Zyski lub straty z lokowania nadwyżki firmowych pieniędzy w instrumenty finansowe są rozliczane odrębnie od przychodów firmy.
Indywidualni przedsiębiorcy w związku z coraz niższym oprocentowaniem lokat bankowych lokują wolne środki pieniężne w instrumenty pochodne notowane na giełdzie i oparte np. na zmianie kursów walut. Jednak gdy przedsiębiorcy źle ocenią sytuację rynkową mogą ponieść stratę. Czy mogą ją rozliczyć razem z przychodami z działalności?
Jak tłumaczy Paweł Nocznicki, doradca podatkowy, starszy konsultant Accreo Taxand, generalną regułą obowiązującą w PIT jest rozliczanie przychodów i strat z danego źródła wyłącznie w jego obrębie, tzn. podatnik nie może kompensować strat z kapitałów pieniężnych z dochodami z pozarolniczej działalności gospodarczej.
W tym zakresie istnieje wyjątek – art. 30b, ust. 4 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wskazuje, że powyższej reguły nie stosuje się, jeżeli odpłatne zbycie pochodnych instrumentów finansowych następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej. Wówczas taki przychód czy stratę należy kwalifikować do przychodów z tej działalności.
– Kwestią dyskusyjną pozostaje tu związek danej transakcji walutowej z prowadzoną działalnością – dodaje Paweł Nocznicki.
Podkreślić jednak trzeba, że organy podatkowe często przyjmują w tym zakresie skrajne stanowisko, interpretując ten przepis wąsko i wskazując, że tego typu transakcje, jako przychód z działalności, mogą kwalifikować tylko podmioty, których przedmiotem działalności jest obrót instrumentami finansowymi.
Paweł Nocznicki wyjaśnia, że teza taka wydaje się zbyt daleko idąca – podatnicy często zawierają transakcje walutowe służące zabezpieczeniu konkretnych transakcji handlowych. Wydaje się, że taka transakcja, bez względu na przedmiot działalności podatnika, ma związek z jej wykonywaniem. W tym przypadku transakcje walutowe należałoby rozliczać w ramach przychodów z działalności. Jeżeli jednak transakcja walutowa zawierana jest bez związku z konkretną transakcją handlową podatnika i polega na lokowaniu wolnych środków, to nie powinno łączyć się jej z działalnością gospodarczą.
– Straty z takiej transakcji walutowej należy rozliczać odrębnie i podatnik nie będzie miał możliwości skompensowania tymi stratami swoich dochodów z działalności – podsumowuje Paweł Nocznicki.
Trzeba pamiętać, że możliwość rozliczenia strat powoduje obniżenie dochodu, a więc i podatku. O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.
WAŻNE
Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających podatek dochodowy wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu