Wspólnotowy kodeks celny przewiduje dwa rodzaje przedstawicielstwa celnego: bezpośrednie i pośrednie. Jakie ma to znaczenie przy rozliczeniach VAT?
W ramach przedstawicielstwa bezpośredniego, agencja celna działa w imieniu i na rzecz zleceniodawcy. W takim przypadku podmiot, w którego imieniu działa agencja celna, jest podatnikiem z tytułu importu towarów. Podmiot ten jest też uprawniony do odliczenia podatku z tytułu importu wykazanego na dokumencie celnym.
W przypadku przedstawicielstwa pośredniego agencja celna działa we własnym imieniu, choć na rzecz zleceniodawcy. W takim przypadku agencja jest zgłaszającym i solidarnie ze zleceniodawcą jest też dłużnikiem w odniesieniu do należności celnych. Zatem z punktu widzenia przepisów o VAT agencja celna działająca jako przedstawiciel pośredni może być również uznana za podatnika z tytułu importu towarów.
Pozostaje kwestia prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z dokumentu celnego – czy agencja celna, która rozliczyła podatek z tytułu importu towarów, może też ten podatek odliczyć? Normalnie podatek ten jest odliczany przez zleceniodawcę. Jednak z punktu widzenia przepisów o VAT wydaje się, że agencja celna działająca jako przedstawiciel pośredni może również odliczać podatek naliczony. Niewątpliwie istnieje tu związek z opodatkowaną działalnością gospodarczą (świadczenie usług agencji celnej). Agencja celna w takim przypadku dysponuje przecież też dokumentem celnym wystawionym na siebie, który jest źródłem podatku naliczonego. Zatem warunki do odliczenia podatku określone w art. 86 ustawy o VAT są spełnione.
Warto dodać, że w wielu państwach UE odliczenie VAT z tytułu importu towarów przez agencje jest sytuacją standardową. Mimo pewnych kontrowersji związanych z takim sposobem odliczania VAT, należy mieć nadzieję, że również w Polsce to rozwiązanie się rozpowszechni. Stanowi ona duże ułatwienie, zwłaszcza dla podmiotów zagranicznych dokonujących importu do Polski.
Jerzy Martini
doradca podatkowy Baker & McKenzie