Przepisy zwalniające z podatku dochodowego sprzedaż starych akcji są niejasne. Pojęcie oferty publicznej nie było przed 2004 rokiem sprecyzowane. Akcje pracownicze są opodatkowane, bo nie spełniają cech oferty publicznej.
ANALIZA
Nie podlegają opodatkowaniu dochody uzyskane po 31 grudnia 2003 r. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych nabytych w jednej z form wymienionych w art. 52 ust. 1 lit b ustawy o PIT, w tym nabytych na podstawie oferty publicznej.
– Warunkiem zwolnienia jest nabycie tych papierów przed 1 stycznia 2004 r. – zwraca uwagę Paweł Nocznicki, doradca podatkowy z Accreo Taxand.
Zwolnienie wynika z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy zmieniającej ustawę o PIT (Dz.U. z 2003 r. nr 202, poz. 1956), ale ani ta ustawa, ani ustawa o PIT lub inna ustawa podatkowa nie zawierały przed 2004 rokiem definicji publicznej oferty.

Brak odesłania

Zdaniem Krzysztofa Kaczmarka, doradcy podatkowego, partnera zarządzającego w TPA Horwath Sztuba Kaczmarek, o ile spełnienie kryterium dopuszczenia do publicznego obrotu nie budzi żadnych wątpliwości, o tyle spełnienie warunku nabycia na podstawie oferty publicznej nie jest już takie jasne.
– Ustawa o PIT, ani inna ustawa podatkowa, nie zawiera definicji publicznej oferty. Przepis zwalniający dochód z opodatkowania, mówiąc o publicznej ofercie, nie odsyła do żadnego innego aktu prawnego – wyjaśnia Krzysztof Kaczmarek.

Oferta publiczna

Przepisy o obrocie papierami wartościowymi do końca 2003 roku nie zawierały definicji publicznej oferty. Precyzowały jedynie, co należy rozumieć przez: pierwszą publiczną ofertę oraz publiczny obrót papierami wartościowymi.
– Jeżeli papiery wartościowe są oferowane przy użyciu środków masowego przekazu lub w inny sposób do więcej niż 300 osób, stanowi to publiczny obrót, a jeżeli są oferowane w ten sposób po raz pierwszy, to jest to pierwsza oferta publiczna – tłumaczy Krzysztof Kaczmarek.
Również Paweł Nocznicki przypomina, że przed 1 stycznia 2004 r. nie istniała legalna definicja tego pojęcia. Definicja została wprowadzona dopiero ustawą z 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego obrotu oraz o spółkach publicznych. Zgodnie z nią ofertą publiczną jest udostępnianie informacji o warunkach nabycia papierów wartościowych, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi.
– Jeśli więc pracodawca skierował ofertę nabycia akcji pracowniczych do kilkuset osób, to czy zwolnienie od PIT dla akcji pracowniczych mogłoby mieć zastosowanie – zastanawia się Paweł Nocznicki.



Prawo nie działa wstecz

Marek Kozaczuk, radca prawny w kancelarii Dewey & LeBoeuf, jest zdania, że do akcji nabytych przed 31 grudnia 2003 r. nie można stosować definicji oferty publicznej wprowadzonej ustawą z 2005 roku. Skoro zwolnienie z PIT dotyczy dochodów z odpłatnego zbycia akcji nabytych przed 1 stycznia 2004 r. na podstawie publicznej oferty, to dla zdefiniowania pojęcia publicznej oferty, w ramach której nastąpiło nabycie akcji, właściwy jest stan prawny obowiązujący 31 grudnia 2003 r.
– Inaczej oznaczałoby to, że dla celów wykładni prawa podatkowego przepisy ustawy z 29 lipca 2005 r. można stosować wstecz, a to nie wynika ani z brzmienia, ani z celu tych ostatnich przepisów – dodaje Marek Kozaczuk.

Oferta ogólnodostępna

Zastosowanie ustawowej definicji oferty publicznej byłoby więc mocno ryzykowne. Krzysztof Kaczmarek zwraca przy tym uwagę, że o ile nie ma bezpośredniego odwołania do innych przepisów, to nie należy ich automatycznie stosować do interpretacji prawa podatkowego. Dodaje również, że drugą istotną zasadą jest prymat wykładni językowej, czyli w pierwszej kolejności należy próbować interpretować te przepisy w sposób dosłowny, opierając się na ich brzmieniu. Określenie publiczny jest z reguły rozumiane jako ogólnodostępny.
Zgadza się z tym Paweł Nocznicki, który uważa, że nabycie akcji przed 1 stycznia 2004 r. na podstawie oferty skierowanej jedynie do pracowników, jako zawężonego kręgu odbiorców, nie spełnia cech publiczności, co w konsekwencji powoduje, że dochód uzyskany z ich sprzedaży powinien podlegać opodatkowaniu PIT.
Marek Kozaczuk przypomina, że pojęcie publicznej oferty w stanie prawnym obowiązującym do końca grudnia 2003 r. było analizowane w wielu orzeczeniach sądów administracyjnych, w których sądy konsekwentnie przyjmowały, że skierowanie oferty tylko do określonej grupy osób wyklucza przyjęcie, że oferta ma charakter publiczny (np. wyrok NSA: sygn. akt II FSK 756/07 oraz II FSK 917/07).
19 proc. stawka podatku dochodowego przy zbyciu akcji