Podatnik złożył zeznanie roczne do podatku dochodowego za 2000 rok w roku 2001. Następnie złożył korektę tego zeznania w roku 2003, w której wykazał większy podatek do zapłaty. Wpłacił ten podatek wraz z odsetkami. Z kolei w 2007 roku złożył wniosek o stwierdzenie nadpłaty za 2000 rok, która wynikała z korekty zeznania złożonej w 2003 roku (złożył jednocześnie korektę do korekty). Urząd skarbowy odmówił stwierdzenia nadpłaty za 2000 rok, która wynikała z korekty do korekty złożonej w 2003 roku. Argumentował to tym, że nastąpiło przedawnienie zobowiązania za 2000 rok, czyli wniosek był złożony po upływie pięciu lat. Czy urząd ma rację odmawiając nadpłaty? O wyjaśnienie tego problemu poprosiliśmy Izbę Skarbową we Wrocławiu i Wojciecha Pietrasiewicza z Baker & McKenzie Doradztwo Podatkowe.

IZBA SKARBOWA WE WROCŁAWIU ODPOWIEDZIAŁA GP
Zobowiązanie, które wygasło na skutek zapłaty, nie może wygasnąć po raz drugi na skutek przedawnienia.
Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu podziela pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego wynikający z uchwały z 6 października 2003 r. (sygn. akt FPS 8/03; publikowany w ONSA z 2004 r. nr 1, poz. 7). Sąd wyjaśnił, że zobowiązanie, które wygasło na skutek zapłaty, nie może wygasnąć po raz drugi na skutek przedawnienia. Oznacza to, że po zapłacie podatku termin przedawnienia już nie biegnie, a organ odwoławczy w czasie praktycznie nieograniczonym może wydać jedną z decyzji wymienionych w art. 233 par. 1 i 2 Ordynacji podatkowej, umożliwiając podatnikowi uzyskanie zwrotu nadpłaconego podatku.
Organ odwoławczy nie może jedynie określić podatku w kwocie wyższej od zapłaconej, ponieważ - wobec braku zapłaty w tym wyższym zakresie - zobowiązanie wygasło na skutek przedawnienia (art. 59 par. 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej według stanu prawnego obowiązującego w 2002 roku). Pogląd taki wyraził również Sąd Najwyższy w wyroku z 21 maja 2002 r. (sygn. akt III RN 76/01; publikowany w OSNPUS i SP z 2003 r. nr 7, poz. 162) oraz NSA w wyroku z 11 października 2002 r. (sygn. akt III SA 3514/00; publikowany w ONSA z 2003 r. nr 3, poz. 109).
EKSPERT WYJAŚNIA
WOJCIECH PIETRASIEWICZ
doradca podatkowy współpracujący z Baker & McKenzie Doradztwo Podatkowe
Organ podatkowy ma prawo odmówić wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nadpłaty ze względu na wygaśnięcie prawa podatnika do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym.
Punktem wyjścia do ustalenia, kto ma rację w tym sporze, jest ustalenie momentu, od którego należy liczyć termin, do końca którego przysługuje prawo do złożenia wniosku o stwierdzenia nadpłaty. Należy oczywiście pamiętać, że samo postępowanie w sprawie stwierdzenia nadpłaty nie może być wszczęte w czasie trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej oraz w okresie między zakończeniem kontroli a wszczęciem postępowania - w zakresie zobowiązań podatkowych, których dotyczy postępowanie lub kontrola.
Artykuł 79 par. 2 Ordynacji podatkowej określa zasady dotyczące wygaśnięcia prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty. Upływ terminów określonych w tym przepisie skutkuje brakiem prawa do złożenia wniosku o stwierdzenia nadpłaty. W razie złożenia wniosku po upływie tych terminów organ podatkowy na podstawie art. 165a Ordynacji podatkowej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
W sytuacji podatnika prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym od osób prawnych wygasa po upływie pięciu lat od dnia złożenia zeznania rocznego.
W przypadku naszego podatnika zeznanie roczne w podatku dochodowym zostało złożone w 2001 roku. Pięcioletni termin na złożenie wniosku upłynąłby więc w roku 2006. Podatnik złożył jednak w 2003 roku korektę zeznania rocznego, z której wynikał podatek do zapłaty, uiszczony na rachunek organu podatkowego w 2003 roku. Późniejsza ponowna korekta zeznania rocznego dokonana w 2007 roku przywracała stan poprzedni, w związku z czym podatnik złożył wniosek o stwierdzenie nadpłaty w stosunku do kwoty uiszczonej w 2003 roku. Powstaje tu pytanie, czy złożona korekta zeznania rocznego ma wpływ na bieg terminu wygaśnięcia prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty.
Artykuł 79 par. 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej wskazuje, że prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty w określonych w tym przepisie sytuacjach wygasa po upływie pięciu lat od dnia złożenia zeznania (deklaracji). Nie precyzuje, czy termin ten liczy się od złożenia pierwotnej deklaracji podatkowej, czy także korekty deklaracji. Wydaje się jednak, że termin ten dotyczy deklaracji pierwotnej, a nie późniejszych korekt deklaracji, gdyż one weryfikują jedynie wysokość zobowiązania podatkowego wynikającą z pierwotnej deklaracji.
Prawidłowym rozstrzygnięciem organu podatkowego jest więc postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nadpłaty ze względu na wygaśnięcie prawa podatnika do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym.
Jednocześnie przedawnienie zobowiązania podatkowego, które w przypadku podatku dochodowego za 2000 rok nastąpiło z końcem 2006 roku, uniemożliwia uzyskanie zwrotu podatku wskutek weryfikacji prawidłowości rozliczeń podatnika z inicjatywy organu podatkowego. Organ podatkowy może bowiem z urzędu wszcząć postępowanie zmierzające do weryfikacji prawidłowości rozliczeń podatnika. W przypadku przedawnionych zobowiązań podatkowych postępowanie podatkowe nie powinno być wszczęte, a w przypadku postępowań wszczętych powinno być na podstawie art. 208 Ordynacji podatkowej - umorzone.
Podsumowując, podatnik nie ma w 2007 roku możliwości wnioskowania o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym za rok 2000, gdyż prawo do złożenia wniosku w tym zakresie wygasło. Również organ podatkowy ze względu na przedawnienie zobowiązania podatkowego nie może z własnej inicjatywy przeprowadzić postępowania podatkowego zmierzającego do określenia zobowiązania podatkowego za rok 2000, a postępowania wszczęte przez organ podatkowy w tym zakresie podlegają umorzeniu.
Opracowała EWA MATYSZEWSKA
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).