Zaliczenie w koszty podatkowe odsetek od pożyczek udzielanych między podmiotami powiązanymi jest ograniczone przepisami o niedostatecznej kapitalizacji spółki.
Wypłacane odsetki nie stanowią kosztu uzyskania przychodów w spółce wypłacającej, w takiej części, w jakiej pożyczka otrzymana od udziałowca (akcjonariusza) przewyższa określoną w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) wysokość zadłużenia spółki.
Filip Siwek, ekspert podatkowy z Kancelarii Prawnej Skoczyński Wachowiak Strykowski wyjaśnia, że wskazane w ustawie ograniczenie znajduje zastosowanie, gdy spółka otrzymała pożyczkę od udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25 proc. udziałów (akcji) albo od udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25 proc. udziałów (akcji) albo od innej spółki, gdy w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25 proc. udziałów (akcji). Ponadto wartość zadłużenia wobec podmiotów kapitałowo powiązanych ze spółką musi przekroczyć trzykrotność jej kapitału zakładowego.
– Jeżeli udziały lub akcje w spółce będą uprzywilejowane co do praw głosu, wówczas w konkretnej sytuacji może się okazać, że dany udziałowiec jest podmiotem powiązanym w rozumieniu przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, np. wspólnik spółki z o.o., który posiada 12 proc. udziałów uprzywilejowanych co do praw głosu w wysokości 3 głosów na jeden udział – tłumaczy Filip Siwek.
Niedostateczna kapitalizacja polega finansowaniu spółki poprzez udzielenie pożyczki (kredytu) zamiast przekazania środków na kapitał zakładowy. Udziałowiec w miejsce dywidendy uzyskuje odsetki.
Przy obliczaniu wartości zadłużenia wobec podmiotów powiązanych istotne jest to, że uwzględnia się przy tym nie tylko zobowiązania wobec udziałowców udzielających pożyczki, ale także zobowiązania wobec innych udziałowców powiązanych kapitałowo, jeżeli ich łączny udział w kapitale danego podmiotu wynosi co najmniej 25 proc.
Wielkość zadłużenia oblicza się na dzień zapłaty odsetek od pożyczki (kredytu). Oznacza to, że wartość ta będzie zmienna i w pewnym zakresie podatnik ma wpływ na regulowanie wielkości tego zadłużenia.
Jak wyjaśnia Filip Siwek, jeżeli podatnik posiada zadłużenie z tytułu pożyczki oraz z tytułu innych transakcji, np. handlowych, to w pierwszej kolejności może dokonać spłaty z tytułu transakcji handlowych, a następnego dnia z tytułu odsetek, kiedy wskaźnik zadłużenia będzie niższy.