Nie wszystkie wydatki ponoszone w toku prowadzonej działalności gospodarczej można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Istnieje odrębna kategoria kosztów podlegających rozliczeniu w czasie. Jakie wydatki należą do tej grupy?
Mirosław Michna
doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG
Wydatkami takimi są koszty związane z nabyciem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Zgodnie z przepisami ustaw o podatku dochodowym do tej grupy należą wydatki na: nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów (z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów); nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wyżej wymienione środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych; wydatki na ulepszenie uprzednio nabytych środków trwałych, powiększające ich wartość.
Oznacza to, że wydatki związane ze środkami trwałymi (wartościami niematerialnymi i prawnymi) zamykają się w trzech podstawowych grupach. Po pierwsze, są to wydatki na nabycie środka trwałego z zewnątrz, np. samochodu. Po drugie, wydatki na wytworzenie środka trwałego we własnym zakresie. Wydatki te obejmują wówczas nabyte składniki majątku, usługi zakupione z zewnątrz związane z wytworzeniem środka trwałego, jak również koszty pracy podatnika oraz jego pracowników. Osobną kategorią są wydatki na ulepszenie środka trwałego powodujące zwiększenie jego wartości.
Wskazane wydatki nie stanowią bezpośrednich lub pośrednich kosztów uzyskania przychodów. Nie oznacza to jednak, że nie podlegają rozliczeniu na poczet kosztów podatkowych. Stanowią one koszt podatkowy poprzez odpisy amortyzacyjne naliczane w okresie używania środka trwałego w wysokości wynikającej z wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, a w wypadku ich wcześniejszej likwidacji lub odpłatnego zbycia w wysokości wartości niezamortyzowanej. Dokonywane odpisy amortyzacyjne podlegają rozliczeniu w koszty miesięcznie, kwartalnie lub rocznie do momentu rozliczenia wartości środka trwałego, jego likwidacji lub zbycia.
Warunki określające sposób odniesienia wartości wydatków na nabycie lub wytworzenie środka trwałego w koszty podatkowe oddają podstawową różnicę pomiędzy prawem podatkowym a bilansowym. Dla celów podatkowych wydatek na nabycie (wytworzenie) środka trwałego stanowi po prostu koszt podatkowy odroczony w czasie. Tymczasem dla celów bilansowych to składnik majątku służący prowadzeniu działalności przedsiębiorstwa, którego wartość w czasie ulega stałemu zmniejszeniu poprzez zużycie techniczne i technologiczne, które jest odzwierciedlane poprzez dokonywane odpisy amortyzacyjne.