Podatnik wyznaczył pełnomocnika, aby ten reprezentował go przed organami podatkowymi w różnych sprawach, ustanawiając pełnomocnictwo ogólne. Pełnomocnik w ramach swoich działań wystąpił do urzędu skarbowego o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami. Urząd nakazał ustanowić podatnikowi pełnomocnika do dokonania tej konkretnej czynności i uiścić od tego pełnomocnictwa opłatę skarbową.
Według ekspertów jest to sytuacja kontrowersyjna. Pełnomocnictwo ogólne – jeśli jego zakres nie jest ograniczony – pozwala osobie wyznaczonej przez podatnika do reprezentowania jego interesów przed fiskusem. W zakresie takiego pełnomocnictwa ogólnego mieści się również możliwość występowania o uzyskanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach.

Procedura podatkowa

Przepisy regulujące zasady prowadzenia postępowania podatkowego nie wymagają, aby pełnomocnictwo do działania w imieniu podatnika w takim postępowaniu obowiązkowo wskazywało na szczególny rodzaj czynności, które mają być przez pełnomocnika dokonywane.
Tomasz Siennicki, partner, doradca podatkowy w kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy, przypomina, że art. 137 par. 4 Ordynacji podatkowej nakazuje w zakresie pełnomocnictw posiłkować się przepisami kodeksu cywilnego. Te zaś jednoznacznie przewidują, że pełnomocnictwo może mieć charakter ogólny, rodzajowy lub szczególny.
– Klasyczne pełnomocnictwo ogólne upoważnia do dokonywania czynności zwykłego zarządu i nie zawsze będzie dawało podstawy do reprezentowania podatnika w postępowaniu podatkowym. Zależeć to będzie od kategorii danego postępowania – ostrzega Tomasz Siennicki.
Ekspert dodaje, że pełnomocnictwo do reprezentowania podatnika w postępowaniach przed organem podatkowym lub organami podatkowymi, nieograniczone do danej sprawy albo jedynie do poszczególnych czynności procesowych, będzie natomiast pełnomocnictwem rodzajowym. Taki dosyć szeroki zakres umocowania daje podstawy do działania we wszelkich sprawach danego podatnika przed danym organem lub innymi organami.
– Żądanie urzędu skarbowego, aby pełnomocnik legitymował się pełnomocnictwem szczególnym do wydania zaświadczenia, gdy udzielone pełnomocnictwo obejmowało reprezentowanie podatnika przed organami podatkowymi, nie znajduje uzasadnienia – ocenia Tomasz Siennicki.
Jego zdaniem trzeba tylko pamiętać, że dokument pełnomocnictwa należy dołączyć do akt sprawy. Oznacza to, że nie wystarczy złożenie takiego dokumentu do akt innego postępowania. Dotyczy to także wydawania zaświadczeń.
W konsekwencji za każdym razem trzeba uiszczać opłatę skarbową od dokumentu pełnomocnictwa, bowiem tu obowiązek podatkowy powstaje w związku ze złożeniem dokumentu albo jego odpisu czy kopii, a nie w związku z udzieleniem pełnomocnictwa.
Maciej Janicki, ekspert Deloitte, wyjaśnia nam, że pełnomocnik może działać na podstawie pełnomocnictwa ogólnego, które obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Jednak do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
– Generalnie zatem pełnomocnik legitymujący się pełnomocnictwem ogólnym jest uprawniony do wystąpienia w imieniu strony z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu – uważa Maciej Janicki.



Treść pisma

Istotne znaczenie może mieć zatem treść pełnomocnictwa. Według Macieja Janickiego zdarza się, że pełnomocnictwo ogólne zawiera w swej treści zamknięty katalog czynności, do których upoważniony jest pełnomocnik, co w przypadku braku upoważnienia do składania wniosków o wydanie zaświadczeń może prowadzić do pozostawiania bez rozpatrzenia takiego wniosku złożonego przez osobę posługującą się wskazanym pełnomocnictwem.
Z kolei Lesław Mazur, doradca podatkowy w Ernst & Young, zwraca uwagę, że przykład czytelnika pokazuje, jak istotną rolę w praktyce odgrywa właściwe określenie zakresu pełnomocnictwa. Po ostatnich orzeczeniach sądowych, kwestionujących prawidłowość postępowań ze względu na wady związane z umocowaniem pełnomocników, urzędnicy coraz skrupulatniej analizują treść każdego umocowania i wolą dmuchać na zimne.
– Formułując treść dokumentu, warto wyraźnie zaznaczyć, że dotyczy on spraw podatkowych, lub wymienić choćby przykładowe, typowe czynności, które pełnomocnik może wykonywać – podpowiada Lesław Mazur.
Nie można zapominać, że to obowiązkiem pełnomocnika jest wykazanie się należytym umocowaniem do dokonania danej czynności.
– Z drugiej jednak strony organ podatkowy nie może – co niestety często się zdarza – odmówić przyjęcia dokumentów tylko dlatego, że osoba je składająca nie legitymuje się właściwym pełnomocnictwem – stwierdza ekspert Ernst & Young.

Wyjście z sytuacji

W przypadku gdy organ podatkowy nie chce uznać pełnomocnictwa, może składać ponaglenia, skargi na działanie lub zażalenia na negatywne dla strony postanowienia. Jednak – jak wskazuje Maciej Janicki – środki te mogą być czasochłonne, co zazwyczaj jest niekorzystne dla podatników zainteresowanych w jak najszybszym otrzymaniu zaświadczenia. W takich sytuacjach wolą oni złożyć pełnomocnictwo o treści wymaganej przez organ podatkowy lub złożyć wniosek osobiście.
Niezależnie natomiast od tego czy pełnomocnik posłuży się pełnomocnictwem ogólnym czy szczególnym, niezbędne będzie dokonanie opłaty skarbowej od złożonego pełnomocnictwa. Można więc stwierdzić, że pełnomocnictwa to łatwy zarobek dla fiskusa. Za każdy dokument podatnik musi zapłacić 17 zł.
17 zł wynosi opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa

Magdalena Kobos z Ministerstwa Finansów

OPINIA
Bez względu na zakres udzielonego pełnomocnictwa to pełnomocnik decyduje o tym, czy będzie zastępował stronę w zakresie, w jakim został umocowany. Tym samym złożenie dokumentu pełnomocnictwa do akt jednej z kilku spraw prowadzonych przez ten sam organ podatkowy, nawet gdy będzie to pełnomocnictwo ogólne, nie zwalnia pełnomocnika z obowiązku załączenia oryginału lub poświadczonej urzędowo kopii takiego dokumentu do akt kolejnej sprawy. Podobny pogląd wyrażony został w wyroku NSA z 24 października 2007 r. (sygn. akt II FSK 1217/06).
Z kolei opłacie skarbowej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. Oznacza to, że należna opłata skarbowa wynika z liczby składanych dokumentów, która wiąże się z liczbą spraw (postępowań) prowadzonych przez organ.