Jedną z najważniejszych zasad rachunkowości stosowanych przy sporządzaniu sprawozdań finansowych jest zasada kontynuacji działalności przedsiębiorstwa. Na czym ona polega?
dr ANDRÉ HELIN
prezes firmy audytorskiej BDO Numerica
Zasada kontynuacji działalności jest ściśle związana z wyceną składników majątkowych. W bieżącej ewidencji zaistniałe w okresie sprawozdawczym operacje gospodarcze ujęte są według historycznych cen zakupu, nabycia lub sprzedaży, jeżeli cena sprzedaży jest niższa od ceny nabycia.
Przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej jednostka wycenia posiadane zasoby i ich stopniowe zużycie na podstawie faktycznie poniesionych kosztów i wydatków, mimo że w konkretnych przypadkach aktualna cena rynkowa znacznie się różni od ceny historycznej.
Zaprzestanie działalności gospodarczej lub jej znaczne uszczuplenie (a w konsekwencji upłynnienie posiadanych aktywów) powoduje z reguły zaktualizowanie wartości składników majątkowych do aktualnych cen rynkowych, co z kolei w zasadniczy sposób zmienia sytuację majątkową jednostki. Z likwidacją przedsiębiorstwa lub jego upadłością związane są także dodatkowe koszty i zobowiązania, np. odprawy dla załogi, opłaty sądowe, odszkodowania.
Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki) rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego.
W przypadku utraty zdolności kontynuacji działalności posiadane składniki majątkowe należy wycenić według przewidywanej ceny sprzedaży netto oraz uwzględnić wszystkie koszty i zobowiązania związane z likwidacją części lub całości jednostki.
W trakcie badania sprawozdania finansowego biegły rewident powinien ocenić, czy jednostka nadal spełnia kryteria sporządzania sprawozdania finansowego na podstawie założenia kontynuacji dotychczasowej działalności gospodarczej.
Wśród zjawisk wskazujących na zagrożenie możliwości kontynuacji działalności można wymienić: poniesione straty przewyższające kapitał podstawowy, brak płynności (ograniczone możliwości spłaty zobowiązań), utrata rynku zbytu, przestarzała technologia.