Jeśli czynności, wykonywane w ramach zawartej umowy, nie mają cech wykonywanych samodzielnie, korzystają z wyłączenia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: W 2007 roku podatnik zawarł umowę o dzieło z instytutem w zakresie osobistego wykonania usługi badawczej, obejmującej wykonanie ekspertyzy dotyczącej dokumentacji produktu leczniczego, w celu jej doprowadzenia do zgodności z wymogami prawa farmaceutycznego w określonym przez zamawiającego zakresie. Umowa ta została zawarta na okres od dnia jej podpisania do 31 grudnia 2007 r. Każda wykonywana opinia była sporządzana na podstawie indywidualnego zlecenia wykonania – wraz ze zleceniem otrzymywano wszystkie niezbędne dokumenty do wykonania opinii. Po wykonaniu opinii w wyznaczonym terminie i w ustalonej formie podatnik przekazywał ją zamawiającemu. Następnie była ona weryfikowana i w razie konieczności dokonywano niezbędnych poprawek, zgodnie z zaleceniami koordynatora umowy. Dostarczone egzemplarze opinii stawały się własnością zamawiającego z chwilą ich doręczenia. Jako wykonawca podatnik wyraził zgodę, aby treść i rezultaty każdej opinii z chwilą jej odbioru przez zamawiającego mogły być wykorzystane w sposób nieograniczony.
Czy świadczone czynności w ramach zawartej umowy korzystały z wyłączenia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług?
ODPOWIEDŹ IZBY: Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.



W przedmiotowej sprawie uznanie lub nieuznanie strony za podatnika VAT uzależnione będzie od spełnienia wszystkich wymienionych ustawowych kryteriów zawartych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT.
Przy spełnieniu łącznie warunków zawartych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, w sytuacji gdy zleceniobiorca (podatnik) na podstawie umowy o dzieło działa na zewnątrz w imieniu zleceniodawcy i na jego rachunek, a zleceniodawca w ramach powierzonej mu czynności przejmuje odpowiedzialność za jego działania można uznać, że czynności wykonywane przez podatnika nie stanowią wykonywanej samodzielnie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. A zatem w przypadku gdy podatnik nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich za wykonaną usługę, nie powstaje obowiązek opodatkowania świadczonych usług podatkiem od towarów i usług.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 czerwca 2009 r. (nr IPPP2/443-400/09-2/AZ)
OPINIA
DOROTA STANGRECIAK-KARPIERZ
prawnik w Auxilium
Przedmiotowa interpretacja potwierdza przyjęte od pewnego czasu stanowisko organów podatkowych co do opodatkowania VAT umów zlecenia oraz umów o dzieło. Obowiązek naliczenia VAT od umów o dzieło oraz umów zlecenia był przedmiotem licznych postępowań sądowych przed sądami administracyjnymi. Do tego należy wskazać również pismo ministra finansów w sprawie opodatkowania VAT czynności wykonywanych na rzecz sądu przez biegłych sądowych, radców prawnych i adwokatów. Zdecydowana większość orzeczeń sądowych i interpretacji potwierdza regułę, że umowy zlecenia i o dzieło nie podlegają opodatkowaniu VAT, jeśli wykonawca nie jest samodzielny w wykonywaniu prac zleconych, czyli gdy odpowiedzialność za efekty leży po stronie zamawiającego. Może to przejawiać się zarówno w prawie zleceniodawcy do wprowadzania poprawek do wykonanej pracy (czy też dzieła), jak i w uprawnieniach do swobodnego rozporządzania rezultatami pracy po wykonaniu przedmiotu umowy. Klasycznym przykładem jest tu przejście praw autorskich na zleceniodawcę. Przesłanka podległości przy wykonywaniu umowy o dzieło i umowy zlecenia jest podstawą do uznania, że działań zleceniobiorcy nie można uznać za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, co wyklucza obciążenie czynności VAT. Przedmiotowa interpretacja potwierdza takie stanowisko doktryny.