Odsetki stanowiące wynagrodzenie instytucji finansowej lub innego podmiotu finansującego działalność przedsiębiorców podlegają szczególnym regulacjom podatkowym. Jakie są zasady ich rozliczania?
W odróżnieniu od pozostałych przychodów z działalności gospodarczej rozpoznawane w rachunku podatkowym są wyłącznie odsetki faktycznie otrzymywane, a nie należne. Również po stronie kredytobiorcy wyłącznie zapłacone, a nie naliczone odsetki stanowić mogą koszt uzyskania przychodów. Wobec faktu, że częstym mechanizmem rozliczania należnych od dłużnika odsetek jest ich kapitalizacja, również ona uważana jest za formę płatności odsetek, prowadząc do ich rozpoznania odpowiednio jako kosztu lub przychodu podatkowego.
Ten specyficzny reżim związany z rozpoznawaniem odsetek jako kosztu podatkowego ma swoje konsekwencje w szeregu innych regulacji podatkowych. Charakterystyczne są zwłaszcza przepisy dotyczące ustalania wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych dla potrzeb amortyzacji podatkowej. Naliczone w okresie inwestycji odsetki wpływają na wycenę środka trwałego.
Charakter odsetek płaconych od zobowiązań jako faktycznie odrębnego źródła przychodów jest szczególnie widoczny w rozliczeniach pomiędzy podmiotem z siedzibą na terenie Polski a podmiotami z siedzibą poza granicami. Od wypłacanych należności podmiotom z siedzibą poza terenem Polski, podmiot polski, działając jako płatnik, pobiera tzw. podatek u źródła, który co do zasady wynosi 20 proc. kwoty wypłacanego przychodu.
W odniesieniu do spółek kapitałowych, w przypadku których spółka otrzymująca odsetki z siedzibą na terenie UE posiada bezpośrednio nie mniej niż 25 proc. w kapitale zakładowym spółki polskiej (dłużnika), ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje zwolnienie z opodatkowania. Z uwagi jednak na przyjęty okres przejściowy obecna stawka podatku wynosi w takich przypadkach 5 proc., zaś pełne zwolnienie będzie miało miejsce od 1 lipca 2013 r.

Mirosław Michna, doradca podatkowy, partner, doradztwo podatkowe KPMG