Czy udzielanie pożyczek przez przedsiębiorców niemających na terytorium Polski siedziby lub zarządu, którzy prowadzą działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek, będzie podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
ROBERT PASTERNAK
partner Kancelarii Prawniczej Deloitte Legal
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC) nie będą podlegać umowy pożyczki zawarte przez pożyczkobiorców mających siedzibę na terytorium Polski, w przypadku gdy umowa pożyczki nie została zawarta na terytorium Polski i umowa pożyczki wykonywana jest za granicą, tj. pożyczane środki pieniężne znajdują się za granicą w momencie zawierania umowy pożyczki.
Podobnie nie będzie PCC przy udzielaniu pożyczek przez przedsiębiorców niemających na terytorium Polski siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek.
Zwolnienie w tym zakresie zawarte jest w art. 9 pkt 10 lit. a) ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 68, poz. 450 z późn. zm.). Było i jest ono niezwykle popularne wśród przedsiębiorców. Wynika to z faktu, że przyjęło się uważać, że przedsiębiorca udzielający pożyczki/kredytu nie musi być instytucją finansową, np. bankiem. W konsekwencji ze zwolnienia mogą korzystać np. spółki zagraniczne, które prowadzą działalność w zakresie udzielania pożyczek, np. w ramach grupy kapitałowej, do której należą. Fakt ten jednak powinien być możliwy do udowodnienia na żądanie organów podatkowych, np. poprzez okazanie umowy spółki potwierdzającej ten fakt, sprawozdania finansowego zawierającego bilans potwierdzający ten fakt itp.
Aktualnie doktryna i orzecznictwo podatkowe zgodne jest co do tego, że dla zastosowania tego zwolnienia wystarczające jest, aby pożyczkodawca prowadził działalność w co najmniej jednej z płaszczyzn – np. w zakresie kredytowania lub w zakresie udzielania pożyczek. Ponadto zastosowanie zwolnienia jest niezależne od kwalifikacji czynności dla celów opodatkowania VAT, tj. zwolnienie z opodatkowania PCC jest niezależne od wyłączenia z opodatkowania PCC przewidzianego w art. 2 ust. 4 ustawy o PCC. Zostało to potwierdzone w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe, np. w interpretacji wydanej przez dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 grudnia 2008 r. (nr IPPB2/436-372/08-4/MZ) wskazano, że: na podstawie art. 9 pkt 10 lit. a) ustawy o PCC zwalnia się od podatku pożyczki udzielane przez przedsiębiorców niemających na terytorium Polski siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek. A zatem, jeżeli pożyczki nie będą objęte zakresem ustawy o VAT, czynności takie będą podlegały opodatkowaniu PCC, ale będą korzystały ze zwolnienia wynikającego z art. 9 pkt 10 lit. a) ustawy o PCC.