Zgodnie z przepisami ustawy o VAT faktoring wyłączony jest ze zwolnienia z VAT. Inaczej więc niż normalna sprzedaż wierzytelności, faktoring podlega opodatkowaniu 22-proc. stawką. Jak prawidłowo rozliczać faktoring?

JERZY MARTINI
doradca podatkowy, Baker & McKenzie
Pochodząca z prawa wspólnotowego konkluzja, że usługi faktoringu wyłączone są z zakresu zwolnienia z opodatkowania, zwłaszcza po wejściu w życie Dyrektywy 2006/112, nie jest oczywista. Również w poprzednio obowiązującej VI Dyrektywie opodatkowanie usług faktoringu budziło wątpliwości, które rozstrzygnięto w wyroku ETS w sprawie MKG (C-305/01), w którym Trybunał uznał, że faktoring (zarówno właściwy, jak i niewłaściwy) nie korzysta ze zwolnienia z VAT. Dyrektywa 2006/112 różni się nieco, jeśli chodzi o usługi faktoringu od VI Dyrektywy. Artykuł 135 pkt d) Dyrektywy 2006/112 nakazuje zwolnić z opodatkowania transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące długów, wyłączając jednak ze zwolnienia usługi windykacji należności (VI Dyrektywa w wersjach angielskiej i szwedzkiej wprost wyłączała z zakresu zwolnienia usługi faktoringu). Stąd transakcje dotyczące wierzytelności korzystają ze zwolnienia z VAT. Wyjątkiem są tu opodatkowane VAT usługi windykacji należności oraz sprzedaży własnych wierzytelności, które generalnie nie podlegają temu podatkowi.
Usługi faktoringu, mimo że nie są one zdefiniowane na gruncie prawa cywilnego, trudno jednak uznać za proste usługi windykacji należności. O ile jedną z ważnych funkcji faktoringu jest uwolnienie faktoranta od konieczności ściągania długów, to jednak jego istotą wydaje się być raczej finansowanie faktoranta przez faktora. Zwykła windykacja długów czy ściąganie należności przeprowadzana jest przez firmy windykacyjne czy agencje inkasa.
Zwolnienie ustanowione przez art. 135 pkt d) Dyrektywy 2006/112 ma na celu zwolnienie z opodatkowania transakcji związanych z transferem pieniędzy oraz finansowaniem. Z zakresu zwolnienia wyłączono jednak transakcje o charakterze technicznym, jakim jest windykacja należności. Czynności takie nie są sensu stricto transakcjami finansowymi, brak więc podstaw do ich zwolnienia. Zasadniczym powodem zwolnienia z VAT transakcji finansowych jest ich specyfika, która powoduje, że nie można do nich z praktycznego punktu widzenia zastosować mechanizmów obliczania podatku, które bez problemów stosowane są do innych usług, czy transakcji towarowych.
Wydaje się zatem, że usługi faktoringu (biorąc np. pod uwagę ogromną trudność w określaniu podstawy opodatkowania czy zasad fakturowania) również z tego punktu widzenia raczej przynależą do usług typowo finansowych niż pomocniczych do nich czynności technicznych, jakimi jest windykacja należności. Powinny więc raczej korzystać ze zwolnienia z VAT.
Not. EM
Jerzy Martini, doradca podatkowy, Baker & McKenzie / DGP