Nasza firma posiada długoterminowy kredyt, który będzie spłacany jeszcze przez trzy lata. Zgodnie z umową odsetki będą doliczone dopiero na koniec spłaty, wtedy też będą wymagalne. Jak w związku z tym wycenić i ująć taki kredyt w bilansie?

Długoterminowy kredyt zgodnie z ustawą o rachunkowości stanowi zobowiązanie finansowe, gdyż jest zobowiązaniem jednostki do wydania aktywów finansowych lub do wymiany instrumentu finansowego z inną jednostką na niekorzystnych warunkach. Ujmowanie w księgach rachunkowych zobowiązań finansowych oraz ich wycena na dzień bilansowych jest regulowana przez rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych.
Zgodnie z par. 13 rozporządzenia zobowiązania finansowe w momencie ich wprowadzenia do ksiąg ujmuje się w wartości godziwej uzyskanej kwoty lub wartości otrzymanych innych składników majątkowych. Na dzień bilansowy zobowiązania finansowe, z wyjątkiem pozycji zabezpieczanych oraz zobowiązań przeznaczonych do obrotu i instrumentów pochodnych o charakterze zobowiązań, wycenia się w wysokości skorygowanej ceny nabycia.
Zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu skorygowana cena nabycia (zamortyzowany koszt) zobowiązań finansowych stanowi „cenę nabycia, w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych (wartość początkowa), pomniejszoną o spłaty wartości nominalnej (kapitału podstawowego), odpowiednio skorygowaną o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także pomniejszoną o odpisy aktualizujące wartość”. Natomiast efektywna stopa procentowa to stopa, „za pomocą której następuje zdyskontowanie do bieżącej wartości związanych z instrumentem finansowym przyszłych przepływów pieniężnych oczekiwanych w okresie do terminu wymagalności, a w przypadku instrumentów o zmiennej stopie procentowej - do terminu następnego oszacowania przez rynek poziomu odniesienia. Efektywna stopa procentowa stanowi wewnętrzną stopę zwrotu składnika aktywów lub zobowiązania finansowego za dany okres.”
Przykładowo 30 czerwca 2006 r. jednostka zaciągnęła kredyt długoterminowy na trzy lata w wysokości 100 tys. zł, który zostanie spłacony w całości w momencie upływu terminu, na jaki został udzielony. Odsetki, w wysokości 24 tys. zł za cały okres trwania umowy, zostaną spłacone łącznie z kwotą główną kredytu. W momencie uruchomienia kredytu potrącono prowizję w wysokości 5 proc. wartości nominalnej kredytu.
W celu wyceny zobowiązania finansowego w sprawozdaniu finansowym na 31 grudnia 2007 r. należy dokonać kalkulacji efektywnej stopy procentowej, a na jej podstawie wyliczyć skorygowaną cenę nabycia na dzień bilansowy. Przepływy z tytułu zaciągnięcia kredytu kształtują się w następujący sposób: 30 czerwca 2006 r. - 95 tys. zł, 30 czerwca 2009 r. - 124 tys. zł.
Na podstawie powyższego harmonogramu można dokonać kalkulacji efektywnej stopy procentowej, która dla powyższego przykładu wynosi 9,28 proc.
Wartość zobowiązania finansowego na dzień bilansowy oblicza się jako wartość bieżącą przyszłych płatności w terminie wymagalności, zdyskontowaną na ten dzień za pomocą efektywnej stopy procentowej. Wartość ta na 31 grudnia 2007 r. wyniesie 108 562 zł. Inny sposób kalkulacji wartości zobowiązania na dzień bilansowy to wartość na moment ujęcia zobowiązania w księgach rachunkowych powiększona o odsetki naliczone za pomocą efektywnej stopy procentowej do dnia bilansowego.
NATALIA DEMBEK
menedżer w dziale audytu firmy Ernst & Young
PODSTAWA PRAWNA
■ Par. 13 rozporządzenia ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. nr 149, poz. 1674 z późn. zm.).