Organizacje, które chcą otrzymać 1 proc. PIT, będą musiały okresowo aktualizować dane. Niedopełnienie tego obowiązku w ustawowym terminie pozbawi organizację wpłat z 1 proc.
Organizacje pożytku publicznego (OPP), które będą chciały otrzymać 1 proc. z PIT za 2010 rok, będą musiały się o to postarać bardziej niż dotychczas. Chodzi przede wszystkim o zapamiętanie kilku dat do wypełnienia pewnych obowiązków, aby fiskus mógł przekazać pieniądze pochodzące od podatników. Takie zmiany przewiduje nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw, która wejdzie w życie 1 września.

Nowe obowiązki

Organizacja pożytku publicznego, aby móc pozyskiwać wpłaty z 1 proc., musi znaleźć się w specjalnym wykazie ministra pracy i polityki społecznej, dotychczas publikowanym pod koniec każdego roku. Tomasz Schimanek, ekspert z Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, wskazuje, że w ubiegłych latach pojawiały się różne błędy zarówno w samym wykazie, jak w danych OPP, które posiadały urzędy skarbowe przekazujące wpłaty podatników.
– Najczęściej dotyczyło to sytuacji, w której urzędy miały błędne (bądź nieaktualne) numery kont bankowych lub sytuacji, w której organizacja będąca w wykazie ministra pracy nie figurowała w systemie skarbówki (Poltax). Często obie sytuacje doprowadzały do tego, że OPP nie otrzymywały wpłat z 1 proc. – stwieda Tomasz Schimanek.
Ministerstwo Pracy i Ministerstwo Finansów postanowiły uporządkować ten mechanizm w omawianej nowelizacji.
– Choć intencje były słuszne, to zaproponowane rozwiązanie jest bardzo skomplikowane – zauważa Tomasz Schimanek.
Jego zdaniem wykaz OPP będzie teraz ogłaszany praktycznie czterokrotnie do 15 grudnia każdego roku (podstawowe dane OPP bez numeru konta), do 15 stycznia roku następnego (z numerami kont), do 15 lutego (z numerami kont zaktualizowanymi przez urzędy skarbowe) i do 15 marca ostateczny wykaz OPP. Na kolejnych etapach praktycznie do końca lutego OPP mogą zgłaszać w ciągu dwóch tygodni od upublicznienia wykazu korekty danych tam zamieszczonych. W cały ten proces, oprócz organizacji, zaangażowane są trzy ministerstwa (pracy, finansów i sprawiedliwości) oraz urzędy skarbowe.
– Wydaje się, że skomplikowanie tego mechanizmu jest tak duże, że zamiast minimalizować ryzyko błędu, znacznie to ryzyko powiększa. Jest to także mechanizm dość uciążliwy dla organizacji – ocenia Tomasz Schimanek.
Z kolei Anna Mazgal, ekspert z Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, uważa, że gdy przyjrzymy się zmianom, widać, że dotyczą one głównie terminów granicznych wprowadzania zmian, nie obejmą więc organizacji, które nie zmieniają numeru konta i od dawna mają status OPP. Inne będą musiały planować zmiany z wyprzedzeniem, żeby zdążyć przed upływem terminu.
– To chyba niewielka cena za to, że podatnikowi jest wygodniej – bo 1 proc. przekazuje za niego fiskus – i przez to chętniej przekazuje 1 proc. – podsumowuje Anna Mazgal.



Obciążenia dla organizacji

Po 1 września znacznie wzrośnie formalizm wobec organizacji pożytku publicznego. Gabriela Nowicka, prawnik w Auxilium, wskazuje, że zmiana ustawy nakłada dużą liczbę nowych obowiązków, niekiedy czysto formalnych, których nieprzestrzeganie spowoduje utratę możliwości otrzymania 1 proc.
– Zmiany w ustawie ostatecznie mogą doprowadzić do ograniczenia liczby beneficjentów – stwierdza Gabriela Nowicka.
Dodaje, że warunków i terminów, jakie musi spełnić organizacja, jest sporo, są skomplikowane i OPP będą musiały dołożyć starań do przestrzegania nowych przepisów.
Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy, konsultant w TPA Horwath, zwraca uwagę na aspekt dotychczasowych problemów urzędów z przekazywaniem 1 proc. podatku. Zdyscyplinowanie organizacji do podania numerów kont w ściśle wyznaczonym terminie może zmniejszyć skalę tych nieprawidłowości.
– Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że na gruncie nowych zasad organizacje będą mogły otrzymać środki już w maju, a nie jak poprzednio dopiero w lipcu roku, w którym składane są zeznania – podkreśla Rafał Sidorowicz.

Zabezpieczenie środków

Nowe regulacje uszczegółowiają i doprecyzowują wymogi formalne dla OPP ubiegających się o środki z 1 proc. podatku. Maciej Grela, doradca podatkowy w Kancelarii Gide Loyrette Nouel, twierdzi, że z jednej strony zwiększa to nieco zakres obowiązków dla OPP, ale z drugiej strony wprowadza pewne gwarancje odnośnie do prawidłowości wykorzystania środków (np. przez uzależnienie prawa do środków z 1 proc. od dopełnienia obowiązku przedłożenia w wymaganym terminie sprawozdania merytorycznego z działalności oraz sprawozdania finansowego OPP, co może przyczynić się do ograniczenia ewentualnych nadużyć). Według Macieja Greli nowe obostrzenia mogą potencjalnie uderzyć w mniejsze organizacje, które nie poradzą sobie z nowymi wymogami.