Rady miast i gmin mają uprawnienia do wprowadzania zwolnień w podatku od nieruchomości, ale tylko o charakterze przedmiotowym.
Rady miast i gmin mają realny wpływ na wysokość obciążeń podatkowych mieszkańców z tytułu podatku od nieruchomości. Mogą one nie tylko kształtować wysokość stawek podatkowych, ale również wprowadzać zwolnienia z podatku.
Nieruchomości gminne
Samorządy lokalne w bardzo różny sposób określają zakres zwolnień podatkowych. Przykładowo Rada Miasta Szczecin uchwaliła zwolnienie (obowiązuje od 1 stycznia 2011 r.) dla nieruchomości lub ich części stanowiących własność gminy Szczecin lub Skarbu Państwa, którymi gospodaruje prezydent miasta, o ile nie pozostają w posiadaniu osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek nie posiadających osobowości prawnej. Radni zwolnili również grunty o powierzchni do 40 mkw. dzierżawione od gminy lub Skarbu Państwa, a które nie są związane z działalnością gospodarczą i zabudowane obiektami nietrwale związanymi z gruntem. Podobne zwolnienia obowiązują np. w Koszalinie.
W Gdańsku natomiast zwolnione z podatku od nieruchomości są budynki lub ich części zajęte na biblioteki, grunty zajęte na cmentarze komunalne oraz grunty, budynki i ich części stanowiące wyłącznie mienie komunalne w rozumieniu ustaw o samorządzie gminnym i powiatowym (pod warunkiem że nie korzystają z nich osoby fizyczne, firmy, jednostki nieposiadające osobowości prawnej). Z kolei Toruń wspiera zwolnieniem z podatku obiekty sportowe: grunty, budynki i budowle związane z funkcjonowaniem boisk, stadionów lub basenów odkrytych (pod warunkiem że nie zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej).
Zachęty dla firm
Niektóre miasta prowadzą od lat politykę zachęt inwestycyjnych dla firm. Przykładem może być Wrocław lub Świnoujście. W obu miastach obowiązują zwolnienia z podatku od nieruchomości. W tym pierwszym zwolnione są budynki lub ich części oraz budowle zajęte przez mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Wrocławia. Dotyczy to firm, które prowadzą działalność nie dłużej niż przez sześć miesięcy. Firmy są zwalniane z podatku na okres 3 lat.
Z kolei Świnoujście zwalnia z podatku nowe obiekty służące prowadzeniu działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy mogą korzystać ze zwolnienia nawet w sytuacji, gdy nowo powstałe lub rozbudowane budynek lub budowla zostaną przekazane w posiadanie innemu podmiotowi, ale inwestor pozostanie nadal jego właścicielem. Jeśli jednak inwestor sprzeda nieruchomość, to nabywca nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia.
Nowe inwestycje wspiera również wiele innych miast (np. Koszalin). Firmy zazwyczaj mogą otrzymać pomoc w postaci zwolnienia z podatku do kwoty nieprzekraczającej 200 tys. euro (jest to pomoc de minimis).
Zwolnienia przedmiotowe
Jak wyjaśnia Adam Hellwig, starszy menedżer w PwC (biuro w Katowicach), rady gmin mogą wprowadzać zwolnienia przedmiotowe w podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 z późn. zm.). Jak mówi ekspert, ustawa nie precyzuje zakresu zwolnień, które mogą być wprowadzane. Inwencja w tym zakresie należy do organów lokalnych, ale nowe zwolnienia muszą mieć charakter przedmiotowy, a więc nie zwalniać z podatku określonego kręgu podmiotów.
Z jakich zwolnień korzystają podatnicy
Z podatku od nieruchomości są zwolnione:
● budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej i portowej,
● budynki, budowle i zajęte pod nie grunty na obszarze części lotniczych publicznych lotnisk,
● budynki gospodarcze lub ich części służące działalności leśnej lub rybackiej,
● grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków,
● grunty stanowiące nieużytki.