Rezerwy są tą pozycją sprawozdania finansowego, która jest najczęściej wykorzystywana do manipulacji wynikiem finansowym. Także niewłaściwe zastosowanie konserwatywnej zasady odpisów aktualizacyjnych lub nadmiernych rezerw. Dlaczego tak jest?

Celem ujęcia rezerw w sprawozdaniu jest uwzględnienie strat jeszcze nie w pełni ujawnionych, będących skutkami przeszłych zdarzeń oraz ujawnienie nieprzewidywanych zobowiązań wynikających z zawartych umów.
Zaostrzone wymogi standardu MSR 37 podkreślają, że rezerwy mają charakter zobowiązań, których kwota lub termin zapłaty nie są znane. Rezerwę należy utworzyć w sprawozdaniu finansowym, gdy spełnione są łącznie następujące warunki: na jednostce ciąży istniejący obowiązek wynikający ze zdarzeń przeszłych; prawdopodobne jest, że spełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne, oraz można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku. Jeśli warunki te nie są spełnione, nie należy tworzyć rezerwy w bilansie.
Jeśli chodzi o zobowiązania warunkowe to jednostka nie powinna ujmować w bilansie takich zobowiązań. Informacje o zobowiązaniach warunkowych należy ujawniać w informacji dodatkowej, względnie jeżeli jest to niezbędne dla prawidłowego zrozumienia sytuacji finansowej jednostki, w pisemnym sprawozdaniu zarządu z działalności spółki za okres sprawozdawczy.
Przedstawmy trzy sytuacje ujęcia rezerw i zdarzeń warunkowych w sprawozdaniu.
Pierwsza: występujący obowiązek, który prawdopodobnie będzie wymagał wypływu środków finansowych z jednostki. W takim przypadku tworzy się rezerwę. Wymagane jest ujawnianie informacji na temat rezerwy.
Druga: występujący możliwy lub istniejący obowiązek, który może wymagać środków, ale prawdopodobnie tak się nie stanie. Wtedy nie tworzy się rezerwy. Wymagane jest ujawnienie informacji na temat zobowiązania.
Trzecia: występuje możliwy lub istniejący obowiązek, w przypadku którego prawdopodobieństwo wypływu środków jest znikome. Wówczas nie tworzy się rezerwy. Nie ma wymogu ujawnienia żadnych informacji.
Dla każdej klasy rezerw jednostka powinna w sprawozdaniu finansowym ujawnić: charakterystykę rezerwy; wskazanie istniejących niepewności, co do kwoty i terminu wystąpienia przyszłych zdarzeń; wartość bilansową na początku i na końcu okresu; dodatkowe rezerwy utworzone w ciągu okresu, łącznie ze zwiększeniami dotychczasowych rezerw; kwoty wykorzystane w ciągu okresu; kwoty niewykorzystane, rozwiązane w ciągu roku.
dr ANDRÉ HELIN
prezes firmy audytorskiej BDO Numerica
Not. EM
dr André Helin, prezes firmy audytorskiej BDO Numerica / DGP