Jeśli próg ostrożnościowy dla długu publicznego przekroczy 55 proc., z ustawy o PIT na trzy lata znikną ulgi prorodzinna i internetowa. Dodatkowo nie będzie 50-proc. i 20-proc. kosztów podatkowych. Ministerstwo Finansów opracowało nowelizację ustawy o finansach publicznych i niektórych innych ustaw, o której „DGP” pisał już we wczorajszym wydaniu. Najciekawsze zmiany dotyczą jednak ustawy o PIT i ustawy o VAT.
W pierwszej z nich przewidziano likwidację dwóch najpopularniejszych ulg podatkowych i niektórych zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów. W drugiej planowane są na kolejne lata podwyżki stawek VAT. Prawie każdego roku wzrost o 1 proc.
Zmiany zaczną obowiązywać, jeśli nastąpi przekroczenie relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto według stanu na 31 grudnia danego roku ponad 55 proc.

Cięcia w PIT

Jeśli 55-proc. próg ostrożnościowy dla długu publicznego zostanie przekroczony od roku podatkowego następującego po roku, w którym taka relacja zostanie ogłoszona przez ministra finansów, przez trzy kolejne lata podatnicy nie będą mogli korzystać z:
● 50- i 20-proc. kosztów uzyskania przychodu lub kosztów faktycznie poniesionych,
● ulgi internetowej,
● ulgi prorodzinnej.
Podatnicy, którzy obecnie korzystają z podwyższonych kosztów – np. twórcy, artyści, dziennikarze, zleceniobiorcy – będą mieli prawo do stosowania miesięcznych kosztów uzyskania przychodu w wysokości określonej dla przychodów ze stosunku pracy.
Ponadto podatnicy uzyskujący tego samego rodzaju przychody z kilku tytułów będą mieli prawo do zastosowania w rocznym zeznaniu podatkowym podwyższonych kosztów.
Według resortu finansów fakt przekroczenia relacji długu do PKB wymaga zapewnienia dodatkowych wpływów budżetowych. W zawiązku z czym czasowe zaprzestanie stosowania określonych preferencji podatkowych, stanowiących odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, jest uzasadnione.

Podwyżki w VAT

Zmiany w PIT to niejedyne koło ratunkowe dla Ministerstwa Finansów.
Gdy dług publiczny przekroczy niebezpieczną granicę, czekają nas kolejne podwyżki stawek VAT. Ma to być dodatkowe zabezpieczenie finansów publicznych. Warunkowa podwyżka VAT zostanie wprowadzona, jeżeli wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do PKB w latach 2011, 2012 lub 2013 przekroczyłaby 55 proc. W każdym przypadku zmienione stawki obowiązywałyby w 4,5-letnim horyzoncie czasowym. Stawką najniższą (w przedziale 5 – 7 proc. w poszczególnych latach) objęte byłyby podstawowe produkty żywnościowe.
Jeśli relacja państwowego długu publicznego do PKB przekroczy 55 proc., w 2011 r. nastąpią następujące podwyżki stawek VAT w kolejnych okresach:
1) od 1 lipca 2012 r. do 30 czerwca 2013 r. stawki VAT będą wynosić: 24, 9, 6, 5 proc. i 7,5 proc. dla rolników;
2) od 1 lipca 2013 r. do 31 grudnia 2014 r. stawki VAT będą wynosić: 25, 10, 7, 6 proc. i 8 proc. dla rolników;
3) od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. nastąpi powrót do stawek niższych, tj. odpowiednio 24, 9, 6, 5 proc. i 7,5 proc.;
4) od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. stawki zostaną obniżone i będą wynosić odpowiednio 23, 8, 5, 4 i 7 proc. – przy czym najniższa stawka przewidziana w ustawie o VAT wynosić będzie 5 proc.
Gdy relacja państwowego długu publicznego do PKB w 2011 r. nie przekroczy 55 proc., lecz przekroczy ten poziom w 2012 r. albo dopiero w 2013 r., wtedy analogiczne podwyżki (prowadzące do osiągnięcia maksymalnego pułapu stawek) nastąpią odpowiednio od 1 lipca 2013 r. albo od 1 lipca 2014 r.
Potrzebne procedury ostrożnościowe
Magdalena Kobos, Ministerstwo Finansów
Skutki światowego kryzysu oraz zaniechanie reform w okresie dobrej koniunktury doprowadziły do szybkiego wzrostu długu publicznego w Polsce. Niebezpiecznie zbliżamy się do przekroczenia jednego z progów ostrożnościowych wyznaczonego przez relację długu publicznego do PKB na poziomie 55 proc. W związku z tym konieczne jest ograniczenie wzrostu wydatków publicznych, a także wzmocnienie procedur ostrożnościowych.
Przygotowana nowelizacja ustawy o finansach publicznych ma trzy cele. Pierwszy to obniżenie poziomu długu publicznego oraz kosztów jego obsługi przez wzmocnienie zarządzania płynnością budżetu państwa, drugi – obniżenie deficytu sektora przez wprowadzenie wydatkowej reguły dyscyplinującej, która ma ograniczyć dynamikę i ryzyko nadmiernego wzrostu wydatków budżetowych. Trzecim jest wzmocnienie mechanizmów zabezpieczających finanse publiczne, czyli procedur ostrożnościowych. Warunkowy przepis o czasowym zawieszeniu ulg wpisuje się w trzeci z celów i jest to swoiste ostrzeżenie, że wzrost wydatków publicznych, a co za tym idzie wzrost zadłużenia będzie skutkował takimi ograniczeniami.
Czasowe zaprzestanie stosowania preferencji podatkowych jest warunkowe, a scenariusz ziści się jedynie, jeśli próg 55 proc. zostanie przekroczony. Ministerstwo Finansów w prognozie na lata 2010 – 2013 nie przewiduje takiej sytuacji, ale nie zwalnia to z obowiązku przygotowania narzędzi do powstrzymania narastania długu.