Wyroki dotyczące potwierdzenia odbioru faktury korygującej są rozbieżne. Zgodnie z ustawą o VAT rozliczenie podatku jest możliwe po potwierdzeniu odbioru faktury. Podatnicy, którzy nie mają potwierdzenia, aby obniżyć VAT, będą musieli iść do sądu.
Problem posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej w przypadku udzielenia rabatów kontrahentowi wraca ponownie po kilkumiesięcznej przerwie. Ostatnio zapadły bowiem dwa sprzeczne wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych, które rozpoczynają na nowo bój o to, czy podatnik, który nie ma potwierdzenia odbioru faktury korygującej, może obniżyć VAT. Zdaniem WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 742/09) wymóg ten jest sprzeczny z unijną Dyrektywą 112. Zdaniem WSA w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 632/09) na stosowanie takiego wymogu dyrektywa pozwala, a więc podatnik, który nie ma potwierdzenia odbioru faktury korygującej, nie może obniżyć swojego VAT.

Brak zgodności z dyrektywą

Jak mówi Jerzy Martini, doradca podatkowy z Baker & McKenzie, w stanie prawnym od 1 grudnia 2008 r., aby obniżyć VAT z faktury korygującej, w większości przypadków nie ma obowiązku posiadania potwierdzenia odbioru.
– Po pierwsze, dlatego że zakres wyłączenia z obowiązku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej zwalnia z tego obowiązku praktycznie każdego podatnika. A po drugie, warunek ten jest niezgodny z dwoma zasadami ogólnymi prawa wspólnotowego: zasadą proporcjonalności oraz efektywności, dlatego nie powinien być stosowany – podkreśla Jerzy Martini.
Jak dodaje Roman Namysłowski, doradca podatkowy Ernst & Young, zasada proporcjonalności wyklucza możliwość wprowadzania regulacji nieproporcjonalnych do realizowanego celu i które dodatkowo uniemożliwiają w określonych sytuacjach (niezależnych od podatnika) skorzystanie z przysługujących mu praw, tj. prawa do określenia podstawy opodatkowania jako kwoty należnej pomniejszonej o udzielone rabaty.
Jak ocenia Bartosz Bogdański, doradca podatkowy w MDDP, mimo pewnych wątpliwości wyrok warszawskiego sądu bardziej odpowiada obecnym przepisom Dyrektywy 112. Ekspert przyznaje, że rzeczywiście art. 90 ust. 1 Dyrektywy 112 udziela państwom członkowskim prawo do ustalenia warunków, na jakich podatnik może obniżyć podstawę opodatkowania w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu rabatu.
– Zgodnie z wyrokami ETS (sprawa C-566/07 Stadeco oraz C-35/05 Reemtsma) reguły te nie powinny jednak naruszać zasady neutralności VAT ani też wprowadzać uciążliwych warunków proceduralnych trudnych do spełnienia przez podatników – mówi Bartosz Bogdański.



Dwa wyroki

O ile obowiązek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej trudno uznać za uciążliwy warunek proceduralny, o tyle wątpliwości budzi moment, w którym sprzedawca może dokonać obniżenia podatku należnego. Moment ten może bowiem nastąpić znacznie później niż obniżenie podatku naliczonego przez nabywcę.
– Właściwym momentem pomniejszenia podstawy opodatkowania powinien być moment wystawienia faktury korygującej, a ewentualny warunek posiadania odbioru faktury korygującej nie powinien wpływać na termin odliczenia – uważa ekspert MDDP.
Również Jerzy Martini uważa, że rację ma WSA w Warszawie, który już kilkukrotnie prezentował korzystne dla podatników stanowisko oparte właśnie na prawie wspólnotowym.
– Wyrok WSA w Poznaniu jest chyba odosobniony i mam nadzieję, że stanowisko to nie utrzyma się. Tym bardziej że również NSA, rozstrzygając analogiczne spory, opiera się na prawie wspólnotowym, w tym na wyroku ETS w sprawie C-317/94 Elida Gibbs – stwierdza nasz rozmówca.
Z kolei Roman Namysłowski przyznaje, że istnienie rozbieżnego orzecznictwa sądów administracyjnych będzie wymagało zajęcia stanowiska przez NSA. Podatnikowi zaś pozostaje dochodzenie swoich praw przed sądem i oczekiwanie na korzystne rozstrzygnięcie wyższej instancji.

Przeniesienie do ustawy

Wymóg posiadania odbioru faktury korygującej został 1 grudnia 2008 r. przeniesiony z rozporządzenia ministra finansów do ustawy o VAT. Na błędną konstrukcję wymogu posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej zwracał uwagę Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt K 6/06). To w wyniku tego wyroku Ministerstwo Finansów zdecydowało się przenieść wymóg z rozporządzenia do ustawy o VAT. Jak mówi Jerzy Martini, intencją ustawodawcy było niewątpliwie przeniesienie istniejących w rozporządzeniu regulacji do ustawy bez dokonania zmian merytorycznych. Tymczasem wprowadzony art. 29 ust. 4a–4b ustawy o VAT doprowadził do tego, że przepis stał się nieprecyzyjny.
– Konieczne jest zatem odczytanie tej normy prawnej, stosując zasady wykładni przepisów prawa – stwierdza Jerzy Martini.
Dodaje, że w takim przypadku zasady interpretacji wskazują na konieczność przyjęcia takiej wykładni, która jest najbardziej zgodna z prawem wspólnotowym. Ponieważ obowiązek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę jako warunek obniżenia podatku jest niezgodny z prawem wspólnotowym, należy przyjąć taką interpretację, która minimalizuje zakres stosowania tego obowiązku.