Od czterech dni płacimy wyższy VAT w cenie towarów i usług. Przedsiębiorcy bez problemów przeprogramowali kasy fiskalne, uwzględniając nową wysokość podatku.
Od czterech dni płacimy wyższy VAT w cenie towarów i usług. Przedsiębiorcy bez problemów przeprogramowali kasy fiskalne, uwzględniając nową wysokość podatku.
– Dane w kasie zmieniliśmy samodzielnie. Wszystko działa bez zarzutu – wyjaśnia w rozmowie z nami kelner w jednej z warszawskich restauracji. Kłopotów nie zanotowali też weterynarz i taksówkarz, z którymi rozmawialiśmy.
A może kłopoty pojawiły się w dużych sklepach?
– Zmiana stawek VAT w sklepach Carrefour przebiegła bezproblemowo i od 2 stycznia wszystkie nasze placówki były gotowe do prowadzenia sprzedaży. Nie mieliśmy również żadnych problemów z wystawianiem faktur – odpowiada Maria Cieślikowska, dyrektor ds. PR i Komunikacji Zewnętrznej Carrefour Polska.
Jednocześnie dodaje, że dla tak dużej sieci handlowej jak Carrefour zmiana stawek VAT stanowiła ogromne wyzwanie zarówno z technicznego, jak i organizacyjnego punktu widzenia – zmiany musiały bowiem zostać wprowadzone jednocześnie na wielu różnych płaszczyznach. W celu sprawnego wprowadzenia nowych stawek VAT Carrefour przygotował specjalny system informatyczny obejmujący wszystkie produkty obecne w sklepach.
– Carrefour Polska posiada około 350 placówek handlowych (w tym 82 hipermarkety) oraz 44 stacje benzynowe. Pokazuje to skalę pracy, jaką należało wykonać w związku ze zmianami podatkowymi. Prace trwały od kilku miesięcy – wskazuje Maria Cieślikowska.
Co więcej, wszelkie koszty związane ze zmianą stawek VAT ponosi sieć Carrefour, a ceny obowiązujące w supermarketach i hipermarketach nie zostały zmodyfikowane.

Obowiązki przedsiębiorców

W części sklepów, do których trafiliśmy, drobne kłopoty z nowymi stawkami VAT się pojawiały. Przykładowo w jednym ze sklepów z odzieżą kasa fiskalna funkcjonowała normalnie po zmianie stawek. Jednak system do fakturowania już nie. Sprzedawczyni stwierdziła, że sklep tego dnia nie wystawi faktur.
Nowe stawki VAT wymuszają na podatnikach zmiany zarówno systemów finansowo-księgowych, jak i rozliczeń w kasach rejestrujących. Tomasz Michalik, partner, doradca podatkowy w MDDP, zwraca uwagę, że przepisy nakładają na sprzedawcę obowiązek wydania paragonu, a także faktury. Kasa rejestrująca musi być odpowiednio przystosowana do prowadzenia sprzedaży z nowymi stawkami.
– Podatnik, który rejestruje sprzedaż według starych stawek, naraża się na konsekwencje związane z zaniżeniem zobowiązania podatkowego – można tego uniknąć, rozliczając VAT w deklaracji okresowej z zastosowaniem nowych stawek – oczywiście w praktyce bez możliwości przerzucenia części podatku na klienta – podpowiada Tomasz Michalik.
Naraża się jednak także na odpowiedzialność karną skarbową, której także może uniknąć przez złożenie stosownego zawiadomienia. W przypadku sprzedaży dokonanej na rzecz podatnika VAT istnieje obowiązek dokumentowania takiej sprzedaży fakturą. Przy czym faktura może zostać wystawiona w ciągu 7 dni od dnia transakcji, a zatem teoretycznie jest jeszcze kilka dni na dostosowanie systemu.
Ekspert dodaje, że rząd nie dał podatnikom zbyt wiele czasu, niemniej jednak dziwi się, że są placówki prowadzące sprzedaż detaliczną, które nie przygotowały się do prowadzenia sprzedaży w pierwszych dniach nowego roku.

