Spółka, która wypłaca należności swoim klientom za wyrządzone szkody, musi wystawiać PIT-8C o wysokości osiągniętego przychodu.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Spółka dokonuje w związku z wyrządzeniem klientom różnego rodzaju szkód wypłaty odpowiednich kwot pieniężnych tytułem ich naprawienia. Spośród działań podejmowanych przez spółkę, które mają na celu naprawienie szkody, wymieniono takie, które polegają wyłącznie na odtworzeniu stanu sprzed wyrządzenia szkody - kiedy klient nie uzyskuje żadnego przysporzenia majątkowego albo takie które przynoszą korzyści zakładane przez klienta. Czy zwolnieniu od PIT powinny podlegać tylko te odszkodowania, które mogą dla klientów stanowić przychód, rozumiany jako przysporzenie majątkowe, czy też powinny podlegać odszkodowania, w których kwota nie przewyższa kwoty utraconego majątku, a klient nie uzyskuje żadnego przysporzenia?
ODPOWIEDŹ IZBY
W pierwszej kolejności ustalić należy rodzaj otrzymywanego przez klienta przychodu. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Do powstania po stronie klienta przychodu wystarczy, że spółka wypłaci mu określoną kwotę pieniężną (np. z tytułu przyznanego odszkodowania). Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, że klient otrzymuje to świadczenie pieniężne w związku naprawieniem wyrządzonej wcześniej szkody w jego majątku. Nie należy przy tym utożsamiać przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, z faktycznym wzrostem wartości majątku podatnika lub realnym przysporzeniem majątkowym. Opodatkowaniu PIT podlega nie przychód, ale dochód (suma dochodów), który powstaje w wyniku pomniejszenia osiągniętego przychodu o koszty uzyskania przychodu. Po stwierdzeniu, że przekazane przez spółkę należności (odszkodowanie) stanowią po stronie klienta przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, należy ustalić źródło osiągniętego przychodu.
Z przedstawionej sytuacji wynika, że szkoda w majątku klienta związana jest z działalnością w zakresie obrotu instrumentami finansowymi. Odszkodowania, które ze swej natury rekompensować mają klientowi utracone odsetki, dywidendę, niedokonane odpłatne zbycie papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych, nie należy mylić ze świadczeniem podstawowym (głównym) w postaci odsetek, dywidendy czy też ceny sprzedaży instrumentów finansowych. Wobec tego, że wypłacone odszkodowanie nie należy do żadnego ze źródeł przychodu wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o PIT, stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
W naszym przypadku naprawienie szkody następuje zgodnie z kodeksem cywilnym na podstawie zawieranego z klientem porozumienia, które można uznać za ugodę. W związku z tym przekazywane klientom odszkodowanie jest przychodem, który nie podlega zwolnieniu od PIT. Przyczyną, z powodu której przychód ten nie korzysta ze zwolnienia, jest to, że wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z przepisów rangi ustawowej lub przepisów wykonawczych do tych ustaw, lecz z przepisów kodeksu cywilnego, które stanowią jedynie ogólną podstawę do jego wypłaty. Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, który odnosi się do pozostałych odszkodowań z tytułu rzeczywistej szkody, a więc również wypłacanych przez spółkę swoim klientom, wymaga, aby były one wypłacane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, co w przedstawionym przez spółkę stanie faktycznym nie miało miejsca.
Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 czerwca 2008 r. (nr 1401/FB/005-384/06/GT/OF-II)