwartalnie lub w sposób uproszczony.
Zdaniem Marka Kolibskiego w razie poniesienia straty w danym roku rolnicy nie zapłacą podatku i stratę odliczą od dochodu w latach następnych. Będą także mogli zwiększyć koszty podatkowe o odpisy amortyzacyjne od środków trwałych.
– Istotne jest, że według proponowanych zmian przekroczenie limitu 150 tys. euro w danym roku nie spowoduje utraty prawa do stosowania norm szacunkowych na bieżąco, lecz dopiero od następnego roku – dodaje Marek Kolibski.

Rolnicy przed NSA

NSA w wydanej niedawno uchwale rozwiał wątpliwości dotyczące zasad opodatkowania przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej. Na ten aspekt zwraca uwagę Maciej Małek, ekspert w Deloitte, który przypomina, że sąd orzekł wbrew stanowisku prezentowanemu przez organy podatkowe, że podatnikom należy przyznać prawo do wyboru sposobu opodatkowania, w tym do opodatkowania na podstawie norm szacunkowych, niezależnie od osiągniętego obrotu. W konsekwencji podatnicy mogą zawsze wybrać, czy prowadzić księgi rachunkowe, czy nie.
Dlatego – jak wyjaśnia Maciej Małek – Ministerstwo Finansów uznając, że dochód ustalony za pomocą norm nie wiąże się często z dochodem rzeczywistym, w opublikowanych założeniach do projektu nowelizacji ustawy o PIT proponuje wprowadzenie obowiązku ustalania dochodu z działów specjalnych na podstawie ksiąg.
Jarosław Neneman ma nadzieję, że wprowadzeniu tych uregulowań nie zaszkodzi kampania wyborcza i zwyczajowy opór resortu rolnictwa.
Ważne!
W rozliczeniu za 2009 rok ponad 32 tysiące podatników wykazało dochód z działów specjalnych produkcji rolnej
221,3 mln zł wyniósł w 2009 roku dochód z działów specjalnych produkcji rolnej osób opodatkowanych według skali