Zmiany w kasach

Kasy fiskalne musiały być przestawione przed rozpoczęciem sprzedaży w 2011 r., tak aby na paragonach wydawanych kupującym w styczniu widniały już nowe stawki VAT. Izabela Błońska, ekspert w zespole podatków pośrednich Ernst & Young, podkreśla, że wielu sprzedawców przekodowało ceny towarów i usług z podatkiem (brutto) na ceny bez podatku (netto). Od tych cen system kasowy nalicza VAT według nowych stawek.
– Rozwiązanie takie prowadzi do znacznej podwyżki cen – ostrzega Izabela Błońska.
Nasza rozmówczyni przypomina też, że sprzedawcy, u których wystąpiły problemy techniczne i ewidencja sprzedaży w kasie fiskalnej nie była możliwa, powinni wstrzymać sprzedaż do czasu rozwiązania tych problemów.
Z kolei Andrzej Pośniak, prawnik, doradca podatkowy w Kancelarii CMS Cameron McKenna, przypomina, że przedsiębiorcy są zobowiązani do rejestracji sprzedaży za pomocą kas rejestrujących (fiskalnych), gdy dokonują sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
– Przepisy regulujące obowiązek rzetelnej rejestracji sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej, nie wprowadzają wyjątków od tej zasady – zastrzega Andrzej Pośniak.
W efekcie – jak stwierdza ekspert – sprzedaż należy rejestrować za pomocą kasy fiskalnej, bądź rezerwowej kasy fiskalnej – np. w przypadku awarii tej pierwszej. Przepisy nie przewidują czasowego zaprzestania rejestracji sprzedaży za pomocą kasy. Oznacza to, że w przypadku gdy przedsiębiorca nie dostosuje kasy fiskalnej do nowych przepisów ustawy o VAT, w tym do nowych stawek, nie powinien w ogóle dokonywać sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.



Programy do fakturowania

Większość podatników ma jeszcze kilka dni na dostosowanie programów używanych do fakturowania. Izabela Błońska podkreśla, że fakturę VAT wystawia się w ciągu 7 dni od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. A zatem faktura VAT dokumentująca czynność opodatkowaną wykonaną 1 stycznia może zostać wystawiona nawet 7 stycznia.
– Zasada ta nie ma jednak zastosowania do niektórych czynności (m.in. do usług transportowych), dla których faktura powinna zostać wystawiona najpóźniej w dniu powstania obowiązku podatkowego. Podatnicy wykonujący te czynności powinni byli przestawić swoje systemy przed rozpoczęciem sprzedaży w 2011 roku – zauważa Izabela Błońska.
Również Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy, wyjaśnia, że przedsiębiorcy, którzy dostosowali kasy fiskalne do nowych stawek, a nie zdążyli przestawić systemów księgowych, mają 7 dni na wystawienie faktury. Wyłącznie w przypadku niektórych towarów i usług faktury powinny być wystawiane przed powstaniem obowiązku podatkowego.
– Organy podatkowe powinny uwzględniać, że ustawa o zmianie stawek została opublikowana dopiero 17 grudnia 2010 r., jeśli termin ten nie wystarczył do dokonania zmian w systemie, to należałoby uznać, że wyłącza to winę podatnika – uważa Andrzej Nikończyk.

Sankcje za błędy

Obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kasy fiskalnej dotyczy podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Małgorzata Blitek, ekspert w KMPG Tax M.Michna, przypomina, że kasa fiskalna musi zapewniać prawidłową ewidencję danych dotyczących transakcji, w tym w szczególności wysokość obrotu i kwot podatku należnego, oraz możliwość ich przechowywania, a także bezpieczny przekaz na zewnętrzne nośniki danych.
– W przypadku stwierdzenia, że podatnik narusza te obowiązki, organ podatkowy ustali za okres do momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu za zastosowaniem kasy rejestrującej, dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30 proc. kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług – ostrzega Małgorzata Blitek.
Jeżeli z niezależnych od podatnika przyczyn (typu awaria kasy) nie byłoby możliwe prowadzenie ewidencji z zastosowaniem kasy fiskalnej, przepisy nakazują skorzystanie z kasy rezerwowej. Co jednak w przypadku gdy również kasa rezerwowa nie zapewni prawidłowej ewidencji? Małgorzata Blitek odpowiada, że zgodnie z ustawą o VAT podatnik powinien zaprzestać sprzedaży, w przeciwnym razie spotka się z karą grzywny. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej stwierdzającego dokonanie sprzedaży podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
Również Andrzej Nikończyk przypomina, że jeśli podatnik nie posiada drugiej kasy lub ta też nie działa, nie może dokonywać sprzedaży. Można oczywiście wystawiać paragony ze starymi stawkami, ale to też jest wykroczenie.
– W takiej sytuacji warto złożyć czynny żal, zanim fiskus dowie się o takiej praktyce – radzi Andrzej Nikończyk.
Nie należy też zapominać o równolegle występującym obowiązku wystawiania faktur VAT. Małgorzata Blitek stwierdza, że brak wystawienia faktury bądź też odmowa jej wystawienia w takiej sytuacji oznacza dla sprzedawcy podobne konsekwencje na gruncie kodeksu karnego skarbowego jak w przypadku sprzedaży poza kasą fiskalną – grzywnę w wysokości do 180 stawek dziennych.
Dla przypomnienia stawka dzienna grzywny może obecnie wynieść od 46,20 zł do 18 480 zł.