Aż 93 proc. Polaków uważa, że ulgi podatkowe są potrzebne. Chcielibyśmy wprowadzenia nowych odliczeń. Najchętniej związanych z zakupem leków, remontami, edukacją czy rodziną.
Polscy podatnicy oceniają system podatkowy jako skomplikowany i niesprawiedliwy. Ale zamiast reformy oczekiwaliby raczej nowych ulg podatkowych – wynika z badania PBS DGA przeprowadzonego na zlecenie „Dziennika Gazety Prawnej” i Ernst & Young.

Trudne prawo

W naszym badaniu negatywnie wypada ogólna ocena polskiego systemu podatkowego, który w oczach respondentów nie jest ani prosty, ani sprawiedliwy. 60 proc. ankietowanych określiło system podatkowy jako bardzo lub raczej skomplikowany. Tylko 4 proc. osób, które wzięły udział w sondażu, uważa, że system podatkowy jest bardzo prosty. 22 proc. ocenia go jako prosty, a aż 14 proc. nie ma na ten temat zdania.
Około 63 proc. badanych uznało system podatkowy za zdecydowanie lub raczej niesprawiedliwy. Tylko 2 proc. uważa go za sprawiedliwy, 18 proc. za raczej sprawiedliwy, a 17 proc. nie umiało odpowiedzieć na to pytanie. Co ciekawe, respondenci rzadko opowiadają się za zmianami zdążającymi w kierunku jego uproszczenia. Raczej wolą, aby ustawodawca przyznawał im dodatkowe przywileje, np. w postaci nowych ulg podatkowych.

Ulgi podatkowe

Skoro jesteśmy przy ulgach podatkowych, respondenci w 93 proc. twierdzą, że są one potrzebne. Poza oceną słuszności obowiązujących zwolnień podatnicy uważają, że warto wprowadzać dodatkowe ulgi. Jako pożądane wskazują wprowadzenie możliwości odliczania wydatków, które na co dzień w portfelu każdego obywatela stanowią znaczną część. Wśród najpopularniejszych ulg, które powinny znaleźć się w naszym systemie zdaniem badanych, wymieniane są wydatki rodzinne, na zakup leków, na cele edukacyjne, remontowe, budowlane, dla oszczędzających na emeryturę czy też inwestycyjne.
W przeprowadzonym sondażu zapytaliśmy także o konieczność wprowadzenia specjalnych ulg podatkowych dla osób rozpoczynających własną działalność gospodarczą. 90 proc. osób uważa, że takie ulgi powinny być wprowadzone. 6 proc. nie popiera takich rozwiązań, a 4 proc. badanych odmówiło odpowiedzi.
Krytyczne opinie Polacy wyrażają także na temat sposobu wykorzystania przez państwo pieniędzy z podatków. 61 proc. jest zdecydowanie bądź raczej niezadowolonych ze sposobu wydatkowania przez państwo środków z podatków. 22 proc. badanych jest raczej zadowolonych, a tylko 1 proc. zdecydowanie zadowolonych. Aż 16 proc. nie potrafić ocenić, czy państwo właściwie rozporządza jego pieniędzmi.
Jak już wspominałam, podatnicy mimo krytycznych ocen systemu podatkowego w zasadzie nie chcą jego zmiany. Za pozostawieniem status quo opowiada się 42 proc. badanych. 31 proc. osób chciałoby obniżenia stawek podatkowych i wprowadzenia częściowej odpłatności usług, a 15 proc. wskazuje na konieczność wprowadzenia wariantu odwrotnego, czyli podwyższenia podatków i poprawy jakości usług. 12 proc. podatników nie ma zdania na ten temat.



OPINIA
Michał Grzybowski,
doradca podatkowy, dyrektor w Ernst & Young
Blisko 2/3 podatników uważa, że polski system podatkowy nie jest sprawiedliwy. Jednocześnie, jak wskazują inne odpowiedzi uczestników badania, taka opinia nie wynika z faktu zbyt wysokich nominalnych stawek podatkowych obowiązujących w Polsce. Prawie 70 proc. respondentów jest przekonanych, że osoby o wyższych przychodach powinny płacić wyższy procent swoich dochodów w postaci podatków. Dodatkowo, dwukrotnie więcej osób badanych uważa, że system podatkowy przewidujący progresywną skalę opodatkowania jest korzystniejszy niż system 15-proc. podatku liniowego.
Oznacza to, że podatnicy akceptują obowiązujące nominalne stawki podatkowe, pod warunkiem że po uwzględnieniu ulg i odliczeń faktyczny podatek zapłacony do urzędu skarbowego wyniesie średnio kilkanaście procent. Taki system podatkowy, przewidujący wiele odpowiednio wysokich ulg, byłby – w opinii ankietowanych podatników – sprawiedliwy. Pomimo że połowa ankietowanych skorzystała z odliczeń w ramach rozliczenia podatkowego za rok 2009, według ich opinii powinny również istnieć inne ulgi, w szczególności związane z rozpoczęciem firmy, ponoszeniem wydatków budowlanych, edukacyjnych albo dla oszczędzających na emeryturę. Biorąc pod uwagę bieżącą sytuację ekonomiczną i budżetową, wątpliwe jest, aby takie postulaty podatników zostały zrealizowane.
W tegorocznym badaniu podatnicy nadal uważają, że w przypadku wykonywania pracy za granicą podatki powinny być płacone tylko w jednym kraju. Jednak taki postulat nie zawsze jest możliwy do realizacji, bo nie wynika z międzynarodowego prawa podatkowego. Stosowne międzypaństwowe umowy zmierzają do unikania podwójnego opodatkowania, ale nie przewidują, że wykonywanie pracy będzie rodzić konsekwencje podatkowe tylko w jednym z państw.
Jednocześnie, analizując wyniki ankiety z dwóch ostatnich lat, widać wzrost zrozumienia podatników dla takich zasad opodatkowania dochodów osób pracujących za granicą.



OPINIA
Wirginia Aksztejn
kierownik projektów PBS DGA
Najważniejszą zmianą w systemie podatkowym, która nastąpiła w 2009 roku, jest przejście z trzystopniowej na dwustopniową skalę podatkową. Zmiana ta nie znalazła jednak odzwierciedlenia w opiniach badanych dotyczących preferowanego modelu systemu podatkowego. W porównaniu z poprzednim rokiem nie zanotowano znaczącego wzrostu zwolenników dwóch stawek podatkowych. Należy jednak pamiętać, że głównymi beneficjentami zmiany przepisów są osoby, które w ubiegłym roku były w II lub III przedziale podatkowym, a te – według danych Ministerstwa Finansów – stanowiły jedynie 8 proc. ogółu podatników. Nie dziwi zatem, że głos tej wąskiej grupy, trudno dostępnej w badaniach sondażowych, nie waży na ogólnym wyniku. Z drugiej jednak strony warto zauważyć brak zmian, również jeśli chodzi o odsetek osób uznających polski system podatkowy za sprawiedliwy, który utrzymuje się na poziomie 20 proc. Oznaczać to może, że nowa skala podatkowa – choć najkorzystniejsza dla najwięcej zarabiających, nie budzi poczucia pokrzywdzenia u gorzej uposażonej większości.
Charakterystyka badania
Badanie zostało zrealizowane przez PBS DGA 28 – 30 maja 2010 r. na ogólnopolskiej, reprezentatywnej 1052-osobowej próbie Polaków, którzy ukończyli 15 lat. Badanie przeprowadzone zostało w technice CAPI (Computer Assisted Personal Interview), czyli bezpośredniego wywiadu kwestionariuszowego wspomaganego komputerowo, w ramach badania Omnibus, realizowanego co dwa tygodnie przez PBS DGA.
Badanie stanowi kontynuację sondaży zrealizowanych w maju 2006, 2007, 2008 i 2009 r. na podstawie tej samej metodologii i techniki badawczej na ogólnopolskich reprezentatywnych próbach Polaków, którzy ukończyli 15. rok życia.
DGP
Ocena systemu podatkowego / DGP
Stosunek do ulg podatkowych / DGP