Nabycie przez fundusz inwestycyjny zamknięty własnych wierzytelności nie stanowi czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Fundusz jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym. Jest jednocześnie funduszem sekurytyzacyjnym, co oznacza, że przedmiotem dokonywanych przez fundusz inwestycji są wierzytelności, w tym wierzytelności finansowane ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. W toku swojej działalności fundusz nabywa wierzytelności od banków, jak również innych podmiotów, w tym mających siedzibę w kraju członkowskim Unii Europejskiej innym niż Polska, zarówno w ramach tzw. portfeli, jak i osobno, jako pojedyncze wierzytelności. Wierzytelności nabywane od banków stanowią wierzytelności własne banków, wynikające z udzielonych przez banki kredytów. Czy nabycie przez fundusz inwestycyjny zamknięty wierzytelności własnych stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju. Kolejny ust. 2 cytowanego artykułu wskazuje, że przepisów ust. 1 pkt 4 i 5 nie stosuje się w przypadku świadczenia usług i dostawy towarów, od których podatek należny został rozliczony przez usługodawcę lub dokonującego dostawy towarów na terytorium kraju, z wyłączeniem świadczenia usług określonych w art. 27 ust. 3 lub art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7 ustawy o VAT oraz dostawy gazu w systemie gazowym lub energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, dla których w każdym przypadku podatnikiem jest usługobiorca lub nabywca towarów. W myśl art. 27 ust. 3 ustawy o VAT, gdy usługi, o których mowa w ust. 4, są świadczone na rzecz:

1) osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemającyh osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, lub

2) podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę

- miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla których dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

Zgodnie z ust. 4 przytoczonego artykułu, ust. 3 stosuje się m.in. do usług bankowych, finansowych i ubezpieczeniowych łącznie z reasekuracją, z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki. Zatem w przypadku usług finansowych nabywanych od podmiotów mających siedzibę w kraju członkowskim Unii Europejskiej innym niż Polska, podmiot, który nabywa usługi, zobowiązany jest rozliczyć podatek należny od transakcji. Sprzedaż wierzytelności własnych nie jest usługą w rozumieniu zasad metodycznych Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. W konsekwencji sprzedaż przez banki wierzytelności powstałych w związku z uprzednim wyświadczeniem usługi, w ramach prowadzonej działalności, nie stanowi świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług i w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Nabycie przez fundusz wierzytelności własnych banków z siedzibą w kraju członkowskim Wspólnoty innym niż Polska, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 13 sierpnia 2007 r. (nr 1471 /VUR1/443-101/07/AWa)

OPINIA

MICHAŁ CHYŁA

konsultant w Deloitte

Przedstawiona interpretacja dotyczy rodzącej do niedawna istotne wątpliwości kwestii opodatkowania VAT sprzedaży wierzytelności. Organ podatkowy stanął na stanowisku, że sprzedaż takiej wierzytelności nie stanowi świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o VAT.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem organu w tym zakresie, dodając jednocześnie, że zgodnie z obecnie już raczej powszechnie przyjmowanym poglądem, w przypadku transakcji zbycia wierzytelności to nabywca wierzytelności jest podmiotem świadczącym usługę finansową. W związku z tym, w sytuacji będącej przedmiotem interpretacji na zagranicznym kontrahencie, będącym usługobiorcą usługi finansowej świadczonej przez polskiego podatnika (nabywcy wierzytelności), może ciążyć obowiązek rozpoznania w państwie jego siedziby importu usług oraz rozliczenia podatku od wartości dodanej, w tym również zastosowania ewentualnego zwolnienia.

Natomiast w sytuacji odwrotnej, a więc w przypadku sprzedaży przez polskiego podatnika VAT wierzytelności na rzecz zagranicznego podmiotu świadczącego w tym zakresie usługi finansowe, sprzedaż taka może skutkować dla polskiego podatnika obowiązkiem rozpoznania importu usług z tytułu nabycia usługi finansowej świadczonej przez zagranicznego kontrahenta (nabywcy wierzytelności).

Należy także dodać, że te zasady opodatkowania sprzedaży wierzytelności powinny znaleźć zastosowanie niezależnie od tego, czy jest to wierzytelność własna, czy też wcześniej nabyta.