W prowadzonej działalności gospodarczej może wystąpić konieczność likwidacji środka trwałego przed jego całkowitą amortyzacją. Czy strata poniesiona w wyniku likwidacji środka trwałego może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów?
ANDRZEJ DĘBIEC
partner Kancelaria Lovells
Zamknięty katalog wydatków, które nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, obejmuje m.in. straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły swoją przydatność na skutek zmiany rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Kosztów podatkowych nie stanowią również straty w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych. Mając na uwadze te regulacje, może powstać wątpliwość, czy koszt podatkowy mogą stanowić straty związane z likwidacją środka trwałego przed jego całkowitą amortyzacją. Sytuacja taka może mieć miejsce np. w przypadku poniesienia przez podatnika nakładów inwestycyjnych na wynajmowany lokal, jeżeli podatnik przed upływem okresu amortyzacji ze względu na zmianę miejsca prowadzenia działalności rozwiązał umowę najmu.
Zdarza się, że organy podatkowe zajmują w tej kwestii niekorzystne dla podatników stanowisko. Wskazują, że rozwiązanie umowy najmu i zwrot lokalu właścicielowi oznacza jedynie zaprzestanie przez podatnika prowadzenia działalności w tym lokalu i pozbawia go możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Nie mamy tu jednak do czynienia z likwidacją środka trwałego, co wyłącza pomniejszenie przychodu o niezamortyzowaną część poniesionych wydatków. Stanowisko takie nie jest prawidłowe, co potwierdza wyrok NSA z 4 listopada 2008 r. (sygn. akt II FSK 1035/07). Sąd uznał, że sytuacje, w których straty w środkach trwałych wyłączone są z kosztów uzyskania przychodu, określone zostały w art. 16 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy o CIT. Skoro ustawodawca nie wyłączył z kosztów podatkowych strat powstałych w związku z likwidacją niezamortyzowanego środka trwałego z innych przyczyn niż utrata ich przydatności wynikająca ze zmiany rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, a poniesione na ten środek wydatki inwestycyjne miały związek z przychodem, należy uznać, że podatnik ma prawo zaliczyć je do kosztów podatkowych. NSA potwierdził powszechnie akceptowany pogląd, że art. 16 ustawy o CIT zawiera zamknięty katalog wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli określony wydatek nie został zawarty w tym katalogu, a poniesiony został w związku z prowadzoną działalnością w celu uzyskania przychodu, to brak jest podstaw do kwestionowania prawa podatników do zaliczenia go do kosztów podatkowych.