Podatnicy, którzy nadpłacili podatek, mogą zwrócić się o stwierdzenie nadpłaty w trybie art. 75 Ordynacji podatkowej. W pewnych sytuacjach da się jednak wykorzystać bardziej korzystny tryb odzyskania nadpłaconego podatku. Chodzi o zwrot nadpłaty uregulowany w art. 74 tej ustawy. Na czym polega korzyść z jego zastosowania?
Marcin Baran
dyrektor w dziale doradztwa podatkowego Ernst & Young
Artykuł 74 Ordynacji podatkowej dotyczy sytuacji, gdy nadpłata powstała w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W takim przypadku oprócz jej zwrotu podatnikowi będzie przysługiwało oprocentowanie liczone już od dnia powstania nadpłaty. Jeżeli podatnik zwróci się o nadpłatę szybko, tj. w terminie do 30 dni od wejścia w życie takiego orzeczenia lub od dnia uchylenia lub zmiany aktu normatywnego, którego dotyczyło orzeczenie, oprocentowanie będzie biegło aż do dnia faktycznego zwrotu nadpłaty. Jeśli natomiast złoży wniosek o zwrot po tym terminie, oprocentowanie będzie naliczane do trzydziestego dnia po wejściu w życie orzeczenia lub uchyleniu lub zmianie tego aktu.
W przypadku orzeczeń TK nie powinno być zasadniczych wątpliwości, co należy rozumieć poprzez powstanie nadpłaty w wyniku wydania takiego orzeczenia. Pewne problemy interpretacyjne mogą pojawić się natomiast w odniesieniu do wyroków ETS. Nie uchylają one bowiem przepisów krajowych, a dotyczą jedynie odpowiedzialności państw członkowskich za naruszenia prawa wspólnotowego lub stanowią wykładnię tego prawa w kontekście pytań sądów krajowych. Intencją ustawodawcy było jednak zrównanie sytuacji prawnej podatników, którzy nadpłacali podatki z uwagi na niezgodność nakładających je przepisów z Konstytucją RP oraz z prawem wspólnotowym. Jeśli więc z oceny prawnej wyrażonej w wyroku ETS można wysnuć wniosek, że przepisu krajowego prawa podatkowego nie da się zastosować bez naruszenia prawa wspólnotowego, to podatek zapłacony zgodnie z tym przepisem powinien zostać uznany za nadpłacony w wyniku orzeczenia ETS i jako taki – podlegać zwrotowi zgodnie z art. 74 Ordynacji podatkowej.
Ten skutek nie musi wiązać się wyłącznie z wyrokami ETS, które zapadły lub zapadną na kanwie polskich przepisów. Jeśli bowiem z wyroku ETS dotyczącego innego kraju wyraźnie wynika, że dotyczył on sytuacji analogicznej do występującej w Polsce (a jest to sytuacja nierzadka, gdyż wiele rozwiązań podatkowych w państwach członkowskich jest zbliżonych), to w mojej ocenie nie ma przeszkód, aby również taki wyrok powołać się jako podstawę do zwrotu nadpłaty podatku na podstawie art. 74 Ordynacji podatkowej